"Otopark Yoktu" Savunması Kurtarmadı: Araçların Her Gün Yaptığı 38 Km'lik Boş Yolculuk Kamu Zararı Sayıldı!

Kilometre (km) esasına göre yapılan hizmet araçları kiralama ihalelerinde, ödemenin temeli "hizmet ifası" sırasında yapılan kilometrelerdir. Araçların idari veya lojistik nedenlerle (otoparka gidiş-dönüş, personeli toplama vb.) hizmet dışında yaptıkları "boş" kilometrelerin hakedişe dahil edilmesi, kamu zararı riski taşımaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, araç kiralama sözleşmelerinizde ödeme esaslarının netleştirilmesini ve idari planlama eksikliklerinden doğan zararların önlenmesini sağlar. Sayıştay 5. Dairesi’nin 11.02.2025 tarihli ve 689 sayılı kararı, bu konudaki idari sorumluluğu netleştirmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Söz konusu hizmet alım işinde; araçların fiili olarak herhangi bir hizmeti yerine getirmediği mesafelerde, yaptıkları kilometreye dahil edilerek hakediş düzenlenmiş, bu suretle yükleniciye fazla ödemede bulunulmuş ve kamu zararına sebebiyet verilmiştir."

Olayın Arka Planı: Her Gün 38 Km Boş Yolculuk

Bir belediye, km esaslı hizmet aracı kiralama ihalesi yapmıştır. Teknik şartnameye göre araçlar günlük en az 40 km yapacak, bu sınırın üzeri "ekstra kilometre bedeli" olarak ödenecektir. Denetimde, araçların düzenli olarak ... adresindeki (Çiğli) otoparktan, görev emri almak ve personeli almak için ... adresindeki (Karabağlar) merkez birime gittiği (19 km), görev sonrası tekrar otoparka döndüğü (19 km) tespit edilmiştir. Bu günlük 38 km'lik "boş" yolculuk, fiili bir hizmet ifası olmamasına rağmen hakedişe dahil edilerek ödenmiştir.

İdarenin Savunması: "Otopark Yeri Yoktu, Personel Oradaydı"

Sorumlular savunmalarında, idarenin araçlara yetecek ücretsiz otopark yerini ancak Çiğli'de bulabildiğini, ancak araçlarda çalışacak personelin Karabağlar'da görevli olduğunu, bu personelin araca binmesi "zorunlu" olduğu için araçların merkeze gelip gittiğini, bu nedenle yapılan km'nin mecburi olduğunu iddia etmişlerdir.

Sayıştay'ın Değerlendirmesi: Bu Bir Planlama Eksiğidir

Sayıştay, bu savunmayı kabul etmemiştir:

Hizmet İfası Yok: İhalenin amacı, araçların otopark ile merkez arasında mekik dokuması değil, vatandaşa yönelik fiili hizmet üretmesidir. Otopark-merkez arasındaki 38 km'lik yolculukta fiili bir hizmet ifa edilmemiştir.

İdari Kusur: Sorumluların savunması (otoparkın Çiğli'de, personelin Karabağlar'da olması), yüklenicinin değil, idarenin "planlamasının düzgün yapılmadığını" göstermektedir.

Kamu Zararı: İdarenin kendi planlama eksikliğinin maliyetini, fiili hizmet içermeyen kilometreleri ödeyerek yükleniciye aktarması, 5018 sayılı Kanun kapsamında kamu zararıdır.

Analizin Sonucu

İdareler İçin: Kilometre esaslı araç kiralama ihalelerinde, teknik şartnameler ödemenin "fiili hizmet ifası" şartına bağlanmalıdır. Otopark, personel toplama, bakım gibi hizmet dışı kilometrelerin nasıl yönetileceği net olarak belirlenmeli ve idari planlama (personel, otopark, görev yeri koordinasyonu) düzgün yapılmalıdır.

İdari Kusurun Maliyeti: İdarenin kendi planlama eksikliğinden veya kusurundan kaynaklanan maliyetler (boş km gibi) yükleniciye ödenemez.

Nihai Karar: Oluşan kamu zararının, sorumluların savunmaları üzerine yükleniciden tahsil edildiği anlaşıldığından, Sayıştay "ilişilecek husus kalmadığına" oy birliğiyle karar vermiştir.