Asgari İşçilik Maliyeti: Taban Fiyat mı, Sabit Fiyat mı?

Hizmet alımı ihalelerinde, özellikle personel çalıştırılmasını içeren işlerde, asgari işçilik maliyetinin doğru hesaplanması ve tekliflerin bu maliyeti karşılayıp karşılamadığının denetlenmesi büyük önem taşır. Kamu İhale Genel Tebliği, personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde, sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesini zorunlu kılar. Peki, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ancak işçilik kalemi içeren bir ihalede, bir isteklinin asgari maliyetin üzerinde bir fiyat teklif etmesi bir sorun teşkil eder mi? Kamu İhale Kurulunun 17.09.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1952 sayılı kararı, bu sorunun cevabının "hayır" olduğunu ve idarelerin asgari maliyeti sabit bir fiyat gibi değerlendiremeyeceğini ortaya koyan önemli bir rehberdir.

 

Uyuşmazlık Konusu: Asgari Ücretin Üzerinde Teklif Verilmesi

Bir ilçe milli eğitim müdürlüğü, özel eğitim öğrencilerinin taşınması için bir hizmet alımı ihalesi düzenlemiştir. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bu ihalenin dokümanında, her araçta bir rehber personel çalıştırılacağı ve bu personel için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılacağı belirtilmiştir. İdari şartnamede, rehber personele brüt asgari ücret ödeneceği ve isteklilerin bu kalem için tekliflerini, KİK İşçilik Hesaplama Modülü üzerinden hesaplanan tutarın (ilgili damga vergileri ve KİK payı eklenerek) altında olamayacağı düzenlenmiştir.

İhaleye katılan bir istekli, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunmasına rağmen, "rehber personel" kalemi için hesaplanan asgari maliyetin (örneğin 1.080,72 TL) üzerinde bir fiyat (1.106,00 TL) teklif ettiği gerekçesiyle idare tarafından değerlendirme dışı bırakılmıştır. İdare, bu kaleme asgari maliyetin tam olarak aynısının yazılması gerektiğini varsaymıştır. İstekli ise, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bu ihalede asgari ücretin üzerinde bir teklif sunulmasının mevzuata aykırı olmadığını belirterek Kurula başvurmuştur.

 

Kurulun Değerlendirmesi: Asgari Maliyet Bir Sınır Değil, Bir Başlangıç Noktasıdır

Kamu İhale Kurulu, yaptığı incelemede başvurucunun iddiasını haklı bularak idarenin kararını hukuka aykırı bulmuştur. Kurul, kararında önemli bir ayrıma dikkat çekmiştir:

İhale, personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı değildir. Bu tür ihalelerde, işçilik maliyeti teklifin sadece bir bölümünü oluşturur. İdari şartnamedeki düzenleme, isteklilerin rehber personel için teklif edeceği fiyatın, asgari ücret ve yasal yükümlülüklerden (damga vergileri, KİK payı vb.) oluşan maliyetin altında olamayacağını güvence altına almayı amaçlamaktadır. Bu, bir taban fiyat belirlemesidir.

Mevzuatta veya ihale dokümanında, isteklilerin bu taban fiyatın üzerine kendi kâr marjlarını veya öngördükleri diğer giderleri ekleyerek daha yüksek bir fiyat teklif etmelerini engelleyen hiçbir hüküm bulunmamaktadır. Bir isteklinin, asgari maliyetin üzerinde bir rakam teklif etmesi, onun ticari takdiridir ve bu durum teklifini geçersiz kılmaz. Aksine, asgari maliyetin tam olarak aynısını teklif etme zorunluluğu getirmek, rekabeti ve isteklilerin ticari serbestisini kısıtlayıcı bir yorum olurdu.

Bu gerekçelerle Kurul, isteklinin teklifinin, rehber personel için asgari maliyetin üzerinde bir fiyat içermesi nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka aykırı olduğuna ve teklifinin yeniden değerlendirmeye alınması gerektiğine hükmederek düzeltici işlem belirlenmesine karar vermiştir.

 

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, özellikle karma nitelikli hizmet alımlarında işçilik maliyetlerinin nasıl ele alınması gerektiği konusunda önemli bir netlik sağlamaktadır.

  • İdareler İçin Çıkarımlar: İdareler, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde işçilik kalemleri için belirledikleri asgari maliyetin bir "taban fiyat" olduğunu unutmamalıdır. Bu tutar, tekliflerin değerlendirilmesinde bir alt sınır kontrolü için kullanılır; isteklileri bu fiyata eş bir teklif vermeye zorlamak için değil. Bir isteklinin asgari maliyetin üzerinde bir fiyat sunması, teklifinin geçersizliği için bir gerekçe oluşturmaz. İhale komisyonları, bu ayrımı göz önünde bulundurarak değerlendirme yapmalı ve hukuka aykırı şekilde teklifleri reddetmekten kaçınmalıdır.

İstekliler İçin Çıkarımlar: İstekliler, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelerde işçilik kalemleri için tekliflerini oluştururken, KİK İşçilik Hesaplama Modülü veya idarenin belirlediği yöntemle hesaplanan asgari maliyetin altına düşmemek kaydıyla, bu kaleme kendi kârlarını ve diğer öngörülemez gider paylarını ekleyebilirler. Bu karar, asgari maliyetin üzerinde bir fiyat teklif etmenin tamamen meşru olduğunu ve bu nedenle bir değerlendirme dışı bırakılma endişesi taşımamaları gerektiğini teyit etmektedir. İstekliler, bu tür bir gerekçeyle haksız yere elendiklerini düşündüklerinde, bu Kurul kararını emsal göstererek haklarını arayabilirler.