Aşırı Düşükte Kafa Karışıklığı: Şartnamedeki (R) Katsayısı İhaleyi İptal Ettirdi

Aşırı düşük teklif sorgulamasında sınır değerin nasıl belirleneceği, ihalenin kaderini çizen en önemli teknik detaydır. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 12.03.2025 tarihli ve 2025/UH.II-721 sayılı kararı, personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımında, idarenin hatalı bir şekilde (R) katsayısı belirlemesinin yarattığı hukuki belirsizlik nedeniyle ihalenin iptal edilmesini incelemektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, dokümanlardaki bu tür kritik çelişkileri erkenden tespit etmenizi sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"...incelemeye konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olduğu, anılan ihalelerde kar hariç yaklaşık maliyet tutarının altında teklif sunan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği öte yandan İdari Şartname'nin 48'inci maddesinde sınır değer katsayısı'na ilişkin düzenlemenin yapıldığı... belirtilen hususun isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin sınır değer tutarının ne şekilde hesaplanacağına ilişkin belirsizlik oluşturduğu..."

Olayın Arka Planı: İptal Kararı ve Çelişkili Şartname

Bir güç sistemleri otomasyon hizmet alımı ihalesinde, idare aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasındayken bir şikayet başvurusu üzerine ihaleyi iptal etti. İhaleye katılan bir firma ise, iptal kararının yerinde olmadığını, idarenin doğru bir şekilde karsız yaklaşık maliyet tutarını sınır değer olarak belirlediğini ve sürece devam etmesi gerektiğini savunarak KİK'e başvurdu.

İdarenin Tespiti: Personel Dayalı / Personel Dayalı Olmayan Çelişkisi

İncelemeye konu ihale, 37 personel çalıştırılmasını öngören ve işçilik maliyetinin yaklaşık maliyetin %70'inden fazla olduğu, tipik bir personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesiydi.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79. maddesi uyarınca, bu tür ihalelerde aşırı düşük teklif sınır değeri "kar hariç yaklaşık maliyet tutarı" olarak kabul edilir.

Ancak idare, İdari Şartname'nin 48. maddesine, "personel çalıştırılmasına dayalı olmayan" hizmet alımları için kullanılan (R) katsayısını (R: 0,71) eklemişti.

KİK Kararının Analizi: Belirsizlik İhaleye Sağlıklı Teklif Vermeyi Engeller

KİK, başvuru sahibinin iddialarını ve idarenin iptal gerekçesini incelediğinde şu sonuca vardı:

  1. İhalenin Niteliği: İhale, net bir şekilde personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımıdır.
  2. Doğru Yöntem: Bu nedenle, sınır değerin "karsız yaklaşık maliyet" olması ve (R) katsayısının uygulanmaması gerekir.
  3. Dokümandaki Çelişki: İdari Şartname'de hem personel çalıştırılmasına dayalı bir iş tanımı yapılması hem de personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalelere ait (R) katsayısının belirlenmesi, dokümanda açık bir çelişki yaratmıştır.
  4. Hukuki Sonuç: Bu çelişki, isteklilerin sınır değerin tam olarak nasıl hesaplanacağı konusunda belirsizlik yaşamasına ve ihaleye sağlıklı bir şekilde teklif hazırlamasına engel teşkil etmektedir.

KİK, idarenin bu çelişkiyi ve belirsizliği fark ederek, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkesi doğrultusunda ihaleyi iptal etme işleminin yerinde olduğuna karar verdi.

Analizin Sonucu

Bu karar, ihale dokümanı hazırlık sürecinde yapılan küçük bir hatanın tüm süreci nasıl etkileyebileceğini göstermektedir:

  • İdareler İçin: İhalenin niteliği (personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı) doğru tespit edilmeli ve İdari Şartname'deki tüm düzenlemeler (özellikle aşırı düşük teklif maddeleri) bu tespitle uyumlu olmalıdır. Çelişkili dokümanlar, ihale iptali için haklı bir gerekçedir.
  • İstekliler İçin: İdari Şartname'yi incelerken, ihalenin niteliği ile aşırı düşük teklif hesaplama yöntemi arasında bir çelişki (örn: personel dayalı ihalede (R) katsayısı görülmesi) fark edilirse, bu durumun ihale sürecinde belirsizlik yaratacağı ve idarenin ihaleyi iptal edebileceği riski göz önünde bulundurulmalıdır.