Kamu ihalelerinde yeterlik değerlendirmesi, özellikle de iş deneyim belgelerinin doğruluğu ve mevzuata uygunluğu, sürecin en kritik aşamalarından birini oluşturur. Belgelerin, özellikle de belge tutarlarının güncellenmesi, hem idareler hem de istekliler için teknik bilgi ve dikkat gerektiren bir konudur. Bu süreçte yapılacak küçük bir hata, isteklinin haksız yere elenmesine veya ihalenin sağlıksız sonuçlanmasına yol açabilir. İhale, sözleşme ve hakediş süreçlerinde karşılaşılan bu gibi karmaşık durumlarda Yaka Danışmanlık, taraflara profesyonel destek sunarak hak kayıplarının önüne geçilmesine yardımcı olmaktadır. Kamu İhale Kurulunun 30.07.2025 tarihli ve 2025/UY.II-1614 sayılı kararı, iş deneyim belgesi güncellemesinde mevzuatın lafzına bağlı kalmanın önemini gösteren öğretici bir örnek teşkil etmektedir.

İdarenin Hatalı Yorumu: Yıl İçi Birim Fiyat Değişikliği Güncellemeyi Etkiler Mi?

Karara konu olan olayda, bir yol yapım ihalesine katılan istekli, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayan bir kurum olan Organize Sanayi Bölgesi tarafından düzenlenen iş deneyim belgesini sunmuştur. İdare, isteklinin teklifini değerlendirirken bu belgeyi, istenen asgari yeterlik tutarını karşılamadığı gerekçesiyle reddetmiştir. İdarenin bu karara dayanak gösterdiği temel argüman, iş deneyim belgesine konu işin keşfinin 2022 yılının üçüncü dönem birim fiyatları (2022/3) ile hesaplanmış olmasıydı. İdare, 2022 yılında birim fiyatların üç kez güncellendiğini, bu nedenle güncelleme katsayısının hesabında, ilgili yönetmelikte belirtilen genel kural olan "sözleşme birim fiyatlarına esas alınan yıldan bir önceki yılın Aralık ayı" endeksi yerine, 2022/3 birim fiyatlarının temel alındığı Haziran ayı endeksinin kullanılması gerektiğini savunmuştur. Bu yorum, isteklinin belge tutarının yetersiz kalmasına neden olmuştur.

Kurulun Yaklaşımı: Mevzuatın Açık Hükmü Yoruma Kapalıdır

İsteklinin itirazen şikâyet başvurusu üzerine konuyu inceleyen Kamu İhale Kurulu, idarenin yorumunu yerinde bulmamıştır. Kurul, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49’uncu maddesinin ilgili bendine atıfta bulunmuştur. Bu madde, "keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin, sözleşme birim fiyatlarına esas alınan yıldan bir önceki yılın Aralık ayına ait endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle" güncelleneceğini amir bir dille hükme bağlamaktadır.

Kurul, kararında bu hükmün son derece açık ve net olduğunu vurgulamıştır. Mevzuat metninde, yıl içinde birden fazla birim fiyat yayımlanması durumunda farklı bir endeks ayının kullanılacağına dair hiçbir istisnai düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla, birim fiyatların dayandığı yıl 2022 ise, güncelleme hesabında baz alınacak endeksin, bir önceki yıl olan 2021'in Aralık ayına ait endeks olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Kurul, idarenin kendi inisiyatifiyle mevzuatın lafzından ayrılarak farklı bir yorum geliştirmesinin hukuka aykırı olduğuna karar vermiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, kamu ihale hukukunda normlar hiyerarşisi ve kanunların lafzıyla yorumlanması ilkesinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.

  • İdareler Açısından: İdareler, mevzuat metinlerini yorumlarken subjektif değerlendirmelerden kaçınmalı ve kanunun açık lafzına sadık kalmalıdır. Bir düzenlemenin istisnası, yine mevzuatın kendisinde açıkça belirtilmedikçe, idari yorum yoluyla yaratılamaz. Özellikle yıl içinde değişen ekonomik koşullar (birden fazla birim fiyat güncellemesi gibi) idareleri farklı uygulamalara itse de, temel kural yönetmelikteki açık hükümdür.
  • İstekliler Açısından: İstekliler, yeterlik belgelerinin, özellikle de iş deneyim belgelerinin güncellenmesi gibi teknik konularda mevzuatı derinlemesine bilmelidir. İdarenin yaptığı bir hesap hatasını veya hatalı yorumu tespit edip buna karşı hukuki yollara başvurmaları, haklarını korumaları açısından kritik öneme sahiptir. Bu karar, mevzuata aykırı bir idari işleme karşı yapılan haklı bir başvurunun olumlu sonuçlanabileceğini göstermektedir.

Sonuç olarak Kurul, mevzuata uygun katsayı ile yapılan güncelleme sonucunda isteklinin iş deneyim tutarının yeterli olduğunu tespit etmiş ve teklifinin yeniden değerlendirmeye alınması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine oybirliğiyle karar vermiştir.