Kamu İhalelerinde Vergi Muafiyetlerinin Kapsamı

Bazı kamu hizmetleri, özel kanunlarla belirli vergi ve resimlerden muaf tutulmuştur. Bu muafiyetler, ihale süreçlerinde teklif maliyetlerinin nasıl hesaplanacağını doğrudan etkiler. Ancak bir hizmetin genel olarak vergiden muaf olması, o hizmeti oluşturan tüm maliyet kalemlerinin de otomatik olarak muaf olacağı anlamına gelmez. Muafiyetin kapsamının doğru yorumlanması, hem isteklilerin tekliflerini doğru hazırlaması hem de idarelerin değerlendirmeyi doğru yapması açısından kritik öneme sahiptir. Kamu İhale Kurulunun 24.09.2025 tarihli ve 2025/UH.I-2081 sayılı kararı, bu konuda sıkça yapılan bir hataya, yani okul servisi ihalelerindeki personel giderlerinin damga vergisi muafiyetine ilişkin önemli bir açıklık getirmektedir.

Uyuşmazlık Konusu: Rehber Personel Giderleri Damga Vergisine Tabi mi?

Karara konu olan olay, bir ilçe milli eğitim müdürlüğünün özel eğitim öğrencileri için düzenlediği okul servisi ihalesidir. İhale dokümanı, her araçta bir "rehber personel" çalıştırılmasını zorunlu kılmış ve bu personel için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir işçilik kalemi açmıştır.

İhaleye katılan bir istekli (Hatay Toroslar Oto Kiralama), 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'na dayanarak, ilköğretim hizmetlerine ilişkin giderlerin damga vergisinden muaf olduğunu savunmuştur. Bu yoruma göre, rehber personel maliyetini hesaplarken sözleşme damga vergisi (binde 9,48) ve ihale kararı damga vergisini (binde 5,69) maliyete dâhil etmemiş ve daha düşük bir birim fiyat (1.064,05 TL) teklif etmiştir. İdare ise bu teklifin, sözleşme ve genel giderler dâhil hesaplanan asgari işçilik maliyetinin altında kaldığı gerekçesiyle istekliyi değerlendirme dışı bırakmıştır.

Kurulun Değerlendirmesi ve Gelir İdaresi Başkanlığı Görüşü

Kamu İhale Kurulu, bu tür vergi yorumlamalarında uzman kurum olan Gelir İdaresi Başkanlığından daha önce aldığı bir görüş yazısını kararına dayanak yapmıştır. Gelir İdaresi Başkanlığının bu görüşü, konuya net bir ayrım getirmektedir:

  • 222 sayılı Kanun'daki muafiyet, doğrudan ilköğretimin bir gideri olan öğrenci taşıma hizmetinin kendisine (sözleşme, hakediş vb.) uygulanabilir.
  • Ancak bu muafiyet, taşıma hizmeti kapsamında çalıştırılan personele yönelik giderleri kapsamamaktadır. Personel giderlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar (ücret bordroları ve bununla ilişkili maliyetler), genel hükümlere tabi olup damga vergisinden muaf değildir.

Bu görüş ışığında Kurul, başvuruya konu ihalede rehber personel için hesaplanacak asgari işçilik maliyetine, damga vergisi ve karar pulu ücretinden oluşan %1,517'lik sözleşme ve genel giderlerin dâhil edilmesi gerektiğine karar vermiştir. Buna göre, teklif edilmesi gereken asgari günlük işçilik maliyeti, vergiler hariç 1.064,05 TL değil, vergiler dâhil 1.080,19 TL'dir.

Bu tespitten sonra Kurul, isteklinin teklifini yeniden değerlendirmiştir:

  • İhalenin 1., 3. ve 6. kısımlarında istekli 1.064,05 TL teklif etmiştir. Bu tutar, asgari maliyet olan 1.080,19 TL'nin altında kaldığı için, bu kısımlarda idarenin yaptığı değerlendirme dışı bırakma işlemi doğru bulunmuştur.
  • Ancak ihalenin 2. kısmında istekli 1.106,61 TL teklif etmiştir. Bu tutar, asgari maliyet olan 1.080,19 TL'nin üzerinde olduğu için, bu kısımda idarenin yaptığı değerlendirme dışı bırakma işlemi hatalı bulunmuştur.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, vergi muafiyetlerinin yorumlanmasında dikkatli olunması gerektiğini göstermektedir:

  • İdareler Açısından: Özellikle Milli Eğitim Bakanlığı ihalelerinde, 222 sayılı Kanun'daki muafiyetin kapsamını doğru yorumlamalıdırlar. Taşıma hizmeti ile bu hizmet içindeki personel giderlerinin vergilendirme rejiminin farklı olduğunu bilerek yaklaşık maliyet ve asgari işçilik maliyeti hesaplamalarını yapmalıdırlar.
  • İstekliler Açısından: Bir hizmetin genel olarak vergiden muaf olması varsayımıyla hareket etmemelidirler. Muafiyetin, hizmetin hangi bileşenlerini (malzeme, işçilik, nakliye vb.) kapsadığını net bir şekilde araştırmaları gerekir. Tereddüt durumunda, asgari işçilik maliyetini hesaplarken vergileri dâhil etmek, teklifin geçersiz sayılması riskini ortadan kaldıracaktır.

Sonuç olarak, bu KİK kararı, genel bir vergi muafiyetinin, ihale konusu hizmetin içindeki tüm maliyet unsurlarına sirayet etmeyeceğini ve özellikle personel giderlerine ilişkin vergisel yükümlülüklerin ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.