Türk Ticaret Hukuku ve Kamu İhale Hukukunun Kesişimi: Nevi Değişikliği

Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin hukuki yapılarını değiştirmelerine (örneğin bir limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi) olanak tanır ve "yeni türe dönüştürülen şirketin eskisinin devamı olduğunu" ilke olarak kabul eder. Bu ilke, şirketin hak ve borçlarının yeni yapıda da devamlılığını sağlar. Ancak bu devamlılık ilkesi, kamu ihaleleri gibi sıkı şekil şartlarına tabi süreçlerde, yeterlik belgelerinin kullanımı açısından ek ispat yükümlülüklerini de beraberinde getirir. Kamu İhale Kurulunun 10.09.2025 tarihli ve 2025/UY.II-1882 sayılı kararı, nevi değişikliği yapmış bir şirketin, eski unvanına ait iş deneyim belgesini kullanırken uyması gereken usulü net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Uyuşmazlık Konusu: Nevi Değişikliği Belgesi Sunulmayan İş Deneyimi

Bir demiryolu üstyapı yapım işi ihalesinde idare, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirlerken fiyat dışı unsurları da dikkate almıştır. Fiyat dışı unsur olarak, belirli bir tutarın üzerinde demiryolu üstyapı iş deneyim belgesine sahip olmak 5 puanlık bir avantaj sağlamaktadır.

İhaleye iş ortaklığı olarak katılan bir isteklinin pilot ortağı olan "Emre Ray Enerji İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.", bu puanı alabilmek için bir iş deneyim belgesi beyan etmiştir. Ancak sunulan iş deneyim belgesi, "Emre Ray Enerji İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti." adına düzenlenmiştir. Yani belge, bir limited şirket adına düzenlenmişken, ihaleye giren şirket bir anonim şirkettir. İdare, pilot ortağın tür değişikliğine ilişkin herhangi bir belgeyi (Ticaret Sicil Gazetesi vb.) teklif kapsamında beyan etmediği gerekçesiyle, sunulan iş deneyim belgesini fiyat dışı unsur değerlendirmesinde dikkate almamıştır.

Başvuru sahibi, Türk Ticaret Kanunu'na göre anonim şirketin limited şirketin devamı olduğunu, nevi değişikliğinin EKAP üzerinden görülebildiğini ve idarenin resen araştırma yükümlülüğünü yerine getirmediğini iddia ederek Kurula başvurmuştur.

Kurulun Değerlendirmesi: Devamlılık İlkesi İspat Yükümlülüğünü Kaldırmaz

Kamu İhale Kurulu, idarenin kararını yerinde bularak başvuruyu reddetmiştir. Kurul, kararında hem Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili maddelerine hem de Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'ne atıfta bulunmuştur.

Yönetmeliğin 47. maddesi, bir sermaye şirketinin tür değiştirmesi halinde, eski unvan adına düzenlenmiş iş deneyim belgesinin ihalelerde kullanılabilmesi için "bu değişikliklere ilişkin belgelerin de teklif veya başvuru kapsamında sunulmasının zorunlu olduğunu" açıkça belirtmektedir.

Kurul, her ne kadar TTK uyarınca yeni şirket eskisinin devamı olsa da, ihale mevzuatının bu devamlılığın ve hukuki bağın istekli tarafından açıkça belgelendirilmesini şart koştuğunu vurgulamıştır. Tekliflerin değerlendirilmesi, öncelikli olarak yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgelere göre yapılır. İsteklinin, eski unvanına ait bir belgeyi kullanırken, bu unvan değişikliğini veya tür değişikliğini kanıtlayan belgeleri de yeterlik bilgileri tablosunda beyan etmesi kendi sorumluluğundadır. İdarenin, isteklinin beyan etmediği bir durumu EKAP'tan veya Ticaret Sicil Gazetesi'nden resen araştırıp bulma ve eksikliği tamamlama gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Sunulması gereken bu belge, bir "bilgi eksikliği" değil, teklifin esasını etkileyen bir "belge eksikliği" niteliğindedir ve sonradan tamamlatılamaz.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, şirketlerin hukuki yapılarında meydana gelen değişikliklerin kamu ihale süreçlerine yansıması konusunda önemli bir rehber niteliğindedir.

  • İstekliler İçin Çıkarımlar: Unvan veya tür değişikliği (limited şirketten anonim şirkete geçiş gibi) yaşamış şirketler, eski unvanlarına ait iş deneyimi, ruhsat, yetki belgesi gibi yeterlik belgelerini bir ihalede kullanacaklarsa, bu değişikliği kanıtlayan Ticaret Sicil Gazetesi sureti gibi resmi belgeleri de mutlaka teklifleri kapsamında beyan etmelidirler. "İdare nasılsa EKAP'tan bulur" veya "TTK'ya göre zaten devamıyız" gibi varsayımlarla hareket etmek, teklifin kısmen veya tamamen değerlendirme dışı bırakılmasına yol açabilir. Belge sunma yükümlülüğü tamamen istekliye aittir.
  • İdareler İçin Çıkarımlar: İdareler, teklifleri değerlendirirken, sunulan yeterlik belgelerindeki unvan ile ihaleye katılan isteklinin unvanının birebir uyuşup uyuşmadığını dikkatle kontrol etmelidir. Bir farklılık tespit edildiğinde, isteklinin bu farklılığı açıklayan ve hukuki devamlılığı kanıtlayan bir belgeyi teklif kapsamında sunup sunmadığına bakmalıdır. Eğer böyle bir belge sunulmamışsa, idareler, sunulan yeterlik belgesini dikkate almadan değerlendirme yapmalıdır. İdarenin resen araştırma yaparak eksik belgeyi tamamlama yetkisi veya sorumluluğu yoktur, bu durum rekabet ve eşit muamele ilkelerini ihlal edebilir.