Kamu İhale Kurulunun Karar Mekanizması ve Nihai Karar İlkesi

Kamu ihale sürecinde yaşanan uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulan idari başvuru yolları, belirli bir hiyerarşi ve kesinlik ilkesi çerçevesinde işler. İdareye yapılan şikayet başvurusunun ardından son mercii olan Kamu İhale Kurumuna yapılan itirazen şikayet başvurusu, idari denetim sürecini tamamlar. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 57. maddesi, Kurul tarafından verilen nihai kararların Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebileceğini belirtir. Bu hüküm, aynı zamanda, Kurulun kendi verdiği bir kararı tekrar inceleyemeyeceği veya aynı konuda yeniden bir karar veremeyeceği anlamına gelen "yeniden yargılama yasağı" veya "kesin hüküm (res judicata)" ilkesini de barındırır. Kamu İhale Kurulunun 17.09.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1944 sayılı kararı, bu önemli usul ilkesinin pratikteki uygulamasını net bir şekilde göstermektedir.

 

Uyuşmazlık Konusu: Daha Önce İncelenmiş Bir İddianın Tekrar Gündeme Getirilmesi

Bir sporcu eğitim merkezi için düzenlenen yemek hizmet alımı ihalesinde, idare ilk olarak ihaleyi bir limited şirket üzerinde bırakmıştır. Ancak yapılan itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu, 23.07.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1545 sayılı kararıyla, ilk kazanan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının yetersiz olduğuna, ancak o kararda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak görünen bir iş ortaklığının (Tim 1 Yemek - Mirim Yemek OG) aşırı düşük teklif açıklamasının ise mevzuata uygun olduğuna hükmetmiştir. Bu karar uyarınca idare, ilk kazananı elemiş ve ihaleyi açıklaması Kurul tarafından uygun bulunan iş ortaklığı üzerinde bırakmıştır.

Bu yeni ihale komisyonu kararına karşı, bu kez başka bir istekli, ihaleyi kazanan iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının muhtelif gerekçelerle mevzuata aykırı olduğunu iddia ederek yeni bir itirazen şikayet başvurusunda bulunmuştur. Ancak bu başvurudaki iddialar, Kurulun daha önceki 1545 sayılı kararında zaten inceleyip karara bağladığı hususlarla aynıdır.

 

Kurulun Değerlendirmesi: Nihai Karar Yeniden İncelenemez

Kamu İhale Kurulu, yeni başvurunun aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin kısmını esastan incelemeye girmeksizin reddetmiştir. Kurul, kararında şu hukuki mantığı izlemiştir:

Başvuruya konu olan ve ihaleyi kazanan iş ortaklığının sunduğu aşırı düşük teklif açıklamaları, Kurulun daha önceki 2025/UH.I-1545 sayılı kararıyla detaylı bir şekilde incelenmiş ve mevzuata uygun bulunmuştur. Bu karar, idari başvuru yolları açısından nihai bir karardır. 4734 sayılı Kanun uyarınca, Kurulun nihai kararlarına karşı gidilebilecek tek yol, Ankara İdare Mahkemelerinde dava açmaktır.

Aynı ihale sürecinde, aynı hukuki konuda (belirli bir isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygunluğu) Kurulun daha önce verdiği bir kararın, başka bir şikayet dilekçesiyle tekrar Kurulun önüne getirilmesi, "yeniden yargılama yasağı" ilkesine aykırıdır. Kurulun, kendi verdiği nihai bir kararı tekrar gözden geçirme veya değiştirme yetkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, daha önce karara bağlanmış bir konu, artık Kurumun "görev alanı" dışına çıkmıştır. Kurul, bu gerekçeyle, başvurunun bu kısmının incelenmesinin mümkün olmadığına karar vermiştir. Başvurucunun diğer iddiaları (iş deneyimi, temsil yetkisi vb.) ise esastan incelenmiş ve yerinde bulunmamıştır.

 

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, kamu ihale uyuşmazlıklarında hukuki süreçlerin nasıl işlediğini ve Kurul kararlarının statüsünü anlamak açısından kritik öneme sahiptir.

  • İstekliler İçin Çıkarımlar: İstekliler, bir ihale ile ilgili olarak Kurul tarafından verilmiş önceki kararları dikkatle takip etmelidir. Eğer itiraz etmeyi düşündükleri bir husus (örneğin bir rakip firmanın yeterliği veya açıklamasının uygunluğu), aynı ihale için daha önce verilmiş bir Kurul kararıyla zaten çözüme kavuşturulmuşsa, bu konuda yeni bir itirazen şikayet başvurusu yapmanın sonuçsuz kalacağını bilmelidirler. Bu durumda, eğer önceki Kurul kararına katılmıyorlarsa, hak arama yolu olarak Kuruma tekrar başvurmak yerine, süresi içinde o Kurul kararına karşı idare mahkemesinde dava açma yolunu tercih etmelidirler.
  • İdareler İçin Çıkarımlar: İdareler, Kurul tarafından verilen düzeltici işlem veya iptal kararlarını uygularken, kararın gerekçelerini ve kapsamını doğru anlamalıdır. Bu kararda olduğu gibi, Kurul bir isteklinin teklifinin uygun olduğuna karar vermişse, idare bu tespitle bağlıdır. Kurul kararları, idari başvuru sürecini nihayete erdirir ve idareler için bağlayıcıdır. Bir Kurul kararının uygulanması sonucu alınan yeni bir ihale komisyonu kararına karşı yapılan ve aynı konuları içeren yeni bir şikayet başvurusunu, idareler de Kurulun önceki kararına atıfta bulunarak reddedebilir.