İsteklinin Yeterliği İçin Kendi Belgesi mi, Çalışanının Belgesi mi Geçerli?

İhalelerde, işin niteliği gereği özel uzmanlık gerektiren izin, ruhsat veya yetki belgeleri istenebilmektedir. Peki, ihaleye teklif veren şirketin (istekli) kendisi bu belgeye sahip değilse, ancak bu belgeye sahip bir uzmanı (veteriner hekim, mühendis, vb.) personeli olarak istihdam ediyorsa veya o uzmandan taahhütname alıyorsa, bu yeterlik kriterini sağlamış sayılır mı? Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, yeterlik belgelerinizin hukuki geçerliliğini ve ihale dışı kalma riskinizi analiz etmenizi sağlar. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 29.01.2025 tarihli ve 2025/UH.II-353 sayılı kararı, bu konuda net bir ayrım yapmıştır.

Kararın İlgili Kısmı

"Dolayısıyla, ihaleye teklif sunan isteklilerin sağlaması gereken bir yeterlik kriterinin istekliler bünyesinde çalışan veya isteklilere karşı bu konuda taahhüde giren üçüncü kişiler tarafından sağlanmasının mümkün olmadığı ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin de anılan kriteri kendisinin sağladığına ilişkin belgeleri teklifi kapsamında sunmadığı anlaşıldığından, iddianın yerinde olduğu..."

Olayın Arka Planı: Yeterlik Belgesi ve Personel Sözleşmesi

Bir Büyükşehir Belediyesi, "Sahipsiz Hayvanları Yakalama ve Nakil Hizmeti" için ihaleye çıkar. İdari Şartname, isteklilerin "hayvan yakalama hizmetinde kullanılacak her türlü tıbbi malzemelerin temini ve sistem üzerinden depo kayıtlarının düzenlemesi yetkisine haiz" olduğunu ve bu yetkiyi gösterir belgeyi (Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yönetmelik kapsamında) sunmasını zorunlu kılar.

İhaleyi kazanan firma, bu yetki belgesini kendi tüzel kişiliği adına sunmaz. Bunun yerine, bu yetkiye sahip bir veteriner hekime ait "perakende satış izin belgesini", bu hekimin "işe giriş bildirgesini" ve hekim ile firma arasında yapılan "hizmet sözleşmesini" sunar. Başvuru sahibi firma, bu durumun mevzuata aykırı olduğunu, belgenin bizzat istekliye ait olması gerektiğini belirterek KİK'e başvurur.

 

KİK'in "Yeterlik Bizzat İstekli Tarafından Sağlanmalıdır" Analizi

KİK, başvuru sahibini haklı bulmuştur. Kurul'un gerekçesi, 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 38. maddesine dayanmaktadır:

  1. Yetki Belgesi İstekliye Ait Olmalıdır: İdari Şartname'nin 7.1.1 maddesi, bu yetki belgesini "istekliler" için bir yeterlik kriteri olarak belirlemiştir. 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi de yeterlik kriterlerinin ihaleye katılan istekliler tarafından sağlanmasını hükme bağlar.
  2. Üçüncü Kişi Belgesi Geçersizdir: İhaleyi kazanan firma ise bu kriteri kendi tüzel kişiliği adına değil, bünyesinde çalışan bir üçüncü kişi (personel) aracılığıyla sağlamaya çalışmıştır.
  3. İzin/Ruhsat, Personel Yeterliğinden Farklıdır: KİK, bir iş için "teknik personel" veya "personel belgesi" istenmesi ile (ki bu durumda personelin belgesi sunulur), işin yürütümü için "isteklinin kendisine ait bir izin/ruhsat" istenmesinin farklı şeyler olduğunu vurgulamıştır. İhale konusu iş, tıbbi malzemelerin temini ve yönetimi olduğundan, bu yetki doğrudan işi üstlenen yüklenici firmaya ait olmalıdır.

KİK, bu gerekçelerle, ihaleyi kazanan firmanın ve benzer şekilde bir ecza deposundan taahhütname alan başka bir firmanın tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar vermiştir.

Analizin Sonucu

  • İstekliler, şartnamede istenen izin, ruhsat, faaliyet belgesi gibi belgelerin bizzat kendi tüzel kişiliklerine ait olup olmadığını kontrol etmelidir.
  • Bir yeterlik kriteri olarak "personel belgesi" (örn: teknik personel listesi, mühendis diploması) istenmiyorsa, sadece "isteklinin yetki belgesi" isteniyorsa, bu şart personelin belgeleriyle veya üçüncü kişi sözleşmeleriyle sağlanamaz.
  • Özellikle "ecza deposu ruhsatı", "çevre izin belgesi", "tehlikeli atık lisansı", "perakende satış izni" gibi işin ana konusunu ilgilendiren yasal yetkiler, ihaleye giren firmanın kendisine ait olmalıdır.