Kamu ihalelerinde ihalenin bir istekli üzerinde bırakılması, sürecin sonu değil, sözleşmenin imzalanmasıyla tamamlanacak yeni bir aşamanın başlangıcıdır. Bu aşamada, ihale üzerinde bırakılan isteklinin, sözleşmeye davet yazısında belirtilen süre içinde, kesin teminatı vermesi, Kamu İhale Kurumu payını yatırması ve iş ortaklığı ise noter onaylı ortaklık sözleşmesi gibi yasal yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getirmesi gerekir. İhale, sözleşme ve hakediş süreçlerinde bu yükümlülüklerin zamanında ve usulüne uygun olarak yerine getirilmemesi, isteklinin ihaleyi kazanmış olmasına rağmen sözleşme imzalama hakkını kaybetmesine ve ciddi yaptırımlarla karşılaşmasına neden olabilir. Bu tür kritik süreçlerde Yaka Danışmanlık, firmalara gerekli belgelerin doğru ve zamanında hazırlanması konusunda profesyonel destek sunmaktadır. Kamu İhale Kurulunun 25.06.2025 tarihli ve 2025/UY.II-1395 sayılı kararı, bu yasal yükümlülüklerden ikisinin ihlal edilmesinin sonuçlarını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İş Ortaklığı Sözleşmesinde Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ilgili Yönetmelik, ihaleyi kazanan iş ortaklıklarının, sözleşme imzalamadan önce idareye noter onaylı bir ortaklık sözleşmesi sunmasını zorunlu kılar. Bu sözleşme, sadece ortaklar arasındaki bir iç anlaşma değildir; aynı zamanda idareye karşı taahhütlerin nasıl yerine getirileceğini güvence altına alan hukuki bir belgedir. Mevzuat, bu sözleşmede asgari olarak şu unsurların bulunmasını emreder:

  1. Ortaklık Oranları: Her bir ortağın iş ortaklığındaki hisse oranı.
  2. Oranların Değişmezliği: Bu oranların işin sonuna kadar değiştirilmeyeceğinin taahhüt edilmesi.
  3. Müştereken ve Müteselsilen Sorumluluk: Pilot ortak ile diğer ortakların, taahhüdün yerine getirilmesinde birlikte ve zincirleme olarak sorumlu olduklarının açıkça belirtilmesi.

Bu son madde, idare için en önemli güvencedir. İşin yürütülmesi sırasında bir sorun yaşanması halinde idare, ortaklardan herhangi birine başvurarak tüm taahhüdün yerine getirilmesini talep edebilir.

İncelemeye konu kararda, başvuru sahibi iş ortaklığı, ihale konusu işe özel olarak hazırlanmış bir sözleşme yerine, genel "inşaat taahhüt işleri" için düzenlenmiş, 3 yıl süreli bir "Adi/İş Ortaklık Sözleşmesi" sunmuştur. Kurul, bu sözleşmenin, yukarıda sayılan zorunlu unsurlardan "oranların işin sonuna kadar değiştirilmeyeceği" ve "müştereken ve müteselsilen sorumlu olunduğu" ifadelerini içermediğini tespit etmiştir. Bu eksiklikler, sunulan sözleşmeyi mevzuata aykırı hale getirmiş ve yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmediği anlamına gelmiştir.

Kamu İhale Kurumu Payının Ödenmesinde Zamanlama

Kanun'un 53. maddesi, belirli bir bedeli aşan ihalelerde, sözleşme imzalamaya davet edilen isteklinin, sözleşme bedelinin onbinde beşi oranındaki tutarı "sözleşme imzalanmadan önce" Kamu İhale Kurumu hesabına yatırmasını zorunlu kılar. İdare, sözleşmeye davet yazısında başvuru sahibine bu yükümlülüğünü ve son tarihi (22.05.2025) bildirmiştir. Kamu İhale Genel Tebliği'ne göre, bu tür sürelerde son günün mesai saati bitimi esas alınır.

Başvuru sahibi, KİK payını son gün olan 22.05.2025 tarihinde, ancak saat 17:22'de, yani mesai saati bitiminden sonra yatırmıştır. Kurul, bu durumu da yasal yükümlülüğün süresinde yerine getirilmemesi olarak değerlendirmiştir.

Kurulun Sonucu ve Yaptırımlar

Kurul, hem iş ortaklığı sözleşmesinin usulüne uygun olmaması hem de KİK payının süresinde yatırılmaması nedenleriyle, başvuru sahibinin sözleşme imzalama yükümlülüklerini yerine getirmediğine karar vermiştir. Bu tespit, Kanun'un 44. ve 58. maddeleri uyarınca, isteklinin geçici teminatının gelir kaydedilmesi ve hakkında ihalelerden yasaklama işlemi başlatılması sürecinin önünü açmaktadır. Kurul, idarenin başvuru sahibi ile sözleşme imzalamama ve bir sonraki en avantajlı teklif sahibine yönelme kararını hukuka uygun bulmuştur.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, sözleşme imzalama aşamasının ciddiyetini ve şekil şartlarının önemini vurgulamaktadır.

İstekliler açısından: İhaleyi kazanmak, sürecin bittiği anlamına gelmez. Sözleşmeye davet yazısında belirtilen tüm belgelerin (özellikle iş ortaklığı sözleşmesi gibi noter onayı gerektirenlerin) mevzuatın aradığı tüm unsurları içerdiğinden emin olunmalıdır. Genel geçer belgeler yerine, ihale konusu işe özgü, tüm yasal ibareleri içeren belgeler hazırlanmalıdır. Ayrıca, KİK payı gibi mali yükümlülüklerin son ana bırakılmaması ve mesai saati bitiminden önce tamamlanması kritik öneme sahiptir.

İdareler açısından: İdareler, sözleşme imzalamaya gelen isteklilerin sunduğu belgeleri ve yerine getirdiği mali yükümlülükleri titizlikle kontrol etmelidir. Bu kararda olduğu gibi, belgelerdeki temel eksiklikler veya süre aşımları tespit edildiğinde, mevzuatın öngördüğü yaptırımları (sözleşme imzalamama, geçici teminatı gelir kaydetme vb.) uygulamakla yükümlüdürler. Bu, hem kamu yararını korur hem de tüm isteklilere eşit muamele ilkesini sağlar.