"SCADA" İş Deneyimi Her SCADA İhalesine Uyar mı? KİK'in Kritik "Benzer İş" Analizi

Kamu ihalelerinde "benzer iş" tanımı, rekabetin sağlanması ile işin ehil firmalara verilmesi arasındaki hassas dengeyi kurar. Özellikle SCADA, otomasyon ve yazılım içeren ihalelerde, idarelerin yaptığı tanımlar ve KİK'in bu tanımları nasıl yorumladığı büyük önem taşır. Bir "Elektrik SCADA" işinden alınan belgenin, "Sulama Otomasyonu (SCADA)" işinde geçerli olup olmayacağı, firmalar için kritik bir yeterlik sorunudur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, teklifinizin daha ilk aşamada elenmesini önleyecektir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 29.01.2025 tarihli ve 2025/UM.I-293 sayılı kararı, bu konudaki önemli nüansları ortaya koymaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Benzer işin 'Sayısallaştırılan sulama sahasının on-line (çevirimiçi) web tabanında ve CBS altlığı ile uzaktan merkezi yönetim esaslı kontrol otomasyonunun (SCADA) yazılımı ile donanımının birlikte çalıştırıldığı... otomasyon sistemleri işleri' olarak belirlendiği dikkate alındığında, sunulan iş deneyim belgesine konu işin sulama sahasının web tabanında ve CBS altlığı ile gerçekleştirilen scada yazılım... işlere ilişkin olması gerektiği... benzer işe uygun olmadığı değerlendirilmiş..."

Olayın Arka Planı: Otomasyon İhalesinde Yeterlik Sorunu

Bir Devlet Su İşleri (DSİ) Bölge Müdürlüğü, "Sulama Sistemleri Otomasyon Yapımı" işi için ihaleye çıkar. Bir İş Ortaklığı, ihaleye teklif verir ancak idare tarafından "iş deneyiminin uygun olmaması" ve "numune ve dokümanlardaki eksiklikler" gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakılır. İş ortaklığı, bu karara karşı KİK'e başvurur.

KİK'in "Benzer İş" ve "TÜRDEB" Analizi

KİK'in kararı, asıl olarak iş deneyimi yetersizliği üzerine odaklanmıştır:

  1. Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi (TÜRDEB): İdari Şartname, TÜRDEB sunulması halinde, şartnamedeki 5 kritik ürünün tamamı için bu belgenin sunulmasını zorunlu kılmıştır. Ancak özel ortak, sadece 2 ürün için TÜRDEB sunmuştur. Bu nedenle TÜRDEB ile yeterlik koşulu sağlanamamıştır.
  2. Pilot Ortağın "Benzer İş" Belgesi: Pilot ortak, "I. ve II. Kısım Elektrik SCADA'sı Yapım İşi" için alınmış bir alt yüklenici iş bitirme belgesi sunmuştur. İdarenin benzer iş tanımı ise çok spesifiktir: "Sayısallaştırılan sulama sahasının... CBS altlığı ile... otomasyon sistemleri". KİK, pilot ortağın belgesinin "sulama sahasına" ilişkin olmadığını ve "CBS altlığı" ile bir çalışma içerdiğine dair bilgi barındırmadığını tespit etmiştir. Bu nedenle, başvuru sahibinin sunduğu "Elektrik SCADA" işinin, idarenin talep ettiği "CBS Destekli Sulama SCADA" işine benzer olmadığına karar vermiş ve idarenin değerlendirme dışı bırakma işlemini yerinde bulmuştur.

İhale Dokümanına ve Yaklaşık Maliyete İtirazda Süre

Başvuru sahibinin, yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığı ve ihale dokümanının rekabeti engellediği yönündeki iddiaları KİK tarafından incelenmemiştir. Zira bu tür iddialar, "ihale dokümanına" yönelik itirazlardır ve ihale tarihinden (yaklaşık maliyet için 01.11.2024) veya dokümanın indirildiği tarihten (11.10.2024) itibaren 10 gün içinde idareye yapılmalıydı. Başvuru sahibi ise şikayetini 09.12.2024'te, yani süre geçtikten çok sonra yapmıştır.

İddiaların İdareye Başvuruda İleri Sürülmemesi (Şekil Yönünden Ret)

KİK ayrıca, başvuru sahibinin 8'den 15'e kadar olan (ihale üzerinde bırakılan isteklinin belgelerinin yetersizliği, organik bağ iddiaları vb. içeren) çok sayıda iddiasını da "şekil yönünden" reddetmiştir. Gerekçe, bu iddiaların idareye yapılan ilk şikayet başvurusunda yer almamasıdır. İdareye sunulmayan iddialar, KİK'e yapılan itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.

Analizin Sonucu

  • İstekliler, "benzer iş" tanımındaki her bir kelimeye (örn: "sulama", "CBS altlığı", "web tabanlı") dikkat etmelidir. Genel "SCADA" veya "otomasyon" tecrübesi, spesifik bir alanda (sulama, enerji, ulaşım) istenen tecrübeyi karşılamayabilir.
  • TÜRDEB ile yeterlik sağlanacaksa, şartnamenin bu belgenin "kaç ürün" veya "hangi ürünler" için istendiğine dair koşuluna tam olarak uyulmalıdır. Kısmi TÜRDEB sunmak, yeterliğin sağlanamamasına yol açar.
  • İhale dokümanının kendisine (yeterlik kriterleri, teknik şartlar) veya yaklaşık maliyete yönelik itirazlar, ihale sonrasında değil, öncesinde ve kanuni süreler içinde (genellikle 10 gün) yapılmalıdır.
  • İdareye yapılan şikayet dilekçesi kritik öneme sahiptir; bu dilekçede yer almayan hiçbir iddia, daha sonra KİK önünde (itirazen şikayet aşamasında) ileri sürülemez.