Benzer İş Deneyiminin Değerlendirilmesinde Esas Olan Nedir?

Yapım işi ihalelerinde, isteklilerin teknik yeterliğini ölçen en önemli kriterlerden biri iş deneyimidir. İdareler, ihale dokümanında, ihale konusu işin niteliğine uygun olarak hangi işlerin "benzer iş" sayılacağını belirler. Bu belirleme, genellikle Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği'ne atıfta bulunarak yapılır. Ancak, bir iş deneyim belgesinin Tebliğ'de belirtilen gruba dahil olması, tek başına yeterli midir? Kamu İhale Kurulunun 10.09.2025 tarihli ve 2025/UY.I-1936 sayılı kararı, bu sorunun cevabının her zaman "evet" olmadığını, belgenin içeriğinin ve işin esaslı unsurlarının ihale konusu işle fiili bir benzerlik taşıması gerektiğini ortaya koyan önemli bir içtihattır.

 

Karara Konu Olay: Altyapı Deneyimi ile Üstyapı İhalesine Katılım

Bir belediye tarafından "Beton Yol ve Sathi Kaplama Yol Yapım İşi" adıyla bir ihale düzenlenmiştir. İhale dokümanında benzer iş, Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği'nde yer alan A/V Grubu (Karayolu İşleri - Altyapı+Üstyapı) olarak tanımlanmıştır. İhale komisyonu, değerlendirmeler sonucunda ihaleyi ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunan bir limited şirket üzerinde bırakmıştır.

Ancak ihaleye katılan başka bir firma, ihaleyi kazanan isteklinin sunduğu alt yüklenici iş bitirme belgesinin konusunun "Yeni imar yollarının kazı dolgu yapım işi" olduğunu, bu işin sadece kazı, dolgu, stabilize gibi altyapı imalatlarını içerdiğini, ihale konusu olan beton yol ve sathi kaplama gibi üstyapı imalatlarını kapsamadığını iddia ederek Kurula itirazen şikayet başvurusunda bulunmuştur. Başvurucu, bu nedenle iş deneyim belgesinin benzer iş tanımına uygun olmadığını ve isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğini savunmuştur.

 

Kurulun Değerlendirmesi: İşin Niteliği ve Esaslı Unsur Uyumu Aranır

Kamu İhale Kurulu, yaptığı incelemede başvurucunun iddiasını haklı bulmuştur. Kurul, öncelikle ihale konusu işin niteliğini analiz etmiştir. İhale konusu "Beton Yol ve Sathi Kaplama Yol Yapım İşi", mevcut yollarda asfalt yama yapılması ve yol kaplamalarının (beton veya sathi kaplama) inşa edilmesi gibi ağırlıklı olarak üstyapı imalatlarından oluşmaktadır.

Ardından Kurul, ihaleyi kazanan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesini incelemiştir. Belgeye konu işin "Yeni imar yollarının kazı dolgu yapım işi" olduğu ve içeriğinin sadece kazı, dolgu, stabilize, reglaj gibi yol altyapısına yönelik imalatları kapsadığı tespit edilmiştir. Belgede, ihale konusu işin esaslı unsurunu oluşturan beton yol veya sathi kaplama gibi herhangi bir üstyapı imalatı bulunmamaktadır.

Kurul, her ne kadar Tebliğ'de A/V Grubu "Altyapı+Üstyapı" olarak tanımlansa da, benzer iş değerlendirmesinde temel amacın, isteklinin ihale konusu işi yapabilme yetkinliğini ölçmek olduğunu vurgulamıştır. Sadece altyapı işlerinden oluşan bir deneyimin, tamamen üstyapı niteliğindeki bir iş için yeterli kabul edilmesi, benzer iş ilkesinin ruhuna aykırıdır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin tanımına göre benzer iş, "aynı veya benzer inşaat tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibarıyla benzer özellikteki işleri" ifade eder. Sadece toprak işleri içeren bir deneyim ile beton ve asfalt kaplama içeren bir iş arasında bu nitelikte bir benzerlik bulunmamaktadır.

Bu gerekçelerle Kurul, ihaleyi kazanan isteklinin iş deneyim belgesinin ihale konusu işe veya benzer iş tanımına uygun olmadığına ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar vererek düzeltici işlem belirlenmesine hükmetmiştir.

 

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, benzer iş değerlendirmesinin sadece şekli bir grup uygunluğu kontrolü olmadığını, içeriğe ve işin ruhuna odaklanan bir liyakat denetimi olduğunu göstermektedir.

  • İdareler İçin Çıkarımlar: İdareler, benzer iş grubunu belirlerken ihale konusu işin esaslı unsurunu net bir şekilde ortaya koymalıdır. Değerlendirme aşamasında, sunulan iş deneyim belgelerinin sadece grup koduna değil, aynı zamanda belgedeki iş tanımına, uygulanan yapı tekniğine ve yapılan imalatların niteliğine de bakmalıdır. Gerekirse, iş deneyim belgesine konu olan ihalenin dokümanlarını da inceleyerek imalatların içeriğini teyit etmelidir. Aksi takdirde, ihale konusu işle ilgisiz bir deneyime sahip istekli üzerinde ihale kalması gibi hukuka aykırı bir durum oluşabilir.
  • İstekliler İçin Çıkarımlar: İstekliler, teklif verecekleri ihalenin benzer iş tanımını dikkatle incelemeli ve sunacakları iş deneyim belgesinin sadece grup olarak değil, içerik olarak da bu tanıma uygun olduğundan emin olmalıdır. Özellikle, altyapı ve üstyapı gibi farklı uzmanlıklar gerektiren işlerde, deneyimlerinin ihale konusu işin ağırlıklı niteliğiyle örtüşüp örtüşmediğini objektif bir şekilde değerlendirmelidirler. Şüphe durumunda, risk alarak teklif vermek yerine, benzer iş tanımına tam uyan bir belge kullanmaları, tekliflerinin geçersiz sayılma riskini ortadan kaldıracaktır.