Yargıtay Kararı: İtiraz Aşamasında Çekilme Teklifi "Teşebbüs" Sayıldı!

İhaleye fesat karıştırma suçları, kamu ihalelerinin serbest rekabet ve dürüstlük ilkeleri içinde tamamlanmasını engelleyen fiilleri kapsar. Ancak suçun ne zaman tamamlandığı veya hangi eylemlerin teşebbüs aşamasında kaldığı, ceza hukuku açısından kritik bir tartışma konusudur. Özellikle ihale komisyon kararı alındıktan sonra, ancak sözleşme imzalanmadan önceki itiraz süreçlerinde yaşananlar belirsizlik yaratabilmektedir. Bu tür karmaşık ihale ve ceza hukuku sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmanızın gelecekteki ihalelerden yasaklanması gibi ağır sonuçları önleyebilir. Yargıtay 5. Ceza Dairesi'nin 2020/11332 K. sayılı kararı, tam da bu "ara döneme" ışık tutmaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"...ihale süreci devam ederken sanığın ...Asansör yetkilisi ...'ye 15.000 TL karşılığı ihaleden çekilmesini teklif etmesi eyleminin 5237 sayılı TCK'nın 235/2-d maddesi delaleti ile 235/1, 35 maddeleri kapsamında ihaleye katılan kişi ile ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için açık veya gizli anlaşma yapmaya teşebbüs suçunu oluşturduğu gözetilmeden... beraatine karar verilmesi..."

Olayın Arka Planı: Kazanan Firmanın Temsilcisinden Garip Teklif

Bir kamu kurumu (İl Özel İdaresi), hizmet binası için bir asansör yapım işi ihalesi düzenler. İhaleyi ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunan bir asansör firması kazanır ve 15/03/2013 tarihinde komisyon kararı alınır. İhale yetkilisi bu kararı 18/03/2013 tarihinde onaylar.

Burada ilginç bir gelişme yaşanır: İhaleye kazanan firma adına teklif sunan ve işlemleri yürüten sanık, 27/03/2013 tarihinde komisyon kararına itiraz eder. Bu itiraz süreci devam ederken, sanık (teklifi sunan kişi), ihaleyi kazanan asansör firmasının sahibine (yetkilisine) ulaşır ve 15.000 TL karşılığında ihaleden çekilmesini teklif eder.

Yerel Mahkemenin Değerlendirmesi: Beraat Kararı

Olay yerel mahkemeye (Ağır Ceza Mahkemesi) taşındığında, mahkeme bu eylemin ihaleye fesat karıştırma suçunun unsurlarını tam olarak oluşturmadığı kanaatine varır ve sanık hakkında beraat kararı verir. Muhtemelen mahkeme, ihale kararının zaten verildiğini ve bu aşamadan sonra yapılan teklifin "fesat" suçunu oluşturmayacağını düşünmüştür.

Yargıtay'ın Analizi: Eylem "Teşebbüs" Aşamasında Kalmıştır

Dosyanın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 5. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin bu yorumuna kökten karşı çıkar. Yargıtay'a göre:

  1. İhale Süreci Devam Ediyordu: İtiraz edilmiş olması, ihale sürecinin henüz kesinleşmediğini ve devam ettiğini gösterir.
  2. Eylemin Niteliği (TCK 235/2-d): Sanığın eylemi, TCK 235/2-d bendinde tanımlanan "İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları" fiiline yöneliktir.
  3. Teşebbüs (TCK 35): Sanık, firma sahibine para teklif ederek bir "gizli anlaşma" yapmayı ve ihale sonucunu (çekilmeyi sağlayarak) etkilemeyi amaçlamıştır. Firma sahibi bu teklifi kabul etmemiş veya eylem sonuca ulaşmamış olsa bile, sanık suçun icra hareketlerine başlamıştır.
  4. Sonuç: Bu nedenle eylem, "ihaleye fesat karıştırmaya teşebbüs" (TCK 235 delaletiyle TCK 35) suçunu oluşturur.

Yargıtay, yerel mahkemenin bu hukuki nitelemeyi yapmayarak "yanılgılı değerlendirme" ile beraat kararı vermesinin kanuna aykırı olduğuna hükmederek kararı BOZMUŞTUR.

Analizin Sonucu

Bu karar, ihaleye fesat karıştırma suçunun sadece ihale günü veya öncesiyle sınırlı olmadığını, ihale süreci hukuken kesinleşene kadar (yani itiraz ve şikâyet süreçleri dahil) devam ettiğini net bir şekilde ortaya koymaktadır.

  • İdareler İçin: İtiraz süreçlerindeki olağandışı hareketleri (anlamsız itirazlar, ani çekilmeler vb.) dikkatle izlemeli ve şüpheli durumları savcılığa bildirmelidirler.
  • Firmalar İçin: İhale komisyon kararı lehinize çıksa bile, sözleşme imzalanana kadar süreç devam eder. Bu "ara dönemde" rakiplerden veya hatta kendi temsilcilerinden gelen "çekilme" teklifleri, TCK 235 kapsamında bir suçun parçası olabilir.
  • Hukuki Çıkarım: Bir anlaşma teklifinin karşı tarafça kabul edilmemesi, suçu ortadan kaldırmaz. Failin "anlaşma yapmaya" yönelik icra hareketlerine başlaması, suçun teşebbüs aşamasında cezalandırılması için yeterlidir.