İhale Tarihindeki Vergi Borcu, Aynı Günün Akşamı Ödense Bile Teklifi Geçersiz Kılar

Kamu ihalelerinde, 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi uyarınca isteklilerin "ihale tarihi" itibarıyla kesinleşmiş vergi borcunun bulunmaması şarttır. Peki, ihale sabah 10:00'da yapılırsa ve istekli vergi borcunu aynı gün akşam 19:00'da öderse durumu kurtulur mu? Kamu İhale Kurulu'nun 19.02.2025 tarihli ve 2025/UM.I-592 sayılı kararı, bu kritik soruya net bir cevap vermiştir: Hayır. Kurul, belirleyici olanın "ihale tarihi" (takvim günü) olduğunu ve borcun ihale saatinden sonra ödenmesinin, "ihale tarihi itibarıyla borçlu olma" durumunu ortadan kaldırmadığına hükmetmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihale yeterlik şartlarına tam uyum sağlamanız ve hak kayıplarını önlemeniz için kritik öneme sahiptir.

Kararın İlgili Kısmı

"…anılan isteklinin ihale tarihinde gelir stopaj vergisi ve gecikme zammına ilişkin toplam 19.167,32 TL ödenmemiş vergi borcu bulunmasına rağmen ihaleye teklif verdiği anlaşılmış olup adı geçen istekli tarafından söz konusu borcun ihale tarihinden sonraki bir tarih olan 31.12.2024 tarihinde ödenmiş olmasının anılan isteklinin ihale tarihinde kesinleşmiş vergi borcu olduğu durumunu değiştirmeyeceği değerlendirildiğinden başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Vergi Borcu Sorgulamasındaki Kafa Karışıklığı

Bir kamu idaresinin "Gıda Malzemeleri Alımı" ihalesi 30.12.2024 tarihinde yapıldı.

  1. İlk İhale Kararı (31.12.2024): İdare, "Firma A"nın (Tufanlar Eko Market) teklifini, 30.12.2024 tarihi itibarıyla Dijital Vergi Dairesi'nden yaptığı sorgulamada 19.167,32 TL vergi borcu (Gelir Stopajı ve Gecikme Zammı) çıktığı için 4734/10. madde uyarınca değerlendirme dışı bıraktı. İhale, şikayetçi firmaya (Otoriter Gıda) verildi.
  2. Şikayet ve Değişiklik: Firma A, 10.01.2025 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulundu ve 02.01.2025 tarihinde aldığı "Vadesi Geçmiş Borç Durumunu Gösterir Belge (KİK)" sundu. Bu belgede "mükellefin 30/12/2024 tarihi itibarıyla vadesi geçmiş borcunun bulunmadığı..." yazıyordu.
  3. İkinci İhale Kararı (16.01.2025): Bu yeni belge üzerine idare, ilk kararını iptal etti, Firma A'yı ihaleye dahil etti ve ihaleyi bu kez Firma A'ya verdi.

KİK'in Vergi Dairesinden İstediği Detaylı Döküm: Ödeme Saati 19:46

İlk ihale kararından etkilenen şikayetçi firma (Otoriter Gıda), KİK'e başvurarak Firma A'nın borcunun olduğunu ve bunun sonradan ödendiğini iddia etti. KİK, bu çelişkiyi (30.12'de yapılan sorgulamada "borcu var" görünmesi, 02.01'de yapılan sorgulamada "30.12'de borcu yoktu" görünmesi) çözmek için Kırıkkale Defterdarlığı'ndan (Irmak Vergi Dairesi) resmi bilgi istedi.

Vergi Dairesi'nin 12.02.2025 tarihli cevabi yazısı, tüm olayı netleştirdi:

  • Firma A'nın, 30.12.2024 (ihale tarihi) sabahı gerçekten de 19.167,32 TL borcu vardı.
  • Bu borç, 31.12.2024 tarihinde saat 19:46:07'de Ziraat Bankası kredi kartı ile ödenmiştir.
  • Firma A, borcunu ödedikten sonra (02.01.2025'te) sistemden geriye dönük "borcu yoktur" yazısı almıştı, ancak bu durum ihale anındaki gerçeği değiştirmiyordu.

KİK'in Değerlendirmesi: "İhale Tarihi" Esastır

KİK, 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesinin "ihale tarihi itibarıyla" borcun olmamasını şart koştuğunu belirtti.

  • İhale tarihi 30.12.2024 idi.
  • Bu tarihte (sabah, öğlen veya akşam fark etmeksizin gün içinde) firmanın 19.167,32 TL borcu vardı.
  • Borcun ihale tarihinden sonraki bir gün ve saatte (31.12.2024 - 19:46) ödenmesi, firmanın "ihale tarihinde borcu olmadığı" anlamına gelmiyordu.
  • Bu nedenle, idarenin ilk kararının (teklifi reddetme) doğru, şikayet üzerine aldığı ikinci kararının (teklifi kabul etme) ise hatalı olduğuna hükmedildi.

Analizin Sonucu

Bu karar, vergi borcu yeterlik kriteri konusunda "tarih" ve "saat" hassasiyetini ortaya koymaktadır:

  • İdareler için: İsteklilerin sonradan getirdiği "borcu yoktur" yazılarına ihtiyatla yaklaşılmalıdır. Eğer ihale günü yapılan ilk sorgulamada (EKAP/GİB) borç görünüyorsa, bu borcun hangi tarih ve saatte ödendiğine dair detaylı döküm (Vergi Dairesi'nden) istenmelidir. İhale saatinden sonra yapılan ödemeler, yeterlik şartını sağlamaz.
  • İstekliler için:
    1. İhaleye teklif vermeden önce, o gün sabahı mutlaka vergi borcu durumunuzu (tüm vergi türleri için) kontrol edin.
    2. 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi, ihale tarihinin tamamını kapsar. İhale saatinden sonra borcu ödemek, o günkü yeterlik şartını sağlamış sayılmanıza yetmez.
    3. Tebliğ'de belirtilen 5.000 TL'lik limitin (2024-2025 yılı için) üzerindeki tüm borçlar (stopaj, KDV, gecikme zammı vb.) ihale dışı bırakılma nedenidir.
  • Sonuç: KİK, şikayetçiyi haklı bularak düzeltici işlem belirlenmesine karar vermiştir. Bu karar, Firma A'nın (Tufanlar Eko Market) teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve ihalenin (büyük olasılıkla şikayetçi firmaya) verilmesi anlamına gelmektedir.