İdare Sözleşmeyi Haksız Feshetti: Yüklenici Hem Kâr Kaybını Hem Masraflarını İsteyebilir mi?

İdarelerin kamu ihale sözleşmelerini tek taraflı feshetmesi, yükleniciler için en ağır yaptırımlardan biridir. Fesih haklı bir nedene dayanıyorsa, yüklenici teminatını kaybeder. Ancak fesih, idarenin keyfi veya haksız bir kararına (örneğin "iş barışını bozacağı" gibi soyut gerekçelere) dayanıyorsa, yüklenicinin hangi zararlarını talep edebileceği büyük bir hukuki sorundur. Yüklenici, sadece sözleşme için harcadığı parayı mı (menfi zarar), yoksa işi bitirseydi kazanacağı kârı da (müspet zarar) isteyebilir mi? Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, haksız fesih durumunda tüm zararlarınızın tazminini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 21.05.2025 tarihli ve 2025/676 E., 2025/2126 K. sayılı kararı, bu ikilemi net bir şekilde çözmektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...davalı işveren tarafından feshinin haklı nedene dayanmadığı, haksız fesih nedeniyle davacı yüklenicinin Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu'nun 24/son ve 29.maddesi ile sözleşmenin 29. maddeleri gereğince 2.476.093,59 TL müspet zarar ve TBK'nın 125/son maddesi gereğince de 1.180.222,26 TL menfi zarar olmak üzere toplamda 3.789.6294,48 TL maddi tazminata hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir."

Olayın Arka Planı: İdarenin Haksız Feshi ve Yüklenicinin Zarar Talepleri

Bir büyükşehir belediyesi, 128 milyon TL bedelli "Otobüsle Yolcu Taşıma Hizmet Alımı" sözleşmesini, "iş barışını bozacağı ve maaşlar arasında dengesizliğe sebebiyet vereceği" gibi gerekçelerle, yüklenicinin kusuru olmaksızın haksız bir şekilde feshetmiştir. Yüklenici firma, bu haksız fesih nedeniyle uğradığı zararlar için dava açmıştır. Talep listesi iki ana bölümden oluşmuştur:

Menfi Zarar (Negatif Zarar): Sözleşmeye güvenerek yapılan ve geri alınamayan masraflar (Toplam 1.180.222,26 TL). Bunlar; teminat mektubu masrafları, Kamu İhale Kurumu (KİK) payı bedeli ve sözleşme için ödenen damga vergisidir.

Müspet Zarar (Pozitif Zarar/Kâr Kaybı): Eğer sözleşme haksız feshedilmeseydi, işin kalan kısmından elde edilecek olan kâr kaybı (Toplam 2.476.093,59 TL). Bu tutar, 4735 S.K. Md. 24/son fıkrasındaki (sözleşme bedelinin %80'i ile yapılan işin tutarı arasındaki farkın %5'i) formülüne göre hesaplanmıştır.

Mahkemelerin "Menfi" ve "Müspet" Zarar İkilemi

İlk Derece Mahkemesi, sadece müspet zarara (kâr kaybına) hükmetti. Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) ise bu kararı kaldırarak tam tersi bir karar verdi; "haksız fesihte sadece menfi zarar (masraflar) istenebilir, müspet zarar (kâr kaybı) istenemez" diyerek sadece 1.180.222,26 TL'ye hükmetti.

Yargıtay'ın Emsal Niteliğindeki Kararı: Haksız Fesihte İkisi de İstenir

Yargıtay, BAM'ın "sadece menfi zarar istenebilir" yönündeki kararını bozdu. Yüksek Mahkeme, idarenin haksız feshinin, yükleniciyi hem yaptığı masraflar yönünden hem de elde edeceği kârdan mahrum bırakarak zarara uğrattığını kabul etti.

Bozma üzerine dosyayı yeniden ele alan BAM, Yargıtay'a uyarak emsal bir karara imza attı: Yüklenici, haksız fesih nedeniyle hem sözleşme için yaptığı 1.180.222,26 TL'lik menfi zararını (masraflarını) hem de 4735 sayılı Kanun'a göre hesaplanan 2.476.093,59 TL'lik müspet zararını (kâr kaybını) talep edebilir. Yargıtay, bu nihai kararı onamıştır (sadece küçük bir usuli harç hatasını düzelterek).

Analizin Sonucu

Yükleniciler İçin: İdarenin sözleşmenizi haksız bir nedenle (kusurunuz olmaksızın) feshetmesi durumunda, sadece sözleşme için ödediğiniz damga vergisi, KİK payı, teminat mektubu komisyonu gibi "menfi zararlarınızı" değil, aynı zamanda 4735 sayılı Kanun Md. 24/son'a göre (veya genel hükümlere göre) hesaplanacak "müspet zararınızı" (kâr kaybınızı) da talep etme hakkınız vardır. Bu karar, iki zararın birlikte istenebileceğini netleştirmiştir.

İdareler İçin: Yüklenicinin kusuru olmaksızın sözleşmeyi feshetmek (haksız fesih), idare için çok ağır bir mali yüke dönüşebilir. Yargıtay içtihadı, idarenin bu durumda hem yüklenicinin masraflarını hem de kâr kaybını ödemeye mahkum edileceğini göstermektedir.