Sayıştay Onayladı: "Hava Muhalefeti" Gerekçesiyle Verilen Süre Uzatımı Kamu Zararı Değildir

Yapım işlerinde, özellikle sözleşmesinde "fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devre" (kış dönemi) belirlenmiş işlerde dahi, bu devre dışında yaşanan beklenmedik ve olağandışı hava koşulları (aşırı yağış, sel, fırtına vb.) iş programını aksatabilmektedir. İdarelerin bu "hava muhalefeti" gerekçesine dayanarak süre uzatımı vermesi, Sayıştay denetimlerinde sıklıkla "yersiz süre uzatımı" ve "kamu zararı" olarak sorgulanmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, süre uzatım taleplerinizin mevzuata ve belgelendirme usullerine uygun olmasını sağlayarak sizi gecikme cezası riskinden korur. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 16.02.2016 tarih ve 41462 tutanak sayılı kararı, bu konudaki tereddütleri gidermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...tamamlanmış yollara ek olarak, tamamlanmış yollarının imalat benzerliği (konsepte uygunluk) oluşturması gerekliliğinden keşif artışı ile belirtilen yolun ve çarşı içi onarımların yapılması kararlaştırılmış ve buna karşılık gelen 35 günlük süre ile asıl işin süresinde hava muhalefeti nedeniyle yaşanan olumsuz koşullar dikkate alınarak 19 günlük süre keşif artışından kaynaklanan süreye eklenmiştir. ... usulüne uygun olarak süre uzatım kararı alınarak, işin bu süre sonunda tamamlandığı ve gecikmenin sözkonusu olmadığı anlaşıldığından, yapılan uygulamada mevzuata aykırılık bulunmamaktadır."

Olayın Arka Planı: İş Artışı ve Hava Muhalefeti İçin Ayrı Ayrı Süre Uzatımı

Bir belediyenin cadde ve sokak düzenlemesi yapım işinde, işin süresi 180 gün (bitim tarihi 08.05.2011) olarak belirlenmiştir. İdare, yükleniciye hem sözleşme bedelinin %19.4'ü oranında bir keşif artışı vermiş hem de bu keşif artışı için 35 gün süre uzatmıştır. İdare, buna ek olarak "asıl işin süresinde hava muhalefeti nedeniyle yaşanan olumsuz koşulları" da dikkate alarak 19 gün daha süre uzatımı vermiştir. Sayıştay Dairesi, bu 19 günlük süreyi usulsüz bularak, işin geç bitirildiği ve gecikme cezası kesilmediği gerekçesiyle kamu zararına hükmetmiştir.

Temyiz Kurulu Kararı: Hava Muhalefeti Geçerli ve Bağımsız Bir Sebeptir

Sayıştay Temyiz Kurulu, Daire'nin tazmin hükmünü BOZMUŞTUR. Temyiz Kurulu, idarenin yaptığı uygulamanın mevzuata uygun olduğuna karar vermiştir.

Kurul'un kararından, iki temel süre uzatımı nedeninin bir arada uygulanabileceği anlaşılmaktadır:

  1. İş Artışı Kaynaklı Süre (35 Gün): 4735 sayılı Kanun'un 24. maddesi uyarınca verilen %19.4'lük keşif artışının gerektirdiği ek süre (35 gün).
  2. Hava Muhalefeti Kaynaklı Süre (19 Gün): Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin (YİGŞ) ilgili maddeleri (örn: Md. 29) uyarınca, "asıl işin süresinde" (yani 180 günlük ilk süre içinde) yaşanan ve çalışmayı engelleyen "olumsuz hava koşulları" nedeniyle verilen süre (19 gün).

Temyiz Kurulu, bu iki gerekçeyle (35 + 19 gün) idare tarafından "usulüne uygun olarak süre uzatım kararı" alındığını ve işin bu toplam süre sonunda tamamlanmasıyla gecikmenin söz konusu olmadığını kabul etmiştir. Bu durum, "hava muhalefetinin" iş artışından bağımsız ve geçerli bir süre uzatım nedeni olduğunu teyit etmektedir.

Analizin Sonucu

  1. Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) kapsamında, yüklenicinin çalışmasına engel olan olağandışı/beklenmedik hava muhalefeti (olumsuz hava koşulları), geçerli bir süre uzatımı nedenidir.
  2. Bu süre, sözleşmede "çalışılmayan dönem" olarak belirlenen (örn: 01 Ocak-15 Mart) kış aylarının dışında gerçekleşen meteorolojik olaylar için de geçerlidir.
  3. Önemli olan husus, bu durumun idare tarafından (Meteoroloji raporları vb. ile) belgelendirilerek "usulüne uygun" bir süre uzatım kararına bağlanmış olmasıdır.
  4. İş artışı nedeniyle verilen süre uzatımı ile hava muhalefeti nedeniyle verilen süre uzatımı, ayrı ayrı değerlendirilir ve her ikisinin de şartları oluşmuşsa toplam süreye eklenir.