Sayıştay'dan Kritik Süre Uzatımı Kararı: Asfalt İşinde "Çalışılamayan Dönem" Prensibi (YİGŞ 29/9)

Yapım işlerinde idareden kaynaklanan gecikmeler (proje onayı, yer teslimi, ödenek yetersizliği) nedeniyle verilen süre uzatımlarının, işin bitim tarihini nasıl etkileyeceği en önemli sözleşme sorunlarındandır. Özellikle hak kazanılan süre uzatımının işi "havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan" bir döneme (kış ayları) sarkıtması durumunda, bu çalışılamayan dönemin de süreye eklenip eklenmeyeceği kritik bir belirsizliktir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, süre uzatımı hesaplamalarınızda YİGŞ hükümlerini doğru yorumlayarak hak kaybı yaşamanızı engeller. Bu analizde, Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 19.01.2022 tarihli ve 50912 sayılı kararını inceleyeceğiz.

Kararın İlgili Kısmı

"Verilen süre uzatımı sonunda işin bitirilmesi gereken tarihin havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemine denk gelmesi ve ihale kapsamında ağırlıklı iş kaleminin asfalt olduğu dolayısıyla, süre uzatımı verilirken istatistiksel veriler göz önünde bulundurularak bu zaman aralığındaki sıcaklık ve yağış oranlarının asfalt ve alt yapısı için uygun olmayacağının değerlendirilerek ilave süre verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı."

85 Günlük Süre Uzatımının İşi Kış Sezonuna Sarkıtması

Köy yollarına asfalt kaplama ve menfez yapım işinde, idareden kaynaklanan sebeplerle (patlayıcı madde kullanım izninin gecikmesi, BOTAŞ ile yazışmaların uzaması) yükleniciye 85 gün süre uzatımı verilmesi kararlaştırılmıştır. Ancak, bu 85 günlük sürenin işin bitim tarihine eklenmesiyle yeni bitim tarihi 20.02.2018'e denk gelmiştir. Sözleşmenin 9.4. maddesine göre "havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler" 01.11-15.04 arası (165 gün) olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla hak edilen 85 günlük uzatma, işi bu çalışılamayan dönemin tam ortasına sarkıtmıştır.

İdarenin İlave Süre Kararı: "Asfalt Bu Havada Dökülemez"

İdare, işin ağırlıklı kaleminin asfalt olduğunu, Karayolları Teknik Şartnamesi'ne göre asfalt ve altyapı imalatlarının düşük sıcaklık ve yağışlı havada yapılamayacağını dikkate almıştır. Bu nedenle idare, 85 güne ek olarak, çalışılamayan kış döneminin (01.11-15.04) atlatılmasını sağlayacak şekilde 185 gün daha süre uzatımı vermiştir. Sayıştay denetçisi, bu ilave 185 günlük sürenin mevzuata aykırı olduğunu ve 38 günlük gecikme cezası kesilmesi gerektiğini iddia ederek kamu zararı bulmuştur.

Sayıştay'ın YİGŞ 29/9 Yorumu: "Süre Uzatımlarında Çalışılamayan Günler Dikkate Alınır"

Sayıştay Temyiz Kurulu, idarenin verdiği bu ilave süreyi yerinde bularak tazmin hükmünü bozmuştur. Kurul, kararını Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin (YİGŞ) 29. maddesinin 9. fıkrasındaki "...Ancak süre uzatımlarında, yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günler de dikkate alınarak verilecek süre belirlenir." hükmüne dayandırmıştır. Sözleşme süresi hesaplanırken kış dönemi zaten dikkate alınmış olsa da, idare kusuruyla verilen bir "süre uzatımı" hesabında bu kuralın yeniden devreye girmesi gerektiği belirtilmiştir. İşin niteliği asfalt olduğundan, idarenin 85 günlük haklı süreye ek olarak kış dönemini de vermesi mevzuata uygundur.

Analizin Sonucu

  • İdareler için ders: İdareden kaynaklı bir sebeple süre uzatımı verilirken, bu uzatmanın işin bitimini "çalışılamayacak döneme" sarkıtıp sarkıtmadığı mutlaka kontrol edilmelidir. Eğer işin niteliği (asfalt, dış cephe, hassas yalıtım vb.) o dönemde çalışmaya uygun değilse, YİGŞ 29/9 uyarınca bu dönemin de süre uzatımına eklenmesi gerekir.
  • Yükleniciler için ders: İdareden kaynaklı bir süre uzatımı talebinde bulunurken, sadece gecikilen gün sayısı değil, bu gecikmenin iş programını kış aylarına atması halinde, çalışılamayacak bu dönemin de YİGŞ 29/9 uyarınca süreye eklenmesi talep edilmelidir.