İmza Atan Herkes Sorumlu mudur? Yapım İşlerinde Hakediş Kontrolü: İnceleyenin Sorumluluğu Var mı?

Kamu zararı çıktığında, hakediş kapağında imzası olan herkes (düzenleyen, inceleyen, onaylayan) genellikle zincirleme sorumlu tutulur. Ancak masabaşında hakedişi toplayıp çarpan memur, sahadaki tünelde hangi işçinin çalıştığını bilebilir mi? Sorumluluk sınırlarınızı bilmek ve doğru savunma yapmak için Yaka Danışmanlık tecrübesine güvenin. Bu analiz, Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 22.05.2024 tarihli ve 56901 tutanak sayılı kararı (sorumluluk bölümü) esas alınarak hazırlanmıştır.

Kararın İlgili Kısmı

"Sorumlunun gerçekleştirme görevinin sadece dosya üzerinde yapılan hesap ve matematik açıdan kontrol işleminin yapıldığı açık olup sorumlu tutulmaması gerektiğinin düşünüldüğü..."

Sahadaki Hata ve Masadaki İmza

Bir baraj inşaatında, sahadaki imalatta "yabancı işçi" çalıştırılmadığı halde parasının ödendiği tespit edilmiştir. Sayıştay, hakedişi imzalayan "Kontrol Mühendisi" (düzenleyen) ile birlikte, dairedeki "Şube Müdürü"nü (inceleyen) de sorumlu tutmuştur.

Sorumlunun 'Ben Sahada Değilim' Savunması

Şube Müdürü, kendisinin sahada görevli olmadığını, kontrol teşkilatının gönderdiği belgeleri sadece matematiksel ve şekilsel olarak (toplama, çarpma, poz numarası vb.) incelediğini, sahadaki işçinin uyruğunu bilmesinin imkansız olduğunu savunmuştur.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 'Görevin Sınırı' Kararı

Kurul, sorumluluğu ayırmıştır:

  1. Sahadaki Sorumlu: İmalatı yerinde gören, işçiyi tanıyan "Kontrol Teşkilatı" (düzenleyen), fiili durumdan ve kamu zararından sorumludur.
  2. Masadaki Sorumsuz: Hakedişi sadece "inceleyen" sıfatıyla imzalayan personel, sahadaki fiili durumu (işçi sayısı, malzeme kalitesi vb.) bilemez. Görevi sadece evrak üzerindeki tutarlılığı kontrol etmektir.
  3. Sonuç: İnceleyen personelin sorumluluğu kaldırılmış, ceza sadece sahayı denetleyenlere ve ödeme emrini imzalayanlara (onaylayanlara) kesilmiştir.

Analizin Sonucu

  • İmza Sıfatı Önemli: "Düzenleyen" ile "İnceleyen" arasındaki hukuki sorumluluk farkı büyüktür.
  • Fiili Hakimiyet: Kamu zararından, olaya fiilen müdahale etme şansı ve yetkisi olanlar sorumlu tutulur.
  • Görev Tanımı: Personel, görev tanımında yazan işlerden (örneğin sadece matematiksel kontrol) sorumludur.