Yargıtay'dan Hakediş Alacakları İçin Kritik Uyarı: 'İhtirazi Kayıt' Belirsizse Alacak İspatlanmamış Sayılır

Kamu ihalelerinde hakediş ödemeleri, yüklenicilerin en hassas olduğu konuların başında gelir. İdarelerin yaptığı kesintiler (cezalar) veya hakedişe dahil edilmeyen kalemler, sıklıkla yargıya taşınmaktadır. Yüklenicilerin bu süreçte attığı en önemli adım, hakediş raporunu "ihtirazi kayıt" (çekince) ile imzalamaktır. Ancak bu kaydın içeriği, davanın kaderini belirleyebilir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, dava sürecinde usuli bir hataya kurban gitmenizi engeller. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 11.03.2025 tarihli ve 2024/3168 E., 2025/962 K. sayılı kararı, belirsiz bir ihtirazi kaydın sonuçlarını net bir şekilde göstermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...birleşen dava yönünden davacının ihtirazi kayıt koyduğu hakkedişlerdeki itirazların nelere ilişkin itiraz olduğu belirtilmediği, hakedişlerin bir kısmına itirazının bulunmadığı, yüklenicinin tüm itirazlarının sunulmadığından davanın ispatlamadığı gerekçesiyle, birleşen davada davanın reddine karar verilmiştir."

Olayın Arka Planı: Yüklenicinin Çift Taraflı Talebi: Ceza İadesi ve Eksik Hakediş

Bir elektrik dağıtım şirketinin hizmet alım işini (ihbarname dağıtımı, kesme-açma işlemleri vb.) yürüten yüklenici firma, idare ile iki farklı konuda anlaşmazlığa düşmüştür:

Asıl Dava (Ceza İadesi): Yüklenici, idarenin sözleşmeye aykırı işlem iddiasıyla hakedişlerinden kestiği cezaların haksız olduğunu belirterek, bu bedellerin iadesi için dava açmıştır.

Birleşen Dava (Eksik Hakediş): Yüklenici, ayrıca, yaptığı işlere rağmen idare tarafından ödenmeyen hakediş alacakları olduğunu belirterek ek bir alacak davası açmıştır.

İlk Derece Mahkemesi: Ceza İadesi Kısmen Kabul, Hakediş Talebi Red

İlk Derece Mahkemesi, dosyayı incelemiş ve iki dava için farklı kararlar vermiştir:

Asıl Dava (Ceza İadesi): Mahkeme, idarenin kestiği cezaların bir kısmını (örn: sadece tebliğ edenin isminin yazmaması gibi) haksız bulmuş, bir kısmını (teknik şartnameye uygun kesintiler) haklı bulmuştur. Sonuç olarak, davanın kısmen kabulüne ve yükleniciye belirli bir miktar ceza bedelinin (106.701,46 TL) iadesine karar vermiştir.

Birleşen Dava (Eksik Hakediş): Mahkeme, bu davayı reddetmiştir.

Yargıtay'ın "Eksik Hakediş" (Birleşen Dava) Değerlendirmesi

Bölge Adliye Mahkemesi'nin de İlk Derece Mahkemesi kararını onaması üzerine, yüklenici "eksik hakediş" (birleşen dava) talebinin reddedilmesi nedeniyle kararı temyiz etmiştir.

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, yüklenicinin temyiz talebini reddederek ONAMA kararı vermiştir. Yargıtay'ın bu onaması, İlk Derece Mahkemesi'nin ret gerekçesini hukuka uygun bulduğunu göstermektedir.

İspat Yükü ve "İhtirazi Kayıt" Belirsizliği

İlk Derece Mahkemesi'nin (ve Yargıtay'ın onayladığı) ret gerekçesi, yükleniciler için kritik bir usul dersi niteliğindedir:

İtirazın Belirtilmemesi: Yüklenici, hakediş raporlarına "ihtirazi kayıt" koymuş olsa da, bu itirazların nelere ilişkin olduğunu (hangi kalemlere, hangi miktarlara veya hangi teknik gerekçeyle itiraz ettiğini) açıkça belirtmemiştir.

İspat Edememe: Sadece genel bir ihtirazi kayıt koymak, alacağın varlığını ispatlamaz. Yüklenicinin, hangi işi yaptığını, bunun karşılığının ne olduğunu ve neden ödenmediğini açıkça ispatlaması gerekir.

Davanın Reddi: Mahkeme, yüklenicinin itirazlarının ne olduğunu belirtmediği ve tüm itirazlarını (Hizmet İşleri Genel Şartnamesi'ne uygun olarak) sunmadığı için davanın "ispatlanamadığı" gerekçesiyle reddine karar vermiştir.

Ek Bilgi: İdarenin "Ceza İadesi" (Asıl Dava) Temyizi Neden Reddedildi?

Bu kararda ilginç bir detay daha bulunmaktadır. Yüklenici eksik hakediş için temyize giderken, davalı idare de "ceza iadesi" (asıl dava) konusunda aleyhine çıkan (106.701,46 TL'lik iade) kararı temyiz etmiştir.

Ancak Yargıtay, idarenin bu temyiz talebini miktardan reddetmiştir. Gerekçe, davaya konu olan 106.701,46 TL'lik tutarın, Bölge Adliye Mahkemesi'nin karar tarihi itibarıyla geçerli olan temyiz kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL'nin altında kalmasıdır.

Analizin Sonucu

Bu Yargıtay kararı, hakediş ve kesinti süreçlerine dair iki önemli noktayı vurgulamaktadır:

"İhtirazi Kayıt" Detaylı Olmalıdır: Hakediş raporuna sadece "ihtirazi kayıtla" veya "çekinceyle" yazıp imzalamak, gelecekte dava açmak için yeterli değildir. Hak kaybını önlemek için, hangi kaleme, hangi gerekçeyle ve (mümkünse) hangi tutarda itiraz edildiğinin hakedişin ekinde veya ayrı bir resmi yazıyla idareye bildirilmesi şarttır.

İspat Yükü Yüklenicidedir: Hakediş alacağı davalarında ispat yükü davacı yüklenicidir. Belirsiz, genel ve soyut talepler, "ispatlanamadığı" gerekçesiyle reddedilme riski taşır.

Kesinlik Sınırına Dikkat: Hem idareler hem de yükleniciler, bir kararı temyiz etmeden önce, davaya konu tutarın o yıl için geçerli olan Yargıtay temyiz "kesinlik sınırı" üzerinde olup olmadığını kontrol etmelidir.