Kamu ihalelerinde idareler, ihale konusu işin niteliğine göre, isteklilerin belirli bir alanda faaliyet göstermeye yasal olarak yetkili olduklarını kanıtlayan sicil, izin veya ruhsat gibi belgeler isteyebilirler. Özellikle insan sağlığını doğrudan ilgilendiren gıda ve yemek hizmeti alımlarında, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (yeni adıyla Tarım ve Orman Bakanlığı) tarafından verilen "İşletme Kayıt Belgesi" kritik bir yeterlik belgesidir. Ancak bu belgenin üzerinde yazan "faaliyet konusu"nun, idarenin ihale dokümanında talep ettiği faaliyet konusuyla birebir örtüşüp örtüşmediği, uyuşmazlıkların temel noktasını oluşturmaktadır. İhale dokümanlarındaki bu tür teknik ve mevzuata dayalı yeterlik kriterlerinin doğru yorumlanması, hak kaybı yaşamamak adına hem idareler hem de istekliler için büyük önem taşır. Bu noktada Yaka Danışmanlık, ilgili mevzuat ve kurum görüşleri ışığında taraflara yol göstererek sürecin doğru yönetilmesine yardımcı olmaktadır. Kamu İhale Kurulunun 13.08.2025 tarihli ve 2025/UH.II-1726 sayılı kararı, bu faaliyet konuları arasındaki ayrımın ne kadar net olduğunu ve farklı bir konuda belge sunmanın sonuçlarını ortaya koymaktadır.

Yeterlik Kriteri ve İsteklinin Sunduğu Belge

Karara konu olan malzeme dahil yemek hizmeti alımı ihalesinde, İdari Şartname'nin 7. maddesinde yeterlik kriteri olarak, isteklilerin "faaliyet konusu 'gıda üretimi yapan işletmeler' veya 'toplu tüketim işletmeleri' olan" bir İşletme Kayıt Belgesi sunmaları zorunlu tutulmuştur.

Başvuru sahibi istekli, ihaleye teklif vermiş ancak idare tarafından teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır. Gerekçe olarak, isteklinin sunduğu İşletme Kayıt Belgesi'nin faaliyet konusunun, şartnamede istenenlerden farklı olarak "Depo, Gıda Satış ve Diğer Perakende Faaliyet Gösteren İşletmeler" olması gösterilmiştir. İstekli ise itirazen şikâyet başvurusunda, sunduğu belgedeki faaliyet konusunun, idarece istenen faaliyet konularını da kapsadığını, dolayısıyla değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka aykırı olduğunu iddia etmiştir.

Kurulun Değerlendirmesi: Uzman Kurum Görüşü Esastır

Kamu İhale Kurulu, uyuşmazlığın çözümü için konunun uzmanı olan yetkili otoriteye başvurma yolunu seçmiştir. Kurul, Tarım ve Orman Bakanlığı'na bir yazı göndererek, Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik'te sayılan "Gıda üretimi yapan işletmeler", "Toplu tüketim işletmeleri" ve "Depo, gıda satış ve diğer perakende faaliyet gösteren işletmeler" faaliyet konularının birbirini kapsayıp kapsamadığı veya birbirinin yerine kullanılıp kullanılamayacağı hususunda görüş sormuştur.

Bakanlıktan gelen cevabi yazıda, yönetmeliğin ilgili ekinde sayılan faaliyet konularının birbirini kapsamadığı ve birbirinin yerine kullanılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı net bir şekilde ifade edilmiştir. Bakanlık, her bir faaliyet konusunun ayrı bir kategoriyi temsil ettiğini belirtmiştir.

Bu uzman kurum görüşü ışığında Kurul, aşağıdaki hukuki sonuca varmıştır:

  1. İdare, İdari Şartname'de hangi faaliyet konularına sahip belgelerin kabul edileceğini açıkça ve sınırlı olarak belirtmiştir ("gıda üretimi" veya "toplu tüketim").
  2. Başvuru sahibi, bu iki faaliyet konusundan birini içeren bir belge yerine, farklı bir kategori olan "depo, gıda satış ve diğer perakende faaliyet" konulu bir belge sunmuştur.
  3. Yetkili Bakanlığın görüşüne göre bu faaliyet konuları birbirinin yerine geçmediğinden, başvuru sahibinin sunduğu belge, şartnamede istenen yeterlik kriterini karşılamamaktadır.

Bu gerekçelerle Kurul, idarenin isteklinin teklifini değerlendirme dışı bırakma işleminin mevzuata uygun olduğuna ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığına karar vermiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

  • İdareler Açısından: İdareler, özel mevzuat gereği istenen ruhsat, izin, sicil belgesi gibi yeterlik kriterlerini belirlerken, işin niteliğiyle tam olarak örtüşen doğru faaliyet konusunu veya belge türünü şartnamede açıkça belirtmelidir. Bu karar, idarelerin bu konuda belirlediği net kriterlerin Kurul tarafından korunduğunu göstermektedir.
  • İstekliler Açısından: İstekliler, ihaleye teklif vermeden önce, sahip oldukları izin ve ruhsatların üzerindeki faaliyet konularının, İdari Şartname'de istenen faaliyet konularıyla birebir uyumlu olup olmadığını dikkatle kontrol etmelidir. Faaliyet konularının "benzer" veya "kapsayıcı" olduğu yönündeki kişisel yorumlar, bu kararda görüldüğü gibi, yetkili kurumlar ve Kurul tarafından kabul görmeyebilir. Yeterlik belgesindeki en küçük bir faaliyet konusu uyuşmazlığı dahi, teklifin doğrudan reddedilmesine neden olabilir.

Sonuç olarak Kurul, konunun uzmanı olan Bakanlığın görüşünü esas alarak, farklı faaliyet konularının birbirinin yerine geçemeyeceğine ve isteklinin yeterlik şartını sağlamadığına hükmederek başvuruyu reddetmiştir.