KİK: Fiyat Farkı Formülü Katsayısız Olmaz! İhale İptal Edildi

Fiyat farkı düzenlemeleri, özellikle enflasyonist dönemlerde hizmet alım sözleşmelerinin en kritik unsurudur. İdarelerin, fiyat farkı verileceğini taahhüt edip, bu hesaplamanın teknik altyapısını oluşturan ağırlık katsayılarını (işçilik, malzeme, amortisman vb.) dokümanda belirtmemesi, sözleşmenin uygulanmasını imkansız hale getirebilir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 16.04.2025 tarihli ve 2025/UH.I-926 sayılı Kararı, bu tür eksik bir düzenlemenin düzeltici işlemle giderilemeyecek ağırlıkta bir hata olduğuna ve ihalenin iptalini gerektirdiğine hükmetmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihale dokümanındaki fiyat farkı gibi kritik mali hükümleri analiz ederek sözleşme sürecindeki risklerinizi minimize etmenizi sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"...ancak gerek İdari Şartname'nin yukarıda yer verilen fiyat farkı ile ilgili maddelerinde gerek Sözleşme Tasarısı'nın fiyat farkı ile ilgili maddelerinde Tebliğ'in açıklamalarında yer alan... ağırlık oranlarını gösterir sabit katsayıların... toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmesi... hükmüne uygun düzenlenmediği görülmüş olup, mevcut düzenlemeler ile sözleşmenin yürütülmesi aşamasında fiyat farkının sağlıklı bir şekilde hesaplanamayacağı, bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiği değerlendirildiğinden başvuru sahibinin söz konusu iddiası uygun bulunmuştur."

Olayın Arka Planı: Zeyilname ile Kaldırılan Fiyat Farkı Tablosu

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlı il müdürlükleri için 8 aylık şoförlü/şoförsüz araç kiralama ihalesi düzenlenmiştir. İdare, İdari Şartname'nin 46. maddesine ve Sözleşme Tasarısı'nın 14. maddesine fiyat farkı verileceğine dair hüküm koymuştur.

İhale dokümanının ilk halinde, Hizmet Alımlarında Fiyat Farkı Esasları'na uygun olarak fiyat farkı formülü, katsayılar (a1=0,51, b3=0,39, c=0,10) ve bu katsayılara uygulanacak endeksler (Genel Endeks, Makine ve Ekipman Endeksi) açıkça belirtilmiştir.

Ancak idare, ihale sürecinde 13.03.2025 tarihli bir zeyilname yayımlamıştır. Bu zeyilname ile idare, fiyat farkı maddesini yeniden düzenlemiş; formülü (F=An x B x (Pn-1)...) maddede bırakmış, ancak ağırlık katsayılarını ve endeksleri belirten tablonun tamamını dokümandan çıkarmıştır.

Başvuru Sahibinin İddiası: Katsayı Olmadan Fiyat Farkı Hesaplanamaz

Başvuru sahibi, dokümanın son halinde fiyat farkı verileceğinin belirtilmesine rağmen, bu hesabın nasıl yapılacağını gösteren ağırlık katsayılarının (a1, a2, b1, b2, b3, c) ve endekslerin bulunmadığını, bu durumun teklif vermeyi ve sözleşmeyi yürütmeyi imkansız hale getirdiğini belirterek ihalenin iptalini istemiştir.

KİK'in Analizi: Eksik Düzenleme İhaleyi İptal Gerekçesidir

KİK, başvuru sahibini haklı bularak ihaleyi iptal etmiştir. Kurul'un gerekçesi, Fiyat Farkı Esasları'nın 5. maddesine dayanmaktadır:

  1. Katsayılar Zorunludur: Fiyat Farkı Esasları'nın 5. maddesi, "Ağırlık oranlarına ilişkin sabit katsayıların, işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenerek ihale dokümanında gösterilmesi ve her sabit katsayı için... hesaplamaya esas endeksin belirlenmesi zorunludur." hükmünü amirdir.
  2. Zeyilname ile Doğan Hata: İdare, zeyilname ile bu zorunlu tabloyu dokümandan çıkararak mevzuata aykırı bir durum yaratmıştır.
  3. Uygulama İmkansızlığı: Dokümanın mevcut (zeyilname sonrası) haliyle, fiyat farkı verileceği belirtilmekte ancak katsayılar ve endeksler belli olmadığı için sözleşme aşamasında bu hesabın sağlıklı bir şekilde yapılması fiilen imkansızdır.
  4. Düzeltilemez Nitelik: Bu eksiklik, 4735 sayılı Kanun'un "sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin usul ve esaslarda sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz" hükmü gereği, sonradan düzeltilebilecek bir hata değildir.

Bu gerekçelerle KİK, tekliflerin sağlıklı bir şekilde hazırlanmasına ve değerlendirilmesine engel olan bu temel eksikliğin ihalenin iptalini gerektirdiğine karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, fiyat farkı düzenlemelerinin ihale dokümanının ayrılmaz ve değiştirilemez bir parçası olduğunu teyit etmektedir:

  1. Fiyat Farkı Bir Bütündür: İdareler, fiyat farkı vermeyi taahhüt ediyorsa, sadece formülü yazmakla yetinemez; Fiyat Farkı Esasları'na uygun olarak tüm ağırlık katsayılarını (toplamı 1.00 olacak şekilde) ve bu katsayılara uygulanacak TÜİK endekslerini İdari Şartname veya Sözleşme Tasarısı'nda açıkça belirtmek zorundadır.
  2. Zeyilnameye Dikkat: İstekliler, ihale sürecinde yayımlanan zeyilnameleri dikkatle incelemelidir. Dokümanın ilk halinde yer alan lehe bir düzenlemenin (katsayılar gibi) zeyilname ile kaldırılması, ihalenin kaderini değiştirebilir.
  3. Katsayısız Fiyat Farkı = İptal: Fiyat farkı katsayılarının eksik veya hatalı (örn: toplamı 1.00 olmayan) belirlenmesi, Kamu İhale Kanunu'nun temel ilkelerine aykırıdır ve KİK tarafından doğrudan iptal gerekçesi olarak kabul edilmektedir.