Mali Yeterlik İçin "Yıl Sonu Bilançosu" Şart, Ara Bilanço Geçersiz!

İhalelerde ekonomik ve mali yeterliğin tevsiki için sunulan bilanço ve gelir tablolarının hangi döneme ait olması gerektiği, kritik bir yeterlik koşuludur. Özellikle iş ortaklığı olarak teklif veren firmaların, ortaklarının sunduğu belgelerin bu şartları karşılaması gerekir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 09.04.2025 tarihli ve 2025/UH.I-906 sayılı Kararı, yıl içinde düzenlenen "ara dönem" veya "üç aylık" bilançoların, mevzuatın aradığı "yıl sonu bilançosu" şartını karşılamadığına ve bu tür belge sunan isteklilerin elenmesi gerektiğine hükmetmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, mali yeterlik belgelerinizin ihale dokümanı ve mevzuatla tam uyumlu olmasını sağlayarak ihale dışı kalma riskinizi ortadan kaldırır.

Kararın İlgili Kısmı

"...ancak yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ile ihale dokümanı düzenlemelerine göre, isteklilerin sunacakları bilanço veya eşdeğer belgelerin yıl sonu bilanço değerlerini yansıtması gerektiği, yıl içerisindeki ara dönemlere ilişkin bilanço veya eşdeğer belge sunulamayacağı, dolayısıyla anılan isteklinin, bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında 2024 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin sunmuş olduğu belgenin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: İş Ortaklığının Özel Ortağı "Ara Bilanço" Sundu

Bir mamul yemek hizmeti alımı ihalesinde, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak bir iş ortaklığı (Doğuş Catering - Dives İnşaat İş Ortaklığı) belirlenmiştir. Başvuru sahibi, bu iş ortaklığının yeterlik belgelerinin usulsüz olduğunu iddia etmiştir.

KİK'in yaptığı incelemede, iş ortaklığının özel ortağı olan firmanın (Dives İnşaat), ekonomik ve mali yeterlik kriterlerini sağlamak için Yeterlik Bilgileri Tablosu'na "2024 yılının üçüncü çeyreğine" ait bilanço bilgileri tablosunu yüklediği tespit edilmiştir.

İdarenin Değerlendirmesi: Gözden Kaçan Detay

İdare, ihale komisyonu kararında bu iş ortaklığını geçerli teklif sahibi olarak kabul etmiştir. Ancak KİK, bu değerlendirmenin hatalı olduğunu tespit etmiştir.

KİK'in Analizi: Yönetmelik "Yıl Sonu" Bilançosunu Zorunlu Kılar

KİK, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Bilanço veya eşdeğer belgeler" başlıklı 35. maddesini incelemiştir. İlgili maddenin 1. fıkrası, ihalelerde "ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin..." istenmesi gerektiğini açıkça belirtmektedir.

Kurul, bu hükme dayanarak, isteklilerin mali durumlarını göstermek için sunacakları bilançoların mutlaka bir hesap döneminin sonunu (yani 31 Aralık tarihli yıl sonu) yansıtması gerektiğini vurgulamıştır. Yıl içinde, üçer aylık dönemler itibarıyla hazırlanan "ara dönem" veya "üçüncü çeyrek" bilançoları, o yılın tamamlanmış mali durumunu göstermez ve mevzuatın aradığı "yıl sonu bilançosu" şartını karşılamaz.

Bu gerekçeyle KİK, özel ortağın sunduğu üçüncü çeyrek bilançosunun geçersiz olduğuna ve dolayısıyla iş ortaklığının mali yeterlik şartını sağlamadığına hükmetmiştir. Kurul, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan bu iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar vermiştir.

Kurul'un İddianın Diğer Kısımlarını Reddetmesi

KİK, başvuru sahibinin diğer iddialarını ise reddetmiştir:

  • Yaklaşık Maliyet Güncellemesi: İdare, ihale ilanından sonra (ancak ihale tarihinden önce) 2025 yılı asgari ücret farkı nedeniyle yaklaşık maliyeti güncellemiştir. KİK, bu işlemin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 9. maddesinin 5. fıkrasına uygun olduğunu belirterek iddiayı reddetmiştir.
  • İşletme Kayıt Belgeleri ve EKAP Kayıtları: Kurul, diğer geçerli isteklilerin işletme kayıt belgelerini GGBS (Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi) üzerinden, ortaklık yapılarını ise MERSİS üzerinden sorgulamış ve mevzuata uygun olduklarını tespit etmiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, mali yeterlik belgelerinin sunulmasında dönemsellik ilkesinin önemini ortaya koymaktadır:

  1. Ara Bilanço Geçersizdir: İhalelerde mali yeterlik için 3 aylık, 6 aylık veya 9 aylık (üçüncü çeyrek) ara dönem bilançoları kabul edilmez. Sunulan bilanço mutlaka 31 Aralık tarihli "yıl sonu bilançosu" olmalıdır.
  2. Yılın İlk Dört Ayı İstisnası: Bu kuralın tek istisnası, ihalenin yılın ilk dört ayında (Ocak-Nisan) yapılması durumudur. Bu durumda dahi ara bilanço değil, tamamlanmış olan "iki önceki yıl sonu bilançosu" (örn: 2025 ihalesi için 2023 yıl sonu bilançosu) sunulabilir.
  3. İş Ortaklığı Riski: İş ortaklıklarında, ortaklardan sadece birinin bile mali yeterlik belgesinin (bilanço veya ciro) usulsüz olması (örn: ara bilanço sunması), iş ortaklığının tamamının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına neden olur.