Hakedişte Sadece "1 Ay Hizmet Alındı" Yazısı: Sayıştay'dan İspatlanamayan Danışmanlığa Zimmet

Danışmanlık gibi soyut hizmet alımlarında, hizmetin fiilen yerine getirildiğinin kanıtlanması, ödemenin yapılabilmesi için temel şarttır. Hizmet İşleri Genel Şartnamesi (HİGŞ) ve harcama mevzuatı, hakediş eklerinde "kanıtlayıcı belgelerin" bulunmasını zorunlu kılar. Bu belgeler olmadan, sadece "hizmet alındı" beyanına dayanarak ödeme yapılması, kamu zararı ve zimmet riskini doğurur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, hizmet alım süreçlerinizin denetimlerden sorunsuz geçmesini sağlar. Sayıştay 3. Dairesi’nin 11.02.2025 tarihli ve 524 sayılı kararı, ispat yükünün önemini vurgulamaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Hakediş eklerinde, söz konusu muhtelif nitelikteki hizmetlerin teknik şartnamede belirtilen usul ve esaslara göre sunulduğuna dair herhangi bir kanıtlayıcı belge veya dokümana yer verilmediği... Sorumluların savunmalarında da, özel uzmanlık ve deneyim gerektirdiği iddia olunan 'Hizmet Alımı' kapsamındaki işlerin bu niteliğini kanıtlayıcı herhangi bir belgenin sunulmadığı tespit edilmiştir."

Olayın Arka Planı: Belgesiz Danışmanlık Ödemesi

Bir belediye, "İletişim Danışmanlığı Tanıtım Hizmet Alımı" işi için pazarlık usulü ile bir şirketle sözleşme imzalamıştır. Teknik şartnamede bu hizmet; "söylem geliştirilmesi", "imaj inşası", "konuşma yazımı", "sosyal medya yönetimi", "sosyal hesap performanslarının raporlanması" gibi birçok spesifik başlıkta detaylandırılmıştır. Ancak idare, aylık hakediş ödemelerini yaparken, yükleniciden bu hizmetlerin yapıldığına dair hiçbir belge talep etmemiştir.

Sayıştay'ın Tespiti: İfa Edildiği İspatlanamayan Hizmet

Sayıştay denetçileri hakediş dosyalarını incelediğinde, ödemelerin dayanağı olan "Yapılan İşler Listesi"nde sadece götürü bir suretle "... Hizmeti" (1 Ay) yazdığını görmüştür. Hakediş eklerinde:

  • Teknik şartnamede istenen hiçbir rapor,
  • Sosyal medya analiz çıktısı,
  • Görsel içerik örneği,
  • Konuşma metni veya
  • Eğitim kaydı

bulunmamaktadır.

HİGŞ'e göre Kontrol Teşkilatının işi denetlemesi ve harcama yönetmeliklerine göre "kanıtlayıcı belge" olması gerekirken, ödeme sadece soyut bir beyana dayanarak yapılmıştır. Sorumlular savunmalarında işin "özel uzmanlık" gerektirdiğini iddia etmiş, ancak bu uzmanlığın kullanıldığına dair yine bir belge sunamamıştır.

Analizin Sonucu

  • İdareler İçin: Danışmanlık ve benzeri soyut hizmet alımlarında, teknik şartnameye, hizmetin nasıl ve hangi sıklıkta (örn: aylık rapor, analiz çıktısı vb.) belgelendirileceğine dair net hükümler konulmalıdır. Ödeme, mutlaka bu kanıtlayıcı belgeler kontrol edildikten sonra yapılmalıdır.
  • Kamu Zararı: İfa edildiği (yerine getirildiği) kanıtlanamayan bir hizmete ödeme yapılması, 5018 sayılı Kanun'a göre doğrudan kamu zararıdır.
  • Azınlık Görüşleri: Kararda, bu işin belediyenin asli görevi (Basın Yayın) ile çakıştığı için ihale edilemeyeceği veya tanıtım giderinin belediye gideri olduğu yönünde farklı azınlık görüşleri de bulunmaktadır. Ancak çoğunluk görüşü, "ispat yükü" üzerine odaklanarak kamu zararı kararı vermiştir.
  • Nihai Karar (Sorumluluk): Çoğunluk kararıyla, teknik şartnamede belirtilen usul ve esaslarda bir hizmet sunulmamasına (sunulduğu ispatlanamamasına) rağmen ödeme yapılması suretiyle oluşan kamu zararının, ilgili Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlilerine müştereken ve müteselsilen, faiziyle birlikte ödettirilmesine (zimmet) karar verilmiştir.