Mahkeme Kararı: Temyizdeki Beraat, İhaleye Katılmaya Engel Değil!

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 11. maddesi, ihaleye fesat karıştırma suçundan hüküm giyenlerin veya haklarında "kamu davası açılmış" olanların (bazı durumlarda) ihalelere katılamayacağını düzenler. Ancak "beraat etmiş" fakat savcılık veya katılan idare tarafından karar "temyiz edilmiş" (istinaf/temyiz) bir kişinin hukuki durumu, uygulamada idareler ve KİK nezdinde ciddi tereddütlere yol açmaktadır. Bu tür karmaşık ihale ve ceza hukuku sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, haksız yere değerlendirme dışı bırakılmanızı önleyecektir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 2012/MK-120 sayılı kararına konu olan yargı süreci, bu konudaki belirsizliği gidermiştir.

Kararın İlgili Kısmı (Ankara 3. İdare Mahkemesi Gerekçesi)

"Bu durumda davacı şirket müdürünün ihaleye fesat karıştırmak suçu nedeniyle yargılandığı davalardan beraat ettiği, beraat kararının temyiz edilmiş olmasının şirket müdürü hakkında kamu davası olduğu anlamına gelmeyeceği sonucuna varılmakla , bu itibarla davaya konu ihalenin yapıldığı... tarihte anılan kişi hakkında açılmış bir kamu davası bulunmadığından... Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır."

Olayın Arka Planı: Temyizdeki Beraat ve KİK'in Düzeltici İşlemi

Bir Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, temizlik hizmet alımı ihalesi düzenler. İhaleyi bir şirket (Davacı) kazanır. Ancak rakip bir firma, kazanan şirketin müdürünün ihaleye fesat karıştırma suçundan yargılandığını ve ihale tarihi itibarıyla "hakkında kamu davası bulunduğunu" iddia ederek KİK'e itirazen şikâyet başvurusunda bulunur.

KİK'in İlk Kararı (2011/UH.II-3839): KİK, rakip firmanın iddiasını yerinde bulur ve kazanan firmanın 4734 sayılı Kanun uyarınca ihaleye katılamayacağına hükmederek "düzeltici işlem belirlenmesine" (yani firmanın elenmesine) karar verir.

Firmanın İtirazı ve Mahkeme Süreci:

Kazanan firma, KİK'in bu kararına karşı İdare Mahkemesi'nde dava açar. Firma savunmasında, şirket müdürünün yargılandığı davalardan (Malatya 1. ve 2. Ağır Ceza Mahkemeleri) BERAAT ETTİĞİNİ belirtir.

İdarenin (ve KİK'in) karşı tezi ise, bu beraat kararlarından birinin Yargıtay'da temyiz aşamasında olduğudur. İdareye göre, karar kesinleşmediği için "kamu davası" halen devam etmektedir.

İdare Mahkemesi'nin Yorumu: "Beraat Kararı" Esastır

Ankara 3. İdare Mahkemesi, davacı firmayı haklı bularak KİK işleminin yürütmesinin durdurulmasına karar verir. Mahkemenin gerekçesi çok nettir:

  1. Beraat Masumiyettir: Sanık, yargılandığı davalardan beraat etmiştir.
  2. Temyiz Durumu Değiştirmez: Beraat kararının temyiz edilmiş olması (yani henüz kesinleşmemiş olması), o kişinin "hakkında kamu davası olan" bir kişi olarak nitelendirilmesine yetmez. Hukuki olarak ortada bir "beraat" kararı vardır.
  3. Yasaklama Koşulu Yok: İhale tarihi itibarıyla, şirket müdürü hakkında "açılmış (ve devam eden)" bir kamu davası bulunmamaktadır; aksine, "beraatle sonuçlanmış" bir dava bulunmaktadır.

Mahkeme, Danıştay 13. Dairesi'nin de bu yönde emsal kararları (E:2010/2921) olduğunu vurgular.

KİK'in Mahkeme Kararına Uyması

Bu mahkeme kararı üzerine KİK, 2012/MK-120 sayılı nihai kararında, Anayasa'nın 138. maddesi ve İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesi gereği mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğunu belirterek, kendi verdiği "düzeltici işlem" kararını iptal etmek ve itirazen şikâyet başvurusunu reddetmek zorunda kalmıştır.

Analizin Sonucu

Bu karar, "masumiyet karinesi"nin ihale hukukundaki en net tezahürlerinden biridir.

  • Firmalar İçin: Bir şirket yetkilisi hakkında ihaleye fesat suçundan dava açılmış ancak bu dava beraat ile sonuçlanmışsa, savcılığın veya idarenin kararı temyiz etmiş olması, firmanızın ihaleye katılmasına engel değildir. İdare sizi bu gerekçeyle elerse, derhal (Yaka Danışmanlık gibi uzman bir kuruluştan destek alarak) şikâyet ve itirazen şikâyet yollarını kullanmalı, gerekirse İdare Mahkemesi'ne başvurmalısınız.
  • İdareler İçin: İhale komisyonları, isteklilerin yasaklılık durumunu incelerken, sadece UYAP'ta "temyiz/istinaf" aşamasında bir dosya görmemelidir. O dosyanın sonucuna bakmalıdırlar. Eğer yerel mahkeme "beraat" vermişse, o kişi (karar kesinleşmese dahi) "hakkında kamu davası açılmış" statüsünde değerlendirilemez ve elenemez.
  • Hukuki Çıkarım: İhale hukuku açısından, ceza davasının kesinleşmesi değil, yerel mahkemenin "mahkumiyet" veya "beraat" yönündeki hükmü esas alınır. Temyizdeki beraat, beraattir.