Belediyenin Bütçe İçi İşletmesi İçin SMMM'den Hizmet Alması Kamu Zararı Değildir!

Kamu idarelerinin, kendi personeliyle yapabileceği düşünülen bazı işleri dışarıdan hizmet alımı yoluyla temin etmesi, "asli görevin devredilemeyeceği" ilkesi çerçevesinde sıklıkla tartışma yaratmaktadır. Özellikle "muhasebe" gibi mali işlemlerin dışarıdan bir mali müşavire yaptırılması, kamu zararı iddialarına konu olabilmektedir. Ancak Sayıştay 8. Dairesi'nin 25.02.2025 tarih ve 341 sayılı Kararı (İlam No: 52, Madde No: 9), bu durumu belediyeye ait "bütçe içi işletmeler" özelinde değerlendirmiş ve hizmet alımının mevzuata uygun olduğuna oy birliğiyle karar vermiştir.

Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun kapsamındaki tanım ve sınırları ile personel yetersizliği gibi gerekçelerin hukuki geçerliliği konusunda Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, idarenizi mevzuata aykırı işlemlerden koruyacaktır.

Kararın İlgili Kısmı

"Belediyenin ilgili biriminde personel sayısının az olduğu ve mevcut personelin vergi hukuku ve muhasebe konularında yeterli bilgiye sahip olmadığı anlaşıldığından, ... 'hizmet' tanımına giren muhasebe işlerinin, doğrudan temin yöntemiyle, profesyonel düzeyde bilgi ve tecrübe sahibi olan meslek mensuplarına yaptırılmasının, kabul edilebilir bir durum olduğu değerlendirilmiştir."

Olayın Arka Planı: Bütçe İçi İşletme İçin Muhasebe Hizmeti Alımı

Bir belediye, 5393 sayılı Kanun'un 71. maddesi uyarınca kurduğu (özel gelir ve gideri bulunan) ... İktisadi İşletmesi ve ... İşletmesi gibi bütçe içi işletmelerinin muhasebe işlemlerini yürütmek üzere, 4734 sayılı Kanun kapsamında (doğrudan temin yoluyla) bir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirden (SMMM) hizmet alımı yapmıştır. Bu ödeme, denetçi tarafından "kamu personeli varken dışarıdan hizmet alındığı" gerekçesiyle kamu zararı olarak sorgulanmıştır.

Yasal Dayanaklar: 4734 Sayılı Kanun "Muhasebe"yi Hizmet Olarak Tanımlıyor

Sayıştay Dairesi, denetçi iddiasını reddederken iki temel yasal düzenlemeye dayanmıştır:

  1. Hizmetin Tanımı (4734 S.K. Md. 4): 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 4. maddesi, "Hizmet"in neleri kapsadığını sayarken, "muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık..." gibi kalemleri açıkça hizmet tanımına dahil etmiştir. Bu nedenle, muhasebe işlemi, idarelerin dışarıdan satın alabileceği yasal bir "hizmet" kalemidir.
  2. Bütçe İçi İşletme (5393 S.K. Md. 71): Belediyelerin bu tür işletmeler kurması yasaldır.

Sayıştay'ın Gerekçesi: Vergi Sorumluluğunun Teknik Bilgi Gerektirmesi ve Personel Yetersizliği

Daire, kararın gerekçesinde, bu bütçe içi işletmelerin sadece birer müdürlük olmadığını, aynı zamanda "kurumlar vergisi ve diğer vergiler bakımından mükellefiyeti" bulunduğunu vurgulamıştır. Bu durum;

  • Vergi dairesine tescil,
  • Yıllık beyanname düzenleme (basılı/elektronik),
  • Defter tutma,

gibi teknik ayrıntılar ve yasal süreler içeren ciddi sorumluluklar getirmektedir.

Kararda, vergi hukuku yönünden yapılacak yanlış veya eksik bir işlemin (örn: sürenin kaçırılması), "mali yönden telafisi güç sorunlara" (ağır vergi cezalarına) yol açabileceği belirtilmiştir.

İdarenin, "personel sayısının az olduğu" ve "mevcut personelin vergi hukuku ve muhasebe konularında yeterli bilgiye sahip olmadığı" yönündeki savunması, bu teknik gerekçeler ışığında haklı bulunmuştur.

Analizin Sonucu

  1. İdareler İçin: "Muhasebe", 4734 sayılı Kanun'a göre dışarıdan satın alınabilir bir "hizmet"tir.
  2. Geçerli Gerekçe: Özellikle belediyelerin bütçe içi işletmeleri gibi, vergi mükellefiyeti olan, teknik bilgi ve yasal süre takibi gerektiren (beyanname vb.) birimler için, idarenin "bu konuda uzman personelim yok" gerekçesi, dışarıdan SMMM hizmeti alımını hukuka uygun hale getirir.
  3. Sonuç: Bu şartlar altında, profesyonel bilgi gerektiren muhasebe işlerinin doğrudan teminle bir meslek mensubuna (SMMM) yaptırılması "kabul edilebilir bir durumdur" ve kamu zararı oluşturmaz.