İhaleye Teklif Vermeyen Biriyle Aynı IP'yi Kullanmak Eleme Nedeni Değil!

Elektronik ihalelerde (e-ihale), aynı IP adresinin kullanılması idareler tarafından 4734 sayılı Kanun'un 17. maddesindeki yasak fiil ve davranışların en güçlü karinesi olarak görülmektedir. Ancak bu karinenin uygulanabilmesi için belirli şartların oluşması gerekir. Peki, ihaleye teklif veren bir istekli ile ihaleye hiç teklif vermemiş (sadece doküman indirmiş) birinin aynı IP adresini kullanması "yasak fiil" sayılır mı? Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 16.04.2025 tarihli ve 2025/UY.I-930 sayılı Kararı, bu durumun bir yasak fiil oluşturmayacağına ve eleme nedeni olamayacağına hükmetmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, e-ihale süreçlerinde karşılaşılan teknik ve hukuki ithamlara karşı haklarınızı savunmanızı sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"...istekli olabilecek (Abdülselam Çakabay) ve başvuru sahibi (Öz Fırathan... Ltd. Şti.) tarafından aynı IP adresinden doküman indirildiği, ancak ihaleye sadece başvuru sahibinin pilot ortak olarak belirlendiği... İş Ortaklığı tarafından teklif sunulduğu hususları göz önüne alındığında bu durumun tek başına rekabeti, katılımı ve ihale kararını etkileyici nitelikte irade birliği çerçevesinde hareket edildiğine dair kuvvetli karine oluşturmayacağı... teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Doküman İndirmede Aynı IP Tespiti

Çekmeköy Belediyesi tarafından gerçekleştirilen bir park yapım işi ihalesinde, idare, EKAP kayıtlarını incelerken şu durumu tespit etmiştir:

  1. Başvuru Sahibi: Öz Fırathan... İş Ortaklığı'nın pilot ortağı, 20.02.2025 tarihinde 88... IP adresinden dokümanı indirmiş ve 04.03.2025 tarihinde yine aynı IP adresinden teklifini vermiştir.
  2. İstekli Olabilecek: Abdülselam Çakabay (gerçek kişi), 20.02.2025 tarihinde, başvuru sahibiyle birebir aynı IP adresinden (88...) ihale dokümanını indirmiş, ancak bu kişi ihaleye teklif vermemiştir.

İdare, bu durumu 4734 sayılı Kanun'un 17. maddesi kapsamında (rekabeti engelleme şüphesi) yasak fiil olarak değerlendirmiş ve başvuru sahibi iş ortaklığının teklifini değerlendirme dışı bırakarak haklarında yasaklama işlemi başlatacağını bildirmiştir.

KİK'in Analizi: Yasak Fiil İçin İki Teklif Gerekir

KİK, idarenin kararını hukuka aykırı bularak iptal etmiştir. Kurul'un gerekçesi, 4734 sayılı Kanun'un 17. maddesinin (b) ve (d) bentlerinin ruhuna dayanmaktadır:

  • Aynı IP adresinden teklif verilmesi şüphesi, temelde iki farklı isteklinin danışıklı hareket ederek rekabeti engellemesi (Md. 17/b) veya bir isteklinin farklı firmalar üzerinden birden fazla teklif vererek (Md. 17/d) ihaleyi manipüle etmesi endişesinden kaynaklanır.
  • Bu fiillerin oluşabilmesi için, aynı IP adresini kullanan birden fazla isteklinin ihaleye fiilen teklif vermiş olması gerekir.
  • Somut olayda ise, aynı IP'yi kullanan kişilerden (Abdülselam Çakabay) biri ihaleye hiç katılmamış, sadece doküman indirmiştir. İhaleye katılmayan birinin, ihaleye katılan diğeriyle rekabeti engellemesi veya birden fazla teklif vermesi fiilen mümkün değildir.
  • Sadece doküman indirme eylemi, ihaleye katılım iradesini göstermez ve yasak fiil için yeterli bir karine oluşturmaz.

Bu gerekçelerle KİK, başvuru sahibi iş ortaklığının, teklif vermeyen bir kişiyle aynı IP'den doküman indirmesi nedeniyle elenmesinin hukuka aykırı olduğuna ve teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, e-ihalelerde "aynı IP" tespiti konusunda önemli bir nüansı ortaya koymaktadır:

  1. Kritik Ayrım: Aynı IP adresinin yasak fiil sayılması için, o IP'yi kullanan birden fazla isteklinin ihaleye fiilen teklif vermiş olması şarttır.
  2. Doküman İndirmek Teklif Vermek Değildir: İhaleye teklif vermeyen (sadece doküman indiren) bir kişi/firma ile aynı IP adresini kullanmak, 4734 sayılı Kanun'un 17. maddesi kapsamında bir ihlal teşkil etmez.
  3. İdarelerin Sorumluluğu: İdareler, aynı IP tespiti yaptığında, bu IP'yi kullananların tümünün ihaleye teklif verip vermediğini kontrol etmeden otomatik olarak eleme veya yasaklama kararı vermemelidir.