Artırımlı Fiyat Farkında "Devam Eden Sözleşme" Şartı: Sayıştay'dan Kritik Tarih Uyarısı

Kamu ihale sözleşmelerinde artırımlı fiyat farkı, 4735 sayılı Kanun’un Geçici 6. maddesi ve ilgili Cumhurbaşkanı Kararı ile belirli koşullara bağlanan istisnai bir uygulamadır. Bu koşulların sağlanmadığı bir sözleşmeye artırımlı fiyat farkı ödenmesi, idareleri ciddi kamu zararı riskleriyle karşı karşıya bırakmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, idarelerin ve yüklenicilerin hukuki güvence altında olmasını sağlar. Sayıştay 2. Dairesi’nin 21.01.2025 tarihli ve 35811 sayılı kararı, bu koşulların kümülatif (birlikte) sağlanması gerektiğinin altını çizmektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"Buna göre, bir işe artırımlı fiyat farkı verilebilmesi için; işe ilişkin ihalenin 01.04.2022 tarihinden önce yapılması ve işe ilişkin sözleşmenin 15.04.2022 tarihi itibariyle devam ediyor olması (kabulü/geçici kabulü onaylanmamış olması) gerekmektedir."

Olayın Arka Planı: Koşulları Sağlamayan İhaleye Ödeme

Bir belediye tarafından yürütülen yapım işi sözleşmesinde, idare tarafından yükleniciye artırımlı fiyat farkı ödemesi yapılmıştır. Yapılan ödeme, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na eklenen Geçici 6. Madde ve bu maddeye dayanan Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında değerlendirilmiştir.

Hukuki Zemin: Artırımlı Fiyat Farkının İki Kümülatif Şartı

İlgili mevzuat (Geçici 6. Madde ve 2022/5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı), artırımlı fiyat farkı verilebilmesi için iki temel ve birleştirici şart koşmuştur:

  1. İhalenin 04.2022 tarihinden önce 4734 sayılı Kanun'a göre yapılmış olması,
  2. Sözleşmenin 04.2022 tarihi itibarıyla devam ediyor olması (yani geçici kabulünün onaylanmamış olması).

Bu iki koşulun birlikte sağlanması zorunludur. Biri bile eksikse, artırımlı fiyat farkı ödenemez.

Sayıştay'ın Tespiti: "Devam Eden Sözleşme" Koşulu İhlal Edildi

Sayıştay denetçileri, incelenen yapım işi sözleşmesinin 15.04.2022 tarihi itibarıyla "devam eden" bir sözleşme niteliği taşımadığını tespit etmiştir. İhale 01.04.2022'den önce yapılmış olsa dahi, sözleşmenin 15.04.2022'de yürürlükte olmaması, ikinci kümülatif şartın ihlal edildiği anlamına gelmektedir. Bu nedenle, yükleniciye yapılan artırımlı fiyat farkı ödemesi mevzuata aykırı bulunmuş ve kamu zararı olarak değerlendirilmiştir.

Analizin Sonucu

  • İdareler İçin: Artırımlı fiyat farkı gibi istisnai ödemelerde, mevzuatta belirtilen tüm şartların (özellikle tarihlerin) kümülatif olarak sağlandığından emin olunmalıdır. Bir şartın sağlanıp diğerinin sağlanmaması, ödemeyi hukuksuz kılar.
  • Sorumluluk: Bu tür mevzuata aykırı ödemeler, başta harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri olmak üzere ilgili personelin mali sorumluluğuna (zimmet) yol açar.
  • Nihai Karar: Somut olayda, tespit edilen kamu zararının sorumluların savunmaları sonrası geri tahsil edildiği anlaşıldığından, Sayıştay "ilişilecek bir husus kalmadığına" karar vermiştir. Ancak tahsilat olmasaydı, karar zimmet olarak sonuçlanacaktı.