Artırımlı Fiyat Farkında Kritik Tarih: 15 Nisan 2022'den Sonra İmzalanan Sözleşmelere Ödeme Yapılamaz!

4735 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesi ile getirilen artırımlı fiyat farkı düzenlemesi, idareler için "devam eden sözleşme" ifadesinin nasıl yorumlanacağı konusunda ciddi belirsizlikler yaratmıştır. İhalenin 1 Nisan 2022'den önce yapılmış olması, bu haktan yararlanmak için yeterli midir? Yoksa sözleşmenin de 15 Nisan 2022 itibarıyla imzalanmış olması mı gerekir? Sayıştay 8. Dairesi'nin 25.02.2025 tarih ve 341 sayılı Kararı (İlam No: 52, Madde No: 7), bu ikilemi net bir şekilde çözerek "devam eden" sözleşmenin "imzalanmış" sözleşme olması gerektiğini vurgulamıştır.

Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, olası kamu zararı ve zimmet sorumluluklarının önüne geçmenizi sağlayacaktır.

Kararın İlgili Kısmı

"Ancak, ... ile 09.05.2022 tarihinde, ... İnşaat ile 16.05.2022 tarihinde Sözleşme düzenlenmesi nedeniyle maddede öngörülen 15.04.2022 tarihi itibarıyla sözleşmenin devam etmesi koşulunun karşılanmadığı açıktır. Dolayısıyla, bahse konu işte, artırımlı fiyat farkı ödenebilmesi için mevzuatta öngörülen koşul karşılanmamasına rağmen Yükleniciye... TL artırımlı fiyat farkı ödenmesi nedeniyle kamu zararına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır."

Olayın Arka Planı: İhale 1 Nisan'dan Önce, İmza 15 Nisan'dan Sonra

Bir belediye, "İş Makinesi Kiralama İşi (Sürücüsüz)" için 04.02.2022 tarihinde ihaleye çıkmıştır. İhale süreci tamamlanmış ancak sözleşmeler yüklenicilerle 09.05.2022 ve 16.05.2022 tarihlerinde, yani 4735 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesinin yürürlüğe girdiği 15.04.2022 tarihinden sonra imzalanmıştır. İdare, ihale tarihinin 01.04.2022'den önce olmasını yeterli görerek yüklenicilere artırımlı fiyat farkı ödemiştir.

Yasal İkilem: "Devam Eden Sözleşme" Ne Demektir?

4735 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesi, artırımlı fiyat farkından yararlanmak için iki temel koşul öngörmektedir:

  1. İhalenin 1 Nisan 2022 tarihinden önce yapılmış olması.
  2. Sözleşmenin, maddenin yürürlüğe girdiği 15 Nisan 2022 tarihi itibarıyla "devam eden" (kabulü/geçici kabulü onaylanmamış) olması.

İdarenin yorumu, ihale sürecinin başlamasının yeterli olduğu yönündeyken, denetçi yorumu 15 Nisan 2022'de yasal bir bağın, yani imzalanmış bir sözleşmenin var olması gerektiği yönündeydi.

Sayıştay'ın Yorumu: "Devam Eden" = "İmzalanmış Olan"

Sayıştay Dairesi, "devam eden sözleşme" olabilmesi için o sözleşmenin 15.04.2022 tarihi itibarıyla imzalanmış olması gerektiğini açıkça belirtmiştir. Daire, Kamu İhale Kurumu'nun (KİK) düzenleyici kararlarına da atıfta bulunarak, 15.04.2022 tarihi itibarıyla imzalanmamış bir sözleşmenin "devam eden" olarak kabul edilemeyeceğine hükmetmiştir.

İhale tarihi (04.02.2022) ilk şartı karşılasa da, sözleşme imza tarihleri (Mayıs 2022) ikinci şartı karşılamamıştır. Bu nedenle, mevzuatta öngörülen koşul sağlanmadığı halde artırımlı fiyat farkı ödenmesi, 5018 sayılı Kanun'un 71. maddesi uyarınca "mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması" kapsamında kamu zararı olarak değerlendirilmiştir.

Analizin Sonucu

  1. İdareler İçin: 4735 S.K. Geçici 6. Madde (artırımlı fiyat farkı) için iki şartın birlikte sağlanması gerekir: İhale 01.04.2022'den önce ve sözleşme 15.04.2022 itibarıyla imzalanmış olmalıdır.
  2. Yükleniciler İçin: İhalesi 1 Nisan'dan önce yapılmış olsa bile, sözleşmesi 15 Nisan'dan sonraya kalan işler için artırımlı fiyat farkı talep edilemez.
  3. Hukuki Yorum: "Devam eden sözleşme" tabiri, ihale sürecini değil, yasal olarak yürürlükte olan, imzalanmış bir sözleşmeyi ifade eder.
  4. Sorumluluk: Bu hatalı ödemeden, ödeme emri belgesinde imzası bulunan Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri sorumlu tutulmuştur.