Artırımlı Fiyat Farkında Kritik Tarih Hatası: 1 Nisan 2022 Sonrası İhalelere Ödeme Yapılamaz!

2022 yılında yaşanan olağanüstü fiyat artışları nedeniyle kamu müteahhitlerine destek olmak amacıyla 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na Geçici 6. Madde eklenmiş ve bu maddeye dayanılarak artırımlı fiyat farkı ödenmesine imkan tanınmıştır. Ancak bu düzenlemenin kapsamı ve hangi ihaleleri kapsadığı konusunda idarelerin yaptığı hatalar, kamu zararı iddialarına yol açmaktadır. Sayıştay 1. Dairesi'nin 16.01.2025 tarih ve 10951 sayılı Kararı (İlam No: 63, Madde No: 3), artırımlı fiyat farkı ödemelerinde "ihale tarihi" kriterinin ne kadar net olduğunu ortaya koymaktadır.

Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, mevzuatın doğru yorumlanması ve olası kamu zararı risklerinin bertaraf edilmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, idarenizi ve sorumluları güvence altına alacaktır.

Kararın İlgili Kısmı

"Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre 4734 sayılı Kanun'un 3'üncü maddesindeki istisna kapsamında yapılan alımlar da dahil olmak üzere 01.04.2022 tarihinden önce ihale edilen ve 15.04.2022 tarihi itibarıyla devam eden sözleşmelerde 01.01.2022 tarihinden sonra gerçekleştirilen kısımlar için yüklenicilere artırımlı fiyat farkı ödenmesi gerekmektedir. Bu kapsama girmeyen işlerde artırımlı fiyat farkı ödenmesi mümkün değildir."

Olayın Arka Planı: Kapsam Dışı İhaleye Artırımlı FF Ödemesi

Bir kamu idaresi, devam eden çeşitli yapım işlerindeki yüklenicilere, 4735 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesi ve bu maddeye dayanan 5546 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı Eki "Esaslar" uyarınca artırımlı fiyat farkı ödemeleri yapmıştır.

Mevzuatın Kapsamı (Geçici Madde 6): Kritik Tarih 1 Nisan 2022

İlgili mevzuat (4735 S.K. Geçici Md. 6 ve 5546 sayılı CK Eki Esaslar), artırımlı fiyat farkı ödenebilecek sözleşmeleri net bir şekilde tanımlamıştır. Bu düzenlemeden yararlanabilmek için sözleşmenin şu temel şartları taşıması gerekmektedir:

  1. İhalenin 1 Nisan 2022 tarihinden önce 4734 sayılı Kanun'a göre (istisnalar dahil) yapılmış olması.
  2. Sözleşmenin 15 Nisan 2022 tarihi itibarıyla (maddenin yürürlük tarihi) devam ediyor olması (kabulü/geçici kabulü onaylanmamış olan).
  3. Ödemenin, 1 Ocak 2022 ile 31 Aralık 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımlar için yapılması.

Sayıştay'ın Kamu Zararı Tespiti: İhale Tarihleri Kapsam Dışında

Sayıştay Dairesi, yaptığı incelemede, idarenin artırımlı fiyat farkı ödediği söz konusu yapım işlerinin ihalelerinin 1 Nisan 2022 tarihinden sonra yapıldığını tespit etmiştir.

Kararda, kanun hükmünün çok açık olduğu ve artırımlı fiyat farkı ödenebilmesi için ihalenin mutlaka 1 Nisan 2022'den önce yapılmış olması gerektiği vurgulanmıştır. İdarenin, bu tarihten sonra ihale ettiği işler için Geçici 6. Madde kapsamında artırımlı fiyat farkı ödemesi yapmasının "mümkün olmadığı" ve bu durumun doğrudan kamu zararına yol açtığı belirtilmiştir.

Analizin Sonucu

  1. İdareler İçin: 4735 S.K. Geçici 6. Madde (artırımlı fiyat farkı) uygulamasında kilit tarih, işin ihale tarihidir. İhale tarihi 1 Nisan 2022 ve sonrasında olan (örneğin; 2 Nisan 2022 veya Mayıs 2022) hiçbir işte artırımlı fiyat farkı ödenemez.
  2. Yükleniciler İçin: Bu tarihten sonra ihale edilen işler için idarelerden artırımlı fiyat farkı talebinde bulunulamaz.
  3. Kapsam Netliği: Mevzuatın sağladığı ek mali hakların (ek fiyat farkı, artırımlı FF, süre uzatımı vb.) kapsamı çok net çizilmiştir. Bu kapsamın dışına çıkılarak yapılan ödemeler, Sayıştay denetimlerinde istisnasız olarak kamu zararı ve sorumluluk doğurmaktadır.
  4. Sonuç: Kararda, tespit edilen kamu zararının ilgili yüklenicilerin hakedişlerinden kesinti yoluyla tahsil edildiği ve bu nedenle ilişilecek husus kalmadığı belirtilmiştir.