Yüklenicinin (Ahiz) Tek Başına İtiraz Hakkı Yok: Sorumlu İtiraz Etmezse Fer'i Müdahil Talepte Bulunamaz

Sayıştay yargılamaları, temelde kamu görevlilerinin (sorumlular) mali sorumluluğu üzerine kuruludur. Ancak bu yargılamalardan çıkan tazmin kararları, dolaylı olarak bu ödemeyi alan yüklenicileri (ahizler) de etkiler. Peki, bir yüklenici, kamu görevlileri aleyhine verilen bir tazmin kararına karşı tek başına kanun yoluna başvurabilir mi? Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, Sayıştay yargılamasındaki usul ve esasları bilerek tarafların haklarını doğru bir zeminde savunmasını sağlar. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 06.04.2022 tarihli ve 51576 tutanak sayılı kararı, bu usulî soruna net bir yanıt vermiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"fer’i müdahilin yanında katıldığı tarafın temyiz veya karar düzeltilmesi talebinde bulunmaması halinde tek başına temyiz veya karar düzeltilmesi talebine hakkı bulunmayacağı sonucu ortaya çıkmaktadır."

Tazmin Kararı Sonrası Yüklenicinin "Karar Düzeltme" Talebi

Olay, hatalı fiyat farkı hesabından kaynaklanan bir kamu zararı tespitiyle başlar. Sayıştay Dairesi, hatalı ödeme nedeniyle kamu görevlileri (sorumlular) aleyhine tazmin hükmü verir. Sorumlular bu kararı Temyiz Kurulu'na taşır, ancak Temyiz Kurulu Daire kararını tasdik eder.

Tam bu noktada, yani Temyiz Kurulu'nun tasdik kararından sonra, davada taraf olmayan ancak hatalı ödemeyi alan yüklenici şirket (ahiz), "fer'i müdahil" sıfatıyla bir "karar düzeltme" talebinde bulunur.

Kritik nokta şudur: Aleyhine tazmin kararı kesinleşen asıl sorumlular (kamu görevlileri), bu aşamada herhangi bir karar düzeltme talebinde bulunmamıştır. Yüklenici, tek başına itiraz etmektedir.

Hukuki Zemin: Sayıştay Yargılamasında "Fer'i Müdahil" Kimdir?

Sayıştay Temyiz Kurulu, yüklenicinin talebini usul yönünden incelemiş ve oy birliğiyle reddine ("Yapılacak İşlem Olmadığına") karar vermiştir. Kurul'un gerekçesi, Sayıştay yargılamasında kimlerin kanun yoluna başvurabileceğinin ve fer'i müdahilin statüsünün ne olduğunun net bir analizine dayanır:

  1. Kanun Yoluna Başvurabilecekler Sınırlıdır: 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 52. maddesi, kanun yollarına (temyiz, karar düzeltme) kimlerin başvurabileceğini açıkça saymıştır. Bunlar; sorumlular, sorumluların bağlı olduğu kamu idareleri, Maliye Bakanlığı, ilgili muhasebe birimi ve Başsavcılıktır. Bu listede "ahizler" (yükleniciler) yer almaz.
  2. Fer'i Müdahilin Statüsü: Sayıştay'ın çalışma usullerine göre ahizler, duruşmaya "fer'i müdahil" (accessory intervener) olarak katılabilirler. Bu kavram, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'ndan (HMK) alınmıştır.
  3. Fer'i Müdahil Tek Başına Hareket Edemez: HMK'ya göre fer'i müdahil, davayı kazanmasında hukuki yararı olan tarafın yanında (ona yardımcı olmak için) davada yer alır. Müdahil, davanın asıl tarafı değildir ve "katıldığı tarafla birlikte hareket etmek" zorundadır.
  4. Asıl Tarafın İradesi Esastır: Bu durumda fer'i müdahilin (yüklenici) katıldığı taraf, tazmin hükmü verilen kamu görevlileridir (sorumlular). Eğer asıl sorumlular, Temyiz Kurulu kararına karşı "karar düzeltme" talebinde bulunmuyorsa, yani kararı zımnen kabul etmişlerse, fer'i müdahilin tek başına bu yola başvurma hakkı yoktur.

Analizin Sonucu

Bu karar, Sayıştay yargılamasında taraf statülerini netleştirmesi bakımından çok önemlidir:

  1. Bir Sayıştay tazmin kararının asıl muhatabı sorumlular (kamu görevlileri), dolaylı muhatabı ise ahizdir (yüklenici).
  2. Yüklenici (ahiz), Daire veya Temyiz Kurulu kararlarına karşı tek başına temyiz veya karar düzeltme başvurusunda bulunamaz.
  3. Yüklenicinin bu sürece "fer'i müdahil" olarak katılabilmesi, ancak asıl sorumluların da bu kanun yoluna başvurmuş olmasına bağlıdır.
  4. Eğer kamu görevlileri haklarındaki bir tazmin kararına itiraz etmez veya itirazından vazgeçerse, yüklenici bu kararı durdurmak için hukuken tek başına bir adım atamaz.