Yargıtay: "Kopyala-Yapıştır" Bilirkişi Raporuyla Karar Verilemez, Teknik İtirazlar Cevaplanmalı

Eser sözleşmesi davalarında, tarafların bilirkişi raporlarına sunduğu detaylı itiraz dilekçeleri, davanın kaderini belirleyebilir. Ancak, mahkemelerin veya bilirkişi heyetlerinin bu teknik itirazları "cevaplamaya" veya "çürütmeye" gerek görmeden, ilk rapordaki görüşleri tekrar ederek karar vermesi sıkça karşılaşılan bir sorundur. Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 16.06.2020 tarihli ve 2019/3775 E., 2020/1607 K. sayılı kararı, bu tür raporların "denetime elverişli" olmadığını ve hükme esas alınamayacağını netleştirmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, bilirkişi raporlarına karşı teknik ve hukuki itirazlarınızı en güçlü şekilde hazırlamanızı sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"Her ne kadar mahkemece alınan bilirkişi raporunun yasa ve dosya kapsamına uygun olup kanun yolu denetimine de uygun olduğu bölge adliye mahkemesince belirtilmiş ise de anılan hususlar ile taraflarca sunulan ayrıntılı ve teknik itirazlar konusunda inceleme ve değerlendirme yapmayan bilirkişi kurulu raporunun hükme esas alınması isabetli olmamıştır."

Kesin Hakedişten Kaynaklanan Uyuşmazlık

Bir üniversite kapalı spor salonu yapım işinin yüklenicisi, bakiye iş bedelinin ödenmemesi üzerine alacak davası açmıştır. Uyuşmazlık, davalı iş sahibi idare tarafından tek taraflı olarak düzenlenen ve yüklenicinin onaylamadığı kesin hakediş raporundan kaynaklanmaktadır. İdare, bu kesin hakedişte çeşitli gerekçelerle (inşaat, elektrik ve mekanik kalemlerden kesintiler, nefaset kesintisi, gecikme cezası vb.) kesintiler yapmıştır.

İtirazları Karşılamayan Bilirkişi Raporu

Mahkemece alınan bilirkişi raporu, yüklenicinin alacağını belirli bir miktarda tespit etmiş ve bu rapor doğrultusunda karar verilmiştir. Taraflar (özellikle davalı idare), bu bilirkişi raporuna karşı "ayrıntılı ve teknik itirazlar" sunmuştur. Ancak, ne ilk derece mahkemesi ne de istinaf başvurusu üzerine dosyayı inceleyen Bölge Adliye Mahkemesi, bu teknik itirazları karşılayacak yeni bir ek rapor veya değerlendirme ihtiyacı duymamıştır. Bölge Adliye Mahkemesi, raporun "yasa ve dosya kapsamına uygun" olduğunu belirterek, itirazları dikkate almayan bu rapora dayanarak karar vermiştir.

Yargıtay'ın "Denetime Elverişli Rapor" Vurgusu

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, bu kararı bozmuştur. Yüksek Mahkeme'nin gerekçesi, bir bilirkişi raporunun hükme esas alınabilmesi için taşıması gereken asgari standartlara dayanmaktadır:

  • Bir raporun "denetime elverişli" (kanun yolu denetimine uygun) olabilmesi için, sadece bir sonuç bildirmesi yetmez; tarafların sunduğu "ayrıntılı ve teknik itirazlar" konusunda da bir "inceleme ve değerlendirme" içermesi gerekir.
  • Tarafların itirazlarını dikkate almayan, bu itirazları çürütmeyen veya neden geçersiz olduğunu açıklamayan bir rapor, eksiktir ve hükme esas alınamaz.
  • Mahkemenin yapması gereken iş; dava konusu ödeme belgelerini getirtmek ve tarafların raporlara sunduğu bu teknik itirazları da karşılayacak şekilde, gerekçeli ve denetime elverişli yeni bir rapor alıp (veya ek raporla bu itirazları cevaplatıp) davanın sonuçlandırılmasıdır.

Yargıtay ayrıca, davalı iş sahibi olan devlet üniversitesinin harçtan muaf olduğunu ancak mahkemece harçtan sorumlu tutulmasının da hatalı olduğunu belirtmiştir.

Analizin Sonucu

  • Taraflar, bilirkişi raporlarına karşı sadece "kabul etmiyoruz" demek yerine, mutlaka "ayrıntılı ve teknik" (hesaplamaya, poz tarifine, şartnameye dayalı) itirazlar sunmalıdır.
  • Mahkemeden veya bilirkişi heyetinden, bu teknik itirazların maddeler halinde ve gerekçeli olarak cevaplanması talep edilmelidir.
  • İtirazları karşılamayan bir rapora dayanılarak karar verilmesi halinde, bu durum temyiz/istinaf aşamasında "denetime elverişli olmayan rapora göre hüküm kurulması" ve "eksik inceleme" nedeniyle bozma gerekçesi olacaktır.