Vergi Borcuyla Sözleşme İmzalayan Firmanın Kesin Teminatı Nasıl Gelir Kaydedilir?

İsteklilerin ihale tarihi itibarıyla 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi kapsamındaki durumlarda (vergi borcu, SGK borcu vb.) olmaması temel bir yeterlik kuralıdır. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 12.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-706 sayılı kararı, bu kuralı ihlal ederek, yani gerçeğe aykırı taahhütle sözleşme imzalayan bir yükleniciye uygulanacak yaptırımı netleştirmektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sözleşme sonrası ortaya çıkan bu gibi riskli durumlarda haklarınızı korumanızı sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"...idarece başvuru sahibi... teklifinin ... Kurul kararı doğrultusunda değerlendirme dışı bırakılması sonrasında kesin teminat olarak sunulan kesin kefalet senedinden, geçici teminat miktarının gelir kaydedilmesi işleminin hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır."

Olayın Arka Planı: KİK Kararıyla Ortaya Çıkan İhlal

Bir araç kiralama ve malzeme alım ihalesinde, bir firma (Yüklenici A) en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmiş ve idare ile sözleşme imzalamıştır. Ancak, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi firmanın (Yüklenici B) şikayeti üzerine KİK, 15.01.2025 tarihli bir karar almıştır. Bu kararda, sözleşme imzalayan Yüklenici A'nın, ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş vergi borcu bulunduğu ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği tespit edilmiştir.

İdarenin İşlemi: Sözleşme Feshi ve Kesin Teminatın Kısmen İradı

İdare, bu KİK kararı üzerine:

  1. Yüklenici A'nın teklifini değerlendirme dışı bırakmış ve sözleşmeyi feshetmiştir.
  2. Yüklenici A, sözleşme imzaladığı için geçici teminatı iade edilmişti. İdare, bu durumda, Yüklenicinin sözleşme için verdiği kesin teminat (kefalet senedi) üzerinden, ihalenin geçici teminat tutarına (%3) karşılık gelen miktarı (3.867.843,00 TL) gelir kaydetmek için Takasbank üzerinden işlem başlatmıştır.

Başvuru Sahibinin İddiası: Kesin Teminat Bu Şekilde Kullanılamaz

Sözleşmesi feshedilen Yüklenici A, idarenin bu işlemine itiraz etmiştir. İddiasına göre, KİK kararında teminatın gelir kaydedilmesi yönünde bir hüküm yoktu ve 4735 sayılı Kanun'a göre kesin teminatın, geçici teminat yerine gelir kaydedilmesi mümkün değildi.

KİK Kararının Analizi: 2020/DK.D-219 Sayılı Düzenleyici Karar Esas Alındı

KİK, Yüklenici A'nın bu başvurusunu reddetmiştir. Kurul, 4734 sayılı Kanun'un 10. maddesinin (ihale dışı bırakılma halleri) ihlal edildiğini ve sözleşme imzalandıktan sonra bu durumun ortaya çıkması halinde uygulanacak prosedürü açıklamıştır.

KİK, doğrudan 22.07.2020 tarihli ve 2020/DK.D-219 sayılı Düzenleyici Kurul Kararına atıf yapmıştır. Bu düzenleyici karara göre:

  • Eğer idare, bu durumu (vergi borcuyla sözleşme imzalamayı) 4734/17. maddedeki yasak fiil ve davranış olarak değerlendirirse, sözleşme feshedilir ve kesin teminatın tamamı gelir kaydedilir.
  • Eğer idare, ortada yasak fiil ve davranış olmadığı kanaatindeyse (somut olaydaki gibi), sözleşme yine feshedilir ancak bu durumda kesin teminatın sadece "teklif bedelinin %3'üne karşılık gelen tutar kadarının" (yani geçici teminat tutarı kadarının) gelir kaydedilmesi gerekir.

İdare, somut olayda ikinci yolu izlemiştir. KİK, idarenin bu işleminin (kesin teminattan geçici teminat tutarı kadarını gelir kaydetmesinin) ilgili Düzenleyici Kurul Kararına ve hukuka uygun olduğuna karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, 10. madde ihlallerinin sözleşme imzalandıktan sonra tespit edilmesi durumunda idarenin nasıl bir yol izleyeceğini netleştirmektedir:

  • Geçici Teminat Yükümlülüğü Kalkmaz: Sözleşme imzalanıp geçici teminat iade edilmiş olsa bile, isteklinin ihale tarihindeki bir yeterlik eksikliği (vergi borcu) nedeniyle sonradan değerlendirme dışı bırakılması, geçici teminatın gelir kaydedilmesi sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
  • Kesin Teminattan Mahsup: İade edilen geçici teminat, yüklenicinin idareye verdiği kesin teminattan mahsup edilebilir. Bu, idarenin alacağını güvence altına alma yöntemidir.
  • İsteklilerin Dikkatine: İstekliler, teklif mektubundaki "vergi borcumuz yoktur" taahhüdünün ihale tarihini kapsadığını ve bu taahhüdün gerçeğe aykırı çıkmasının, sözleşme imzalandıktan sonra dahi geçici teminatın (veya o tutar kadar kesin teminatın) gelir kaydedilmesine yol açacağını bilmelidir.