Yargıtay: TAPE Kaydı İnkar Edilirse "Ses Analizi" Yaptırılması Zorunludur!

İhaleye fesat karıştırma (TCK 235) davalarının büyük çoğunluğu, iletişimin tespiti (TAPE) kayıtlarına dayanmaktadır. Ancak ceza muhakemesinde temel bir ilke, delillerin tartışılması ve sanığın savunma hakkının kısıtlanmamasıdır. Peki, bir sanık TAPE kaydındaki sesin kendisine ait olmadığını iddia ederse, mahkemenin bu delile dayanarak mahkumiyet kurması hukuka uygun mudur? Bu tür karmaşık ihale ve ceza hukuku sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, delillerin hukuka uygunluğunu ve yeterliliğini sorgulayarak adil bir yargılanma süreci için gerekli adımları atmanızı sağlar. Yargıtay 5. Ceza Dairesi'nin 2023/7179 K. sayılı kararı, bu durumda mahkemenin izlemesi gereken zorunlu yolu netleştirmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Sanıklar ... ve ...'in hükme dayanak yapılan telefon görüşmelerinin kendilerine ait olmadığını savunmaları karşısında; suç kanıtı olabilecek ses kayıtları sanıklara dinletilerek diyeceklerinin sorulması, görüşmelerin kendilerine ait olmadığını belirtmeleri halinde ses örneklerinin alınması ve bu kayıtların sanıklara ait olup olmadığı konusunda Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesinde veya uzman bir kurum ya da kuruluşa ses analizi yaptırılarak rapor alınması... gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hükümler kurulması..."

Olayın Arka Planı: TAPE Kayıtlarına Dayalı Mahkumiyet

Bir devlet hastanesinin yemek ihalesine fesat karıştırıldığı iddiasıyla kamu davası açılır. Mahkeme, bazı sanıkların (ihale danışmanı, şirket müdürü vb.) ihale öncesi fiyat konusunda anlaştıklarına (TCK 235/2-d) kanaat getirir. Bu mahkumiyetin temel ve tek delili, sanıklar arasında geçtiği iddia edilen telefon görüşmesi (TAPE) kayıtlarıdır. Diğer bazı sanıklar (şirket ortağı vb.) ise kayıtlarda isimleri veya sesleri geçmediği için beraat eder.

Sanıkların Savunması: "Ses Bize Ait Değil, Bilirkişi İncelesin"

Mahkumiyet kararı alan sanıklar, temyiz aşamasında (ve yerel mahkemede) sürekli olarak bu TAPE kayıtlarındaki seslerin kendilerine ait olmadığını savunurlar. Hatta, bu davanın başka bir Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki (2014/200 E.) ana dava ile birleştirilmesini, çünkü o dosyada tüm kayıtlar için bilirkişi tarafından ses analizi yapılmasına karar verildiğini belirtirler.

Ancak yerel mahkeme (Asliye Ceza Mahkemesi), bu talepleri dikkate almaz, ses analizi yaptırmaz ve TAPE kayıtlarını tek delil kabul ederek sanıkları mahkum eder.

Yargıtay'ın Kararı: Eksik İnceleme ve Bozma

Yargıtay 5. Ceza Dairesi, bu durumu "savunma hakkının kısıtlanması" ve "eksik inceleme" olarak nitelendirerek kararı BOZAR. Yargıtay, izlenmesi gereken usulü (yol haritasını) net bir şekilde çizer:

  1. İnkar Varsa: Sanık, suçun temel delili olan bir ses kaydını (TAPE) inkar ediyorsa, mahkeme bu savunmayı görmezden gelemez.
  2. Dinletme: Mahkeme, öncelikle o ses kayıtlarını duruşmada sanıklara dinletmeli ve "Bu ses size mi ait?" diye sormalıdır.
  3. İnkar Devam Ederse (Zorunlu Adım): Sanık dinledikten sonra da inkar etmeye devam ederse, mahkeme CMK kuralları uyarınca sanıktan ses örneği almak zorundadır.
  4. Uzman İncelemesi: Alınan ses örneği ile TAPE kaydındaki şüpheli ses, karşılaştırma yapılması için Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi veya bu konuda uzmanlaşmış (TÜBİTAK vb.) bir kuruma gönderilmelidir.
  5. Rapor: Gelecek olan "ses analizi" raporuna göre (sesler eşleşiyor mu, eşleşmiyor mu) sanığın hukuki durumu yeniden değerlendirilmelidir.

Yargıtay, bu adımlar izlenmeden, sadece TAPE çözüm tutanaklarına bakılarak ve sanığın inkârı araştırılmadan verilen mahkumiyet hükmünün hukuka aykırı olduğuna karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, TAPE kayıtlarının "sarsılmaz delil" olmadığını, aksine "tartışılması gereken" bir delil olduğunu göstermektedir.

  • Firmalar ve Yöneticiler İçin: Eğer bir ceza davasında TAPE kaydındaki sesin size ait olmadığını düşünüyorsanız, bunu duruşma zaptına net bir şekilde kaydettirip "ses analizi" (bilirkişi incelemesi) yapılmasını talep etmeniz hayati önemdedir. Bu talebin reddedilmesi, Yargıtay aşamasında "bozma" nedeni olacaktır.
  • İdareler ve Savcılıklar İçin: Soruşturma aşamasında, TAPE kayıtlarının yanı sıra, bu kayıtları destekleyen (ihale dokümanları, teklifler, banka kayıtları gibi) yan delillerin toplanması, davanın TAPE kaydının inkar edilmesi riskine karşı güçlenmesini sağlar.
  • Hukuki Çıkarım: Ceza muhakemesinde, dijital deliller (ses kayıtları dahil) sanık tarafından inkar edildiğinde, mahkemenin bu delilin "aidiyetini" (o kişiye ait olup olmadığını) bilimsel yöntemlerle (bilirkişi/ses analizi) ispatlama yükümlülüğü vardır.