İnşaat sektöründe kariyerini bir adım öteye taşıyarak maaşlı çalışanlıktan kendi firmasının patronu olmaya geçmek isteyen mühendis ve mimarlar için en değerli sermaye "iş deneyim belgesi"dir. Sektörde genellikle "şantiye şefi iş bitirme belgesi" olarak adlandırılsa da, ihale literatüründeki teknik karşılığı "İş Denetleme Belgesi" olan bu evrak, teknik personelin gelecekteki ihalelerde yeterlilik kazanmasının anahtarıdır.

Bu makalede, şantiye şeflerinin bu belgeyi nasıl edinebileceklerini, belge tutarlarının nasıl hesaplandığını ve başvuru süreçlerinde yapılan sık hataları 2026 yılı vizyonuyla inceleyeceğiz.

 

Kavram Kargaşasını Giderelim: İş Bitirme mi, İş Denetleme mi?

Öncelikle doğru bilinen bir yanlışı düzelterek başlamak gerekir. Kamu İhale Mevzuatı'na göre "İş Bitirme Belgesi", ihaleyi alan ve sözleşmeyi imzalayan yüklenici firmalara (müteahhitlere) verilir. Şantiyede fiilen görev yapan, işin teknik sorumluluğunu üstlenen ve imza yetkisi bulunan mühendis veya mimarlara ise "İş Denetleme Belgesi" düzenlenir. Eğer şantiye şefi aynı zamanda proje müdürü gibi yönetici bir pozisyonda ise "İş Yönetme Belgesi" de alabilir.

Dolayısıyla, bir şantiye şefi olarak idareye başvuruda bulunurken talep etmeniz gereken belge türü, teknik olarak iş denetleme belgesidir. Ancak bu belge, sizin o işi başarıyla tamamladığınızın kanıtı olduğu için pratikte "iş bitirme" işlevi görür.

 

Kimler Şantiye Şefi Olarak Belge Alabilir?

Her şantiyede çalışan teknik personel bu belgeyi alamaz. Mevzuat, bu konuda oldukça net sınırlar çizmiştir:

  • Meslek Şartı: Bu belge yalnızca Mimar ve Mühendis unvanına sahip kişilere verilir. Teknikerler, formenler veya diğer ara teknik elemanlar şantiye şefi olarak görev yapsalar dahi, ihalelerde kullanılabilir bir iş deneyim belgesi alamazlar.
  • Tek Sözleşme Kuralı: Belgeye konu olan işin, bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olması gerekir.
  • %80 Kuralı: Belgeyi alabilmek için en kritik şartlardan biri, sözleşme bedelinin en az %80’i oranındaki kısmında fiilen görev yapmış olmaktır. Yani projenin başında işe başlayıp, %50 seviyesinde işten ayrılırsanız bu belgeyi alamazsınız.

Belge Tutarı Nasıl Hesaplanır? "Beşte Bir" Kuralı

Şantiye şeflerinin en çok karıştırdığı konu belge tutarının ihalelerde nasıl değerlendirildiğidir. Yüklenici firma 100 birimlik bir iş bitirdiğinde, sonraki ihalelerde 100 birimlik iş deneyimi kullanabilir. Ancak şantiye şefleri için durum farklıdır.

Mevzuata göre, denetim ve yönetim faaliyetleri (şantiye şefliği gibi) nedeniyle alınan belgeler, ihalelerde tam tutarlarıyla değil, beşte bir (%20) oranında dikkate alınır.

Örnek Senaryo:

Kamuya ait 50 Milyon TL değerinde bir okul inşaatında şantiye şefi olarak görev yaptınız ve işi başarıyla tamamladınız.

  • Alacağınız İş Denetleme Belgesi üzerinde yazan tutar: 50 Milyon TL olacaktır.
  • Ancak bu belge ile kendi firmanız adına ihaleye girdiğinizde, ihale komisyonu bu tutarı 10 Milyon TL (50 Milyon / 5) olarak kabul edecektir.

Bu hesaplama, ihalelere hazırlık aşamasında stratejinizi belirlemeniz için hayati önem taşır. Hangi ihalelere girebileceğinizi hesaplarken belge tutarınızın sadece %20'sini "benzer iş deneyimi" olarak kullanabileceğinizi unutmamalısınız.

 

Başvuru Süreci ve Gerekli Evraklar

Belgeyi almak için izlenecek yol, işin kamuya mı yoksa özel sektöre mi yapıldığına göre değişir.

Kamu İhalelerinde:

İşi ihale eden İdareye (örneğin İl Özel İdaresi, Belediye, Bakanlık birimleri) bir dilekçe ile başvurmanız gerekir. Başvuruda genellikle şu belgeler istenir:

  • Mezuniyet belgesi (Diploma).
  • İlgili meslek odası kayıt belgesi.
  • Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) dökümleri (İlgili işyerinde çalıştığınızı kanıtlamak için).
  • Yüklenicinin teknik personel bildirimi (İşin başında idareye verilen).
  • Noter onaylı taahhütname (İşin başında verilen).

Özel Sektör İşlerinde:

Özel sektöre yapılan (örneğin konut, fabrika inşaatı) işlerde süreç biraz daha karmaşıktır ve belgeyi genellikle işin yapıldığı yerdeki Belediye veya Valilik (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) düzenler. Burada ek olarak şunlar istenir:

  • Yapı Ruhsatı.
  • Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskan).
  • Yüklenici ile iş sahibi arasındaki noter onaylı sözleşme.
  • Sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri.

 

EKAP Kaydı ve Dijitalleşme

2025 yılı itibarıyla ihale süreçlerinin neredeyse tamamı dijitalleşmiş durumdadır. Fiziki olarak elinizde bir belge olsa dahi, bu belgenin Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) sistemine kayıtlı olması zorunludur.

İş deneyim belgenizi aldığınızda, belgeyi düzenleyen idarenin bu belgeyi EKAP üzerinden oluşturup oluşturmadığını mutlaka kontrol etmelisiniz. EKAP kaydı olmayan, üzerinde belge numarası bulunmayan evraklar, yeni sistemde yapılan e-ihalelerde geçerli kabul edilmemektedir. Eğer eski tarihli (EKAP öncesi) bir belgeniz varsa, bunu düzenleyen idareye başvurarak sisteme kaydettirmeniz gerekmektedir.

 

Sonuç

Şantiye şefliği, sadece teknik bir görev değil, aynı zamanda gelecekteki müteahhitlik kariyeriniz için bir birikim dönemidir. Sahada döktüğünüz terin, ofiste resmi bir "İş Denetleme Belgesi"ne dönüşmesi, sektörde kendi kanatlarınızla uçabilmeniz için en büyük fırsattır. Özellikle belge tutarının beşte biri kuralını ve %80 fiili çalışma şartını göz önünde bulundurarak kariyer planlamanızı yapmanız, ileride yaşanacak hak kayıplarının önüne geçecektir.