İnşaat Mühendisleri İçin İş Deneyim Belgesi Hesabı: Diploma mı, İş Bitirme mi?

İnşaat Mühendisleri İçin İş Deneyim Belgesi Hesabı: Diploma mı, İş Bitirme mi?

Kamu ihalelerine katılmak isteyen bir inşaat mühendisi veya mimar için en büyük sermaye "iş deneyimi"dir. Ancak iş deneyimini tevsik etmenin (kanıtlamanın) iki farklı yolu vardır ve bu iki yol, ihaleyi kazanma şansınızı doğrudan etkileyebilir. Bir yanda mesleki kıdeminizi gösteren diplomanız, diğer yanda sahada bitirdiğiniz projelere ait iş bitirme belgeleriniz bulunur.

Peki, bir ihaleye girerken hangisini kullanmak daha mantıklıdır? Hangi belge size daha yüksek bir ihale limiti sağlar? 2026 yılı verileri ve Kamu İhale Mevzuatı ışığında bu iki yöntemi karşılaştırdık.

Yöntem: Diploma (Mezuniyet Belgesi) ile İhaleye Girmek

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62/h maddesi, mühendis ve mimarlara özel bir ayrıcalık tanır. Eğer elinizde bir iş bitirme belgesi yoksa veya tutarı düşükse, diplomanızı iş deneyimi yerine saydırabilirsiniz.

Hesaplama Mantığı:

Mezuniyetten sonra geçen her yıl için, Kamu İhale Kurumu (KİK) tarafından her yıl Şubat ayında belirlenen bir parasal tutar esas alınır. 2026 yılı diploma iş deneyim belgesi tutarı henüz daha yayımlanmadı. 2025 diploma tutarı ise yıllık 2.961.762 TL'dir.

Formül: Mezuniyet Yılı x Yıllık İş Deneyim Tutarı = Toplam İş Deneyim Tutarı
Sınır: Kanun, bu hesaplamada en fazla 15 yıllık sürenin dikkate alınacağını belirtir. Yani 20 yıllık bir mühendis de olsanız, hesaplama 15 yıl üzerinden yapılır.

Diplomanın Avantajı ve Dezavantajı:

Avantaj: Hiçbir proje bitirmemiş yeni mezun veya tecrübeli bir mühendis bile, sadece diplomasıyla belirli büyüklükteki ihalelere girebilir.
Dezavantaj: Diplomanızı bir şirkette (tüzel kişilikte) kullanmak isterseniz, o şirketin en az %51 hissesine 5 yıldır sahip olma şartı aranır. Bu, yeni kurulan şirketler için en büyük engeldir. Şahıs şirketi kurarsanız bu süre şartı aranmaz.

Yöntem: İş Bitirme Belgesi ile İhaleye Girmek

İş bitirme belgesi (veya şantiye şefleri için iş denetleme belgesi), fiilen tamamladığınız bir projenin parasal değerini ifade eder.

Hesaplama Mantığı:

Tamamlanan işin sözleşme bedeli, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) katsayıları ile güncellenerek bugünkü değerine getirilir.

Örnek: 2020 yılında 10 Milyon TL'ye bitirdiğiniz bir işin bugünkü güncel değeri, enflasyon oranlarına göre 50-60 Milyon TL seviyelerine çıkmış olabilir. Bu güncellenmiş tutar, sizin ihaleye katılım limitinizi belirler.

İş Bitirmenin Avantajı ve Dezavantajı:

Avantaj: Büyük projelerde çalışan mühendisler için iş bitirme belgesi, diplomaya göre çok daha yüksek tutarlar (yüzlerce milyon TL) sağlayabilir. Ayrıca tüzel kişiliklerde kullanım için 1 yıldır %50'den fazla hisseye sahip olma şartı yeterlidir (diplomadaki 5 yıl şartına göre çok daha kısadır).
Dezavantaj: Şantiye şefi gibi "denetleme" görevi yapanların belge tutarı, ihalelerde 5'te 1 (%20) oranında dikkate alınır. Yüklenici (müteahhit) olarak alınan belgeler ise tam (%100) oranında sayılır.

Karşılaştırma: Hangisini Seçmelisiniz?

Karar verirken şu üç soruyu sormalısınız:

Şirketiniz Yeni mi?
- Eğer yeni bir Limited veya Anonim Şirket kuracaksanız, diplomanızı kullanmak için 5 yıl beklemeniz gerekir. Bu durumda İş Bitirme/Denetleme Belgesi (1 yıl bekleme süresi ile) tek seçeneğinizdir.
- Şahıs şirketi kuracaksanız, diplomanızı hemen kullanabilirsiniz.
İhalenin Büyüklüğü Ne Kadar?
- Gireceğiniz ihale 5-10 Milyon TL bandındaysa diplomanızın tutarı (Örn: 10 yıllık mühendis için yaklaşık 8-9 Milyon TL) yeterli olabilir.
- Ancak 100 Milyon TL'lik bir hastane inşaatı ihalesine girecekseniz, diplomanın sağladığı tutar (maksimum 15 yıl x Katsayı) yetersiz kalacaktır. Burada yüksek tutarlı bir İş Bitirme Belgesi şarttır.
Benzer İş Grubu Nedir?
- Diploma kullanıldığında, diplomanızdaki bölüm (İnşaat Mühendisliği) ihale dokümanındaki "Benzer İş" tanımına uygun kabul edilir (Örn: Bütün yapım işleri).
- İş bitirme belgesinde ise belgenin üzerindeki iş grubu (Örn: B-II Grubu Bina İşleri) ile ihalenin benzer iş grubu örtüşmelidir.

Sonuç

2025 yılında ihaleye girecek bir mühendis için, eğer elinde güçlü ve güncel bir iş bitirme belgesi varsa bunu kullanmak (özellikle şirketleşme kolaylığı açısından) genellikle daha avantajlıdır. Ancak elinizde belge yoksa veya tutarı düşükse, diplomanız size "altın bilezik" olarak kamu ihalelerinin kapısını aralayan en büyük güvencedir. Stratejinizi belirlerken Yaka Danışmanlık uzmanlarıyla şirket yapınızı ve belge durumunuzu analiz etmeniz, yanlış bir adım atarak ihale dışı kalmanızı önleyecektir.