Giriş
Kamu yapım işleri ihalelerine katılımda, isteklilerin teknik yeterliğini kanıtlayan en önemli belgelerden biri iş deneyim belgeleridir. Ancak, özellikle mesleğe yeni başlamış veya kendi adına büyük projeler bitirmemiş mühendisler ve mimarlar için bu belgeleri temin etmek zorlayıcı olabilir. Bu durumu göz önünde bulunduran kamu ihale mevzuatı, mühendis ve mimarlara belirli şartlar altında diplomalarını (mezuniyet belgelerini) bir iş deneyimi kanıtı olarak kullanma imkanı tanımıştır. Peki, bu imkan harita mühendisleri için de geçerli midir? Bir harita mühendisi, diplomasını kullanarak bir yapım işi ihalesine katılabilir mi? Bu sorunun cevabı, ihalenin niteliği ve mevzuatın getirdiği koşulların doğru anlaşılmasına bağlıdır.
Yasal Dayanak: 4734 Sayılı Kanun ve İlgili Yönetmelik
Mühendis ve mimarların mezuniyet belgelerini iş deneyimi olarak kullanabilmelerinin yasal dayanağı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62. maddesinin (h) bendidir. Bu madde, "Mühendis ve mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda..." diyerek bu hakkı tanımlamıştır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 48. maddesi ise bu uygulamanın detaylarını ve hesaplama yöntemini belirler.
Bu düzenlemenin temel amacı, piyasaya yeni girmiş mühendis ve mimarların önünü açmak ve ihalelerde rekabeti artırmaktır.
Harita Mühendisi Diploması Hangi İhalelerde Geçerlidir?
Kanun metnindeki en kritik ifade, diplomanın "alınan lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde" kullanılabileceğidir. Bu, bir harita mühendisinin diplomasını her türlü yapım işi ihalesinde kullanamayacağı anlamına gelir. Diplomanın iş deneyim belgesi olarak kabul edilebilmesi için, ihale konusu işin, harita mühendisliği disiplininin temel uzmanlık alanlarına girmesi gerekir. Bu noktada idarelerce benzer iş kısmında ilgili diploma türüne yer verilmektedir.
Bu çerçevede bir harita mühendisi diplomasını genellikle aşağıdaki gibi yapım işleri ihalelerinde kullanabilir:
- Yol, demiryolu, metro, tünel ve köprü inşaatları: Bu projelerin güzergah aplikasyonu, zemin etütleri, deformasyon ölçümleri ve altyapı haritalaması gibi işleri doğrudan harita mühendisliği uzmanlığı gerektirir.
- Baraj, gölet ve sulama kanalı inşaatları: Bu tür büyük altyapı projelerinin etüt, projelendirme ve uygulama aşamaları yoğun haritacılık çalışmaları içerir.
- Boru hattı (petrol, doğalgaz, su) projeleri: Güzergah belirleme ve aplikasyon çalışmaları nedeniyle harita mühendisliği diploması bu ihalelerde geçerli olabilir.
- Harita üretimi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) odaklı yapım işleri.
Ancak, bir bina inşaatı (hastane, okul, konut vb.) ihalesinde, işin ana karakteristiği haritacılık faaliyeti olmadığı için, harita mühendisi diplomasının tek başına iş deneyim belgesi olarak kabul edilmesi genellikle mümkün değildir. İdareler, ihale dokümanında hangi mühendislik disiplinlerinin diplomalarının kabul edileceğini açıkça belirtmekle yükümlüdür.
Deneyim Süresi ve Tutarının Hesaplanması
Yönetmelik, diploma ile tevsik edilecek iş deneyim tutarının nasıl hesaplanacağını net bir formüle bağlamıştır. Hesaplama, mezuniyetten sonra geçen süreye göre yapılır.
- İş Deneyimi Bulunmayan Mühendisler: Mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl için, Kanun'un 62. maddesinin (h) bendinde belirtilen ve her yıl Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenen parasal tutar kadar iş deneyimi sayılır. Ancak bu hesaplama, toplamda on beş yılı geçemez.
- İş Deneyimi Bulunan Mühendisler: Eğer mühendis, diplomasının yanı sıra bir yapım işine ait (iş bitirme, denetleme vb.) herhangi bir iş deneyim belgesi sunarsa, on beş yıllık sınırlama ortadan kalkar. Bu durumda, mezuniyetinden sonra geçen her yıl, yine güncellenen parasal tutar ile çarpılarak iş deneyimi olarak kabul edilir. Bu, tecrübeli mühendislerin diplomalarının değerini korumayı amaçlayan bir düzenlemedir.
2025 yılı diploma tutarını öğrenmek için aşağıdaki analize göz atabilirsiniz.
Örneğin, 2025 yılı için güncellenen tutar 2.961.762 TL'dir. 10 yıl önce mezun olmuş ve hiç iş deneyim belgesi olmayan bir harita mühendisi, diploması ile 10 x 2.961.762 = 29.617.620 TL'lik bir iş deneyimine sahip sayılır.
Tüzel Kişiler Tarafından Kullanımı
Bu hak, sadece gerçek kişi mühendislere değil, aynı zamanda onların belirli şartlar altında ortağı oldukları tüzel kişilere (şirketlere) de tanınmıştır. Bir şirketin, ortağı olan harita mühendisinin diplomasını iş deneyimi olarak kullanabilmesi için; mühendisin o şirketin en az beş yıldır %51 veya daha fazla hissesine sahip olması ve bu ortaklık durumunun teminat süresi sonuna kadar devam etmesi zorunludur.
Sonuç
Evet, harita mühendisi diploması, belirli koşullar altında iş deneyim belgesi yerine geçebilir. Ancak bu hak, sınırsız değildir. En temel şart, ihaleye konu yapım işinin harita mühendisliği lisans eğitimine uygun olmasıdır. Yol, baraj, demiryolu gibi altyapı projeleri bu kapsama girerken, bina inşaatları genellikle girmez. Mezuniyetten sonra geçen her yıl için mevzuatta belirlenen tutar kadar deneyim sayılır ve bu tutar, mühendisin başka bir iş deneyim belgesi sunup sunmamasına göre 15 yıllık bir sınırla veya sınırsız olarak hesaplanır. Bu düzenleme, özellikle genç mühendislerin ve onların kurduğu şirketlerin kamu ihalelerine katılımını teşvik eden önemli bir mekanizmadır.
Yorum Bırak