Saha Mühendisi İş Bitirme Belgesi Alabilir mi? Yönetmelik Ne Diyor?

İnşaat sektöründe en sık sorulan ve en çok yanlış bilinen konulardan biri, şantiyede "Saha Mühendisi" olarak görev yapan teknik personelin iş deneyim belgesi alıp alamayacağıdır. Genellikle sadece "Şantiye Şefi"nin belge alabileceği düşünülse de, Kamu İhale Mevzuatı belirli şartlar altında diğer mühendislerin de bu haktan yararlanmasına imkan tanır.

Bu makalede, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'ne göre saha mühendislerinin (şantiye mühendislerinin) belge alma koşullarını ve izlemeleri gereken yolu netleştireceğiz.

Yönetmelikteki Kritik Kavram: "Şantiye Mühendisi"

Öncelikle kavramları doğru oturtmak gerekir. İhale mevzuatında "Saha Mühendisi" şeklinde bir tanım doğrudan geçmez; bunun yerine "Şantiye Mühendisi" kavramı kullanılır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 44. maddesi, iş denetleme belgesi alabilecek kişileri sayarken şu ifadeyi kullanır:

"...ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen görev yapmış olmak şartıyla, kontrol mühendisi, şantiye mühendisi ve şantiye şefine..."

Yani, yönetmelik açıkça şantiye şefinin yanı sıra, şantiyede görevli diğer mühendislere de (şantiye mühendisi sıfatıyla) iş denetleme belgesi alma hakkı tanımaktadır.

Saha Mühendisi Hangi Şartlarda Belge Alabilir?

Her saha mühendisi bu belgeyi alamaz. Belgeye hak kazanabilmek için şu 3 altın kuralın sağlanması gerekir:

  1. Resmi Bildirim Şartı: Yüklenici firmanın, işin başında veya işe girişinizde İdareye (işi veren kuruma) sunduğu "Teknik Personel Bildirimi" listesinde adınızın yer alması gerekir. Eğer SGK'nız yatıyor ama İdareye resmi olarak teknik personel olarak bildirilmediyseniz, İdare sizin o projede çalıştığınızı resmen bilemeyeceği için belge düzenlemez.
  2. Meslek Şartı: Bu belgeyi sadece Mimar veya Mühendis ünvanına sahip olanlar alabilir. Teknikerler veya formenler saha sorumlusu olsalar dahi ihale mevzuatına göre iş deneyim belgesi alamazlar.
  3. %80 Kuralı: Belgeyi alabilmek için, o işin ilk sözleşme bedelinin en az %80'ine tekabül eden kısmında fiilen görev yapmış olmanız gerekir. Örneğin; 100 Milyon TL'lik bir projenin sadece son 20 Milyon TL'lik kısmında çalıştıysanız belge alamazsınız.

Şantiye Şefi ile Şantiye Mühendisi Belgesi Arasındaki Fark

Her iki belge de "İş Denetleme Belgesi" statüsündedir ve ihalelerde benzer şekilde (beşte bir oranında) değerlendirilir. Ancak aradaki fark, sorumluluk alanındadır.

  • Şantiye Şefi: İşin tamamından teknik olarak sorumludur. Belgesi genellikle işin toplam bedeli üzerinden düzenlenir.
  • Şantiye Mühendisi: Eğer projenin sadece belirli bir kısmından (örneğin sadece kaba yapıdan veya sadece elektrik işlerinden) sorumlu ise, belgesi sadece sorumlu olduğu o kısmın tutarı üzerinden düzenlenebilir. Ancak genellikle uygulamada, eğer tek bir şantiye mühendisi varsa ve işin başından sonuna kadar çalıştıysa, toplam sözleşme bedeli üzerinden belge düzenlenmektedir.

Belgeyi Almak İçin Ne Yapmalısınız?

Eğer yukarıdaki şartları taşıyorsanız, iş bitiminde (veya geçici kabul yapıldığında) şu adımları izlemelisiniz:

  1. İdareye Başvuru: İşi ihale eden kuruma bir dilekçe ile başvurarak "Şantiye Mühendisi" sıfatıyla İş Denetleme Belgesi talep edin.
  2. Kanıtlayıcı Belgeler: Dilekçenize; mezuniyet belgenizi, oda kayıt belgenizi ve o işte çalıştığınıza dair SGK dökümlerinizi ekleyin.
  3. Teknik Personel Listesi: İdarenin arşivinde bulunan, firmanın sizi bildirdiği teknik personel listesini referans gösterin.

Sonuç

Saha mühendisleri, şantiyenin yükünü çeken en önemli aktörlerdendir ve bu emeklerinin karşılığı olarak iş deneyim belgesi alma hakları mevcuttur. Ancak bu hakkın kazanılması, "resmi bildirim" yapılmasına bağlıdır. Bu nedenle, bir şantiyede işe başlarken firmanızdan sizi İdareye "Teknik Personel" olarak bildirmesini talep etmeniz, gelecekteki kariyeriniz için hayati önem taşır.