15 Yıllık Sigortalı Mimar/Mühendislerin İş Deneyim Avantajı Nedir?

İnşaat sektöründe yıllarını şantiyelerde geçirmiş, saçını sahada ağartmış mühendis ve mimarların tecrübesi, ihale mevzuatında nasıl karşılık bulur? Genç bir mühendisle 20 yıllık bir şantiye şefinin "İş Denetleme Belgesi" aynı kefeye mi konulur?

Bu konuda mevzuatta sıkça yanlış yorumlanan bir "15 yıl" detayı vardır. Gelin bu konuyu 2025 yılı mevzuat bakışıyla netleştirelim.

Genel Kural: Diploma Hesabında 15 Yıl Sınırı

Öncelikle, iş bitirme belgesi olmayan mühendislerin diplomalarını kullandığı durumlara bakalım. 4734 sayılı Kanun'un 62/h maddesi, diplomaların iş deneyimi olarak sayılmasında 15 yıllık bir tavan belirlemiştir.

Yani; 30 yıllık bir mühendis de olsanız, diplomanızın parasal değeri hesaplanırken formül en fazla 15 x Yıllık Tutar olarak işler. Bu, tecrübeli mühendisler için bir dezavantaj gibi görünse de, belgesi olmayanlar için bir sınırlamadır.

İş Deneyim Belgesi Olanlar İçin 15 Yıl Kuralı

Ancak, elinde fiilen bitirdiği bir işe ait "İş Denetleme" veya "İş Yönetme" belgesi olan mühendisler için durum farklıdır.

Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği'ne göre; eğer bir mühendis veya mimar, ihalede İş Deneyim Belgesi (şantiye şefliği vb. denetleme belgesi) sunuyorsa, mezuniyetinin üzerinden kaç yıl geçtiğine bakılmaksızın diploması iş deneyim belgesi olarak değerlendirilir.

Buradaki kritik detay şudur: 15 Yıl Kuralı, diploma hesabında bir tavan (üst limit) iken, iş deneyim belgelerinde bir "geçmişe dönük geçerlilik" süresidir.

Yani; ihale tarihinden geriye doğru son 15 yıl içinde geçici kabulü yapılmış işlere ait belgeler geçerlidir. 20 yıl önce bitirdiğiniz bir işin belgesini bugün kullanamazsınız (istisnalar hariç).

Denetleme Belgelerinde (Şantiye Şefliği) 1/5 Oranı Değişir mi?

Sektördeki en büyük beklenti, kıdemli mühendislerin (örneğin 15 yıllık) denetleme belgelerinin, 1/5 (beşte bir) oranında değil de tam oranla sayılması yönündedir. Ancak mevcut mevzuatta böyle bir kıdem istisnası yoktur.

İster 3 yıllık, ister 30 yıllık mühendis olun; eğer sunduğunuz belge "İş Denetleme Belgesi" (şantiye şefliği, kontrol mühendisliği) ise, bu belge ihale komisyonu tarafından belgenin üzerindeki tutarın %20'si (beşte biri) oranında dikkate alınır. Kıdeminiz bu oranı değiştirmez.

Peki, Tecrübenin Avantajı Nerede?

15 yıl ve üzeri tecrübenin avantajı şuralarda ortaya çıkar:

  1. Diploma Tutarı: Belgeniz yoksa, 15 yıllık kıdem size 2025 tahmini rakamlarıyla yaklaşık 44 Milyon TL'lik bir iş bitirme gücü sağlar. Bu, orta ölçekli birçok ihaleye "belgesiz" girmenize olanak tanır. Eğer bu kişi, bir iş deneyim belgesi sunarsa ve 25 yıllık bir kıdeme sahipse bu durumda yaklaşık olarak 2025 yılı rakamlarıyla 74 Milyon TL'lik bir iş deneyim belgesine denk gelmektedir. 2026 yılı diploma tutarları henüz resmi gazetede yayımlanmamış olup, tahmini bu tutarların % 30 oranında artması beklenmektedir.
  2. Yönetici Pozisyonları: Uzun yıllar sektörde olanlar genellikle "Proje Müdürü" veya "Genel Müdür" gibi pozisyonlara geçerler. Bu pozisyonlardan alınan "İş Yönetme Belgeleri" de 1/5 oranına tabi olsa da, yönetilen işlerin hacmi çok büyük olduğu için (tüm şantiyelerin toplamı vb.) elde edilen parasal tutar çok yüksek olur.

Sonuç

İhale mevzuatında "15 yılını dolduran mühendisin denetleme belgesi tam sayılır" şeklinde bir kural yoktur. Şantiye şefliği belgeleri her zaman 1/5 oranına tabidir. Ancak 15 yıllık bir mühendis, diplomasının sağladığı yüksek parasal limitle, hiç belge sunmadan da ciddi büyüklükteki ihalelere (yaklaşık maliyeti diploma tutarını karşılayan) katılma şansına sahiptir.