Giriş

Bir yapım işi projesinin tamamlanma süreci, hukuki ve mali sonuçları olan belirli aşamalardan oluşur. Bu sürecin en kritik noktalarından biri, işin fiilen bittiği anın resmi olarak nasıl tanımlandığıdır. Yükleniciler genellikle işi tamamladıklarını düşündükleri tarihte idareye başvuruda bulunurlar. Ancak projenin yasal olarak bittiği ve yüklenicinin süreye karşı sorumluluğunun sona erdiği tarih, çoğu zaman bu başvuru tarihinden farklıdır. İşte bu noktada "işin bitirildiği tarih" ve "geçici kabul itibar tarihi" kavramları devreye girer. Bu iki tarih arasındaki farkı bilmek, özellikle gecikme cezalarının ne zaman durdurulacağını ve teminat süresinin ne zaman başlayacağını anlamak için hayati öneme sahiptir.

 

İşin Bitirildiği Tarih: Yüklenicinin Beyanı

"İşin bitirildiği tarih" en basit tanımıyla, yüklenicinin taahhüdü altındaki işi sözleşme ve eklerine uygun olarak tamamladığını beyan ettiği ve geçici kabul işlemlerinin başlatılması için idareye yazılı olarak başvurduğu tarihtir. Bu tarih, yüklenicinin tek taraflı iradesini ve iddiasını yansıtır. Yüklenici bu başvuruyla, "Ben işimi bitirdim ve kabule hazır hale getirdim" demektedir. Ancak bu beyan, işin idare tarafından resmi olarak kabul edildiği anlamına gelmez ve gecikme cezalarını tek başına durdurmaz. Bu tarih, kabul sürecini başlatan bir tetikleyici rolü görür.

 

Geçici Kabul İtibar Tarihi: İdarenin Tespiti ve Hukuki Sonuç

"Geçici kabul itibar tarihi" ise, idare tarafından oluşturulan Geçici Kabul Komisyonu'nun, işi yerinde inceleyerek, projenin sözleşme ve eklerine uygun olarak fiilen bittiği ve kabule elverişli hale geldiği tarih olarak tutanağa geçirdiği resmi tarihtir. Bu tarih, idarenin tespiti ve onayı ile kesinleşir. Bu tarihin hukuki sonuçları son derece önemlidir:

  1. Gecikme Cezalarını Durduran Tarihtir: Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin (YİGŞ) 29. maddesine göre, cezalı çalışma süresi, yüklenicinin işi bitirmesi gereken tarih ile geçici kabul itibar tarihi arasında geçen süredir. Dolayısıyla, sözleşme süresini aşan bir yüklenici için gecikme cezası, işin kabul komisyonu tarafından bittiğinin tespit edildiği bu tarihe kadar işlemeye devam eder.
  2. Teminat Süresini Başlatan Tarihtir: YİGŞ'nin 42. maddesi uyarınca, geçici kabul ile kesin kabul arasında geçecek olan ve yüklenicinin bakım ve onarım sorumluluğunun devam ettiği teminat süresi, geçici kabul itibar tarihinden itibaren başlar.

 

İki Tarih Neden Farklı Olabilir?

Uygulamada bu iki tarihin farklı olmasının birkaç temel nedeni vardır:

  • Eksik ve Kusurlu İşler: Yüklenici işi bitirdiğini beyan etse de, kabul komisyonu yaptığı incelemede kabule engel olmayan ancak tamamlanması gereken eksiklikler tespit edebilir. Bu durumda komisyon, işin fiilen bittiği tarihi (itibar tarihini) bu eksikliklerin varlığına rağmen daha erken bir tarih olarak belirleyebilir, ancak eksikliklerin tamamlanması için ek süre verir.
  • İdarenin Gecikmesi: Yüklenici işi zamanında bitirmiş ve başvurmuş olmasına rağmen, idare kabul komisyonunu göndermekte gecikirse, YİGŞ Madde 41 (9) devreye girer. Bu durumda komisyon, işin gerçekten bittiği tarihi tespit eder ve bu tarih, idarenin gecikmesinden kaynaklanan mağduriyeti önlemek amacıyla "geçici kabul itibar tarihi" olarak kabul edilir. İşte herhangi bir eksiklik bulunmuyorsa, işin bittiği tarih geçici kabul itibar tarihi olarak ele alınır.
  • Kabule Engel Durumlar: Yüklenicinin başvurusu sonrası yapılan incelemede işin kabule hazır olmadığı, sözleşme bedelinin %5'ini aşan veya kullanıma engel teşkil eden ciddi eksiklikler tespit edilirse, geçici kabul yapılmaz. Yüklenici bu eksikleri giderdikten sonra tekrar başvurur ve süreç yeniden başlar. Bu durumda geçici kabul itibar tarihi, eksikliklerin giderilip işin gerçekten kabule hazır hale geldiği tarih olur.

 

Sonuç

Sonuç olarak, işin bitirildiği tarih yüklenicinin bir iddiası iken, geçici kabul itibar tarihi idarenin resmi tespiti ve onayıdır. Bu iki tarihin aynı olması, yüklenici iddiasının idare tarafından kabul edilmesi, yani işin kusursuz olarak bitirildiğinin idare tarafından da onaylanmasıdır. Bu iki tarih arasındaki temel fark, hukuki geçerlilik ve sonuç doğurma noktasındadır. Bir proje için gecikme cezalarının ne zaman sona ereceği, teminat süresinin ne zaman başlayacağı gibi kritik mali ve hukuki süreçler, yüklenicinin başvuru tarihine göre değil, Kabul Komisyonu tarafından belirlenen ve tutanağa geçirilen "geçici kabul itibar tarihi"ne göre belirlenir. Bu nedenle her iki tarafın da bu tarihin doğru tespit edilmesine özen göstermesi, projelerin sağlıklı bir şekilde sonlandırılması için esastır. İşte eksiklik yoksa, yüklenici tarafından verilen dilekçe tarihi geçici kabul itibar tarihi olarak kabul edilir. İşte eksiklik olması halinde ise, işteki eksiklikler giderilene kadar geçici kabul ertelenir ve eksikliklerin giderildiğinin yüklenici tarafından beyan edildiği tarih geçici kabul itibar tarihi olur.