Alt Yüklenici (Taşeron) Sözleşmesi Nasıl Yapılır? İdare Onayı Şart mı?

Büyük bir kamu projesini (örneğin bir hastane inşaatı) kazanan ana yüklenicinin, işin her kalemini (elektrik, mekanik, peyzaj, hafriyat) kendi bünyesindeki ekiplerle yapması her zaman mümkün veya ekonomik olmayabilir. Bu durumda devreye Alt Yükleniciler (Taşeronlar) girer.

Ancak kamu ihalelerinde "taşeronluk", özel sektördeki gibi serbestçe yapılamaz. Sıkı kurallara ve izinlere tabidir.

İdare Onayı Şarttır!

En temel kural şudur: İdarenin yazılı izni ve onayı olmadan şantiyeye hiçbir alt yüklenici sokulamaz.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi Madde 20'ye göre; yüklenici, çalıştıracağı alt yüklenicilerin listesini, yapacakları iş kısımlarını ve sözleşme taslaklarını İdareye sunmak zorundadır. İdare 15 gün içinde onay verip vermediğini bildirir. Onaylanmayan taşeron iş yapamaz.

Hangi İşler Taşerona Verilebilir?

4734 sayılı Kanun ve yönetmelikler, işin tamamının alt yüklenicilere devredilmesini yasaklar. Bu, "İhaleyi alıp komisyon karşılığı başkasına devretmek" anlamına gelir ve suçtur.

  • Sınır: İhale dokümanında genellikle alt yüklenicilere verilebilecek iş oranı belirtilir (Genellikle %30 veya bazı işlerde %50 ile sınırlıdır).
  • Yasaklı İşler: Sözleşmede "Bu işin şu kısımları (örneğin ana taşıyıcı sistem) bizzat yüklenici tarafından yapılacaktır" denilmişse, o kısımlar taşerona verilemez.

Sözleşme Nasıl Yapılmalı?

Ana yüklenici ile alt yüklenici arasında yapılacak sözleşmede şu hususlar net olmalıdır:

  1. İşin Tanımı: Hangi imalatların yapılacağı.
  2. Bedel: Birim fiyat veya götürü bedel.
  3. Şartlar: Alt yüklenici, İdarenin teknik şartnamesine ve sözleşme şartlarına aynen uymak zorundadır.
  4. Ödemeler: Hakedişlerin nasıl ödeneceği.

Bu sözleşmenin bir örneği İdareye verilir.

Sorumluluk Kimde?

İdare, muhatap olarak her zaman Ana Yükleniciyi tanır. Alt yüklenicinin hatasından, gecikmesinden veya işçisinin maaşını ödememesinden doğrudan Ana Yüklenici sorumludur. İdare, "Taşeronum kaçtı, işi yapamadı" mazeretini kabul etmez.

Ancak, işin yapımından kaynaklanan fen ve sanat hatalarında, Ana Yüklenici ve Alt Yüklenici müteselsilen (birlikte) sorumludur.

Doğrudan Ödeme

Mevzuatta yapılan düzenlemeyle, ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, İdareler alt yüklenicilere doğrudan ödeme yapabilirler. Ancak bu yaygın bir uygulama değildir, genellikle ödemeler ana yüklenici üzerinden yürür.

Sonuç

Alt yüklenicilik, işi hızlandıran ve uzmanlığı sahaya getiren bir mekanizmadır. Ancak "Onaysız Taşeron" çalıştırmak, sözleşmeye aykırılık teşkil eder ve fesihe kadar gidebilen cezai süreçleri başlatır. Bu nedenle taşeronlarınızı şantiyeye sokmadan önce mutlaka İdare onay sürecini tamamlamalısınız.