Açık İhale Usulü ile Belli İstekliler Arasında İhale Farkı

Açık İhale Usulü ile Belli İstekliler Arasında İhale Farkı

Kamu idareleri bir işi ihale ederken hangi yöntemi kullanacaklarına keyfi karar veremezler. Kanun'un temel usulü **"Açık İhale"**dir. Ancak bazı işler o kadar karmaşık ve uzmanlık gerektirir ki, "herkes gelmesin, sadece bu işi yapabilecek devler gelsin" denilebilir. İşte bu durumda "Belli İstekliler Arasında İhale" usulü devreye girer.

Bu iki usul arasındaki farkları, avantaj ve dezavantajları inceleyelim.

1. Açık İhale Usulü (Madde 19)

• Tanım: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.
• Katılım: İlanı gören ve şartnamedeki (iş bitirme, teminat vb.) asgari şartları sağlayan herkes teklif zarfı sunabilir. İdare "Sen gelme" diyemez.
• Kullanım Alanı: Temel usuldür. Mal, hizmet ve yapım işlerinin büyük çoğunluğu bu yöntemle yapılır.
• Avantajı: Maksimum rekabet sağlar, genellikle en düşük fiyat oluşur.
• Süreç: İlan yapılır -> Teklifler alınır -> Değerlendirme -> Sözleşme. (Tek aşamalıdır).

2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü (Madde 20)

• Tanım: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda İdarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.
• Kullanım Alanı: Her iş için yapılamaz. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale yapılamayan işlerde (Örn: Metro, Nükleer Santral, çok kapsamlı barajlar vb.) kullanılır.
• Süreç (İki Aşamalı):
  1. Ön Yeterlik İlanı: İdare önce "Bu işi yapabilecek kapasitesi olanlar başvursun" der. Fiyat istenmez, sadece güç/kapasite belgeleri istenir.
  2. Kısa Liste: Başvuranlar arasından en iyi puana sahip olanlar (Örn: İlk 10 firma) seçilir ve "Kısa Liste" oluşturulur.
  3. Davet ve İhale: Sadece bu listedekilere "Gelin fiyat teklifi verin" denir. Dışarıdan kimse giremez.

Temel Farklar Tablosu

Sonuç

Açık ihale, "herkesin şansı olsun, en uygun fiyat çıksın" mantığına dayanır. Belli istekliler usulü ise "bu iş hata kaldırmaz, sadece en iyiler yarışsın" mantığındadır. Bir firmanın Belli İstekliler usulüyle yapılan bir ihaleye girebilmesi için, sektörün "şampiyonlar ligi"nde olması ve ön yeterlik puanlamasından geçmesi gerekir.