İş Bitirme Belgesi Devredilebilir mi? Şirket Birleşmelerinde Durum

Kamu ihalelerinde "iş deneyim belgesi", firmanın en değerli varlığıdır. Peki, bu kadar değerli bir belge bir başkasına devredilebilir mi, satılabilir mi veya kiralanabilir mi? Temel kural çok nettir: Hayır. İş deneyim belgeleri, belge sahibinin şahsına veya tüzel kişiliğine sıkı sıkıya bağlıdır ve ticari bir meta gibi alınıp satılamaz.

Ancak, ticaret hayatının doğal akışı içinde şirketlerin birleşmesi, bölünmesi veya tür değiştirmesi (örneğin Limited'den Anonim Şirkete dönüşmesi) gibi durumlar söz konusudur. İşte bu külli halefiyet (topyekün devralma) durumlarında, iş bitirme belgelerinin akıbeti hakkında özel düzenlemeler mevcuttur.

Temel Yasak: Devir ve Kiralama

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, iş deneyim belgelerinin başkalarına devredilmesini, kiralanmasını veya satılmasını kesin bir dille yasaklar. Bir firmanın sırf "belgesi var" diye içi boşaltılarak satılması veya belgenin başka bir şirkete transfer edilmesi, yasak fiil kapsamında değerlendirilebilir.

İstisna 1: Tür (Nevi) Değişikliği

Bir şahıs işletmesinin Limited Şirkete dönüşmesi veya bir Limited Şirketin Anonim Şirkete dönüşmesi (nevi değişikliği) durumunda, hukuki devamlılık esastır.

  • Kural: Yeni kurulan şirket, eski şirketin devamı niteliğinde olduğu için, eski şirkete ait tüm iş bitirme belgelerini aynen kullanabilir.
  • İşlem: Ticaret Sicil Gazetesi'nde bu dönüşümün tescil edilmesi ve belgenin, yeni unvana göre güncellenmesi (veya eski belge ile birlikte nevi değişikliği sicil gazetesinin sunulması) yeterlidir.

İstisna 2: Şirket Birleşmeleri (Devralma)

İki şirketin birleşmesi durumunda da belgelerin kullanımı mümkündür.

  • Devralan Şirket: Eğer A şirketi, B şirketini tüm aktif ve pasifleriyle devralarak bünyesine katarsa (birleşirse), B şirketinin sahip olduğu iş deneyim belgeleri de A şirketine geçer. Çünkü A şirketi, B'nin külli halefidir.
  • Tasfiyesiz İnfisah: Devralınan şirket tasfiyesiz olarak sona erer ve tüm hakları devralan şirkete geçer.

İstisna 3: Bölünme

Bir şirketin mal varlığının bir kısmını veya tamamını başka şirketlere devretmesi (bölünme) durumunda işler biraz daha karmaşıktır.

  • Kural: İş deneyim belgesine konu olan işin yapıldığı teknik teçhizat, personel ve organizasyonun da bölünen şirkete geçmesi gerekir.
  • İnceleme: İdareler, bölünme yoluyla geçen belgelerde sadece kağıt üzerinde mi bir devir olduğunu, yoksa o işi yapan teknik kapasitenin de devredilip devredilmediğini sorgulayabilir.

Şahıs Şirketlerinin Durumu

Bir şahıs işletmesi (gerçek kişi tacir), işletmesini bir sermaye şirketine (Ltd. veya A.Ş.) dönüştürürse belgelerini kullanabilir. Ancak, şahıs işletmesi kapatılıp, aynı kişi tarafından sıfırdan yeni bir şirket kurulursa bu "devamlılık" sayılmaz ve belgeler doğrudan geçmez. Bu durumda kişinin ortak sıfatıyla belgesini kullandırması (1 yıl bekleme ve %50'den fazla hisse şartıyla) gerekir.

Sonuç

İş bitirme belgeleri "satılamaz" ancak hukuki şirket yapılandırmaları (birleşme, tür değiştirme) yoluyla yeni tüzel kişiliğe "miras" kalabilir. Bu süreçlerde Türk Ticaret Kanunu ve Kamu İhale Mevzuatı hükümlerine harfiyen uymak, belgelerin geçerliliğini korumak için şarttır. Özellikle "belgeli şirket satışı" adı altında yapılan işlemlerde hukuki risklerin çok yüksek olduğu unutulmamalıdır.