İhalelere Katılmaktan Yasaklama Kararı Hangi Hallerde Verilir?

Kamu ihaleleri, devletin bütçesini kullanıldığı için çok sıkı kurallara tabidir. Bu kuralları ihlal eden, hile yapan veya taahhüdünü yerine getirmeyen firmalar, sadece o işi kaybetmekle kalmaz, belirli bir süre "kara listeye" alınır. Bu işleme "İhalelere Katılmaktan Yasaklama" denir.

Peki, bir firma hangi eylemleri yaparsa yasaklanır?

  1. İhale Sürecindeki Suçlar (4734 Sayılı Kanun Madde 17)

İhale henüz tamamlanmadan, teklif aşamasında yapılan şu eylemler yasaklama sebebidir:

  • Hile ve Desise: İhaleye fesat karıştırmak (Örn: Rakipleri tehdit etmek, anlaşmalı teklif vermek).
  • Sahte Belge: Teklif dosyasında sahte veya tahrif edilmiş (oynanmış) belge sunmak.
  • Alternatif Teklif: Aynı ihaleye birden fazla teklif vermek (Doğrudan veya dolaylı).
  • Yasaklıyken Girmek: Zaten yasaklı olduğu halde başka bir isimle veya ortaklıkla ihaleye girmek.
  1. Sözleşme Sürecindeki Suçlar (4735 Sayılı Kanun Madde 25)

İhale kazanılıp sözleşme imzalandıktan sonra yapılan şu eylemler yasaklama sebebidir:

  • Hileli Malzeme: Şartnameye uymayan, bozuk veya eksik malzeme kullanmak.
  • İdareye Zarar Vermek: İşin yapımı sırasında kamu malına bilerek zarar vermek.
  • Mücbir Sebep Dışı İşi Bırakmak: İşi süresinde bitirmemek, yarım bırakmak veya sözleşme hükümlerine uymamak (Fesih nedeni).
  • İzinsiz Devir: Sözleşmeyi İdarenin izni olmadan başkasına devretmek.
  1. Sözleşme İmzalamama (En Sık Rastlanan)

İhaleyi kazanan firmanın, yasal süresi içinde gelip sözleşmeyi imzalamaması (teminat yatırmaması veya belgeleri sunmaması) da doğrudan yasaklama sebebidir.

Yasaklama Süreleri Ne Kadar?

Yasaklama kararı, fiilin ağırlığına göre İdare (Bakanlık) tarafından verilir:

  • 6 Ay ile 1 Yıl Arası: Genellikle sözleşme imzalamama gibi durumlarda.
  • 1 Yıl ile 2 Yıl Arası: Sahte belge, hile, fesat karıştırma gibi ağır suçlarda.
  • Sürekli Yasaklama: Mahkeme kararıyla, sürekli olarak suç işleyenlerin ömür boyu men edilmesi.

Sonuç

Yasaklama kararı, bir firmanın ticari hayatını durma noktasına getirebilir. Çünkü yasaklı bir firma (veya o firmanın %50'den fazla ortağı olduğu diğer firmalar) hiçbir devlet kurumunun ihalesine giremez. Bu nedenle ihale sürecinde sunulan her belgenin doğruluğundan emin olmak ve taahhüt edilen işi yarım bırakmamak hayati önem taşır.