Giriş

Yapım işleri, mühendislik ve mimarlık bilgi ve deneyimi gerektiren karmaşık projelerdir. Bu projelerin başarılı bir şekilde yürütülmesi, nitelikli teknik personelin doğru zamanda ve yeterli sayıda işin başında bulunmasına bağlıdır. Teknik personel, projenin fen ve sanat kurallarına uygun olarak gerçekleştirilmesinden, iş programına uyumdan ve kalite standartlarının sağlanmasından sorumludur. Kamu ihale mevzuatı, yapım işlerinde çalıştırılması gereken teknik personelin nitelikleri, sayıları ve görevleriyle ilgili ayrıntılı düzenlemeler içerir. Bu makale, yapım işlerinde teknik personel uygulamasının hukuki dayanaklarını, personel bulundurma zorunluluklarını, ihale ve sözleşme sürecindeki rollerini ve uyulması gereken cezai hükümleri inceleyecektir.

1. Hukuki Dayanak ve Personel Nitelikleri

Yapım işlerinde teknik personel uygulaması, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ona dayalı olarak çıkarılan Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nde (YİGŞ) düzenlenmiştir. YİGŞ'nin ilgili maddeleri, yüklenicinin, üstlenmiş olduğu işin önemine ve iş programına uygun olarak, işlerin yapılması için gerekli her türlü makine, araç ve yardımcı tesisleri hazırlamak, her türlü malzemeyi ve işçileri temin etmek ve ihzaratla ilgili tedbirleri almak zorunda olduğunu belirtir. Bu yükümlülükler kapsamında, teknik personel de önemli bir yer tutar.

İhale dokümanında, ihale konusu işte çalıştırılması öngörülen teknik personelin nitelik ve sayısı açıkça belirtilir. Yüklenici, işe başlama tarihinden itibaren iş programına uygun olarak bu personeli işyerinde bulundurmak zorundadır. Aksi halde, idare tarafından yapılacak bir tebligat üzerine on gün içinde eksik personeli tamamlaması gerekir.

2. Teknik Personelin İhale ve Sözleşme Sürecindeki Rolü

Yüklenici, sözleşmenin imzalanmasından sonra, iş programına uygun olarak işyerinde bulundurulması istenen teknik personelin isimlerini ve belgelerini (diploma, meslek odası kayıt belgesi, noterden alınan taahhütname) idareye sunar. İdare, bu personeli inceleyerek uygunluğunu onaylar. Eğer idare tarafından bu süre içinde bir bildirim yapılmazsa, personel kabul edilmiş sayılır. Düzenlemede iş programına uygun olarak işyerinde bulundurmadan bahsettiği için, teknik personelin uzmanlık alanları ile işin ilerleme safhalarının bir arada ele alınması gerektiği değerlendirilmektedir.

Teknik personelin süresinde bildirilmemesi, eksik bildirilmesi veya belgelerin zamanında sunulmaması durumunda, söz konusu personelin iş başında bulundurulmadığı kabul edilir ve sözleşmede öngörülen günlük cezalar uygulanır. Ayrıca, usulüne uygun teknik personel bildiriminde bulunulmadığı sürece hiçbir imalat yapılamaz.

3. Personel Değişikliği ve Cezalar

İdare tarafından bildirilen teknik personelin kabul edilmemesi veya önceden kabul edilmiş bir personelin değiştirilmesinin talep edilmesi halinde, yükleniciye yeni bir personel bildirmesi için on gün süre verilir. Bu süre içinde yeni personelin bildirilmemesi durumunda, gecikilen her gün için sözleşmede öngörülen günlük cezalar uygulanır.

4. Personel Çalıştırma Esasları ve Sorumluluk

Yüklenici, çalıştırdığı personelin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili tüm tedbirleri almak zorundadır. Yürürlükte olan mevzuata uygun olarak her türlü sağlık ve güvenlik önlemini almalı, çalışanların meslek hastalıklarından korunmalarını sağlamalı ve kaza halinde tedavileriyle ilgili gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Bu yükümlülükler için gerekli tüm giderler yükleniciye aittir.

Yüklenici, ayrıca çalışanların ücretlerini ve çalışma şartlarını, ilgili mevzuata uygun olarak düzenlemelidir. Ücretleri ödenmeyen personelin bulunması halinde, idare bu ücretlerin yüklenicinin hakedişinden kesilerek ödenmesini sağlayabilir.

İhale konusu işte mesleki yeterlilik belgesi alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde, yüklenici, ilgili belgelere sahip olmayan kişileri çalıştıramaz.

Sonuç

Yapım işlerinde teknik personel uygulaması, projelerin kalitesi, güvenliği ve zamanında tamamlanması için vazgeçilmezdir. Yüklenicinin, sözleşme ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak nitelikli personeli işin başında bulundurması, hem kendi taahhütlerini yerine getirmesi hem de kamu menfaatinin korunması açısından kritik öneme sahiptir. Personel bildirimindeki eksiklikler, değişiklikler ve gecikmeler, cezai yaptırımlara ve işin durdurulmasına yol açabilir. Bu nedenle, idarelerin ve yüklenicilerin, teknik personel uygulamalarına ilişkin yasal düzenlemeleri doğru bir şekilde anlaması ve uygulaması, başarılı bir proje yönetimi için temel bir şarttır.