GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

1-55 sayılı İlamın 6’ncı maddesiyle; … İl Özel İdaresi tarafından ... tarihinde … TL anahtar teslim götürü bedelle … Tic. Ltd. Şti. firmasına ihale edilen “Merkez … Ortaokulu Yapımı” işine ilişkin olarak Sayıştay Denetimi esnasında talep üzerine ... tarih ve … sayılı … Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Olur’u ile oluşturulan teknik komisyon üyeleri tarafından yapılan fiili fiziki inceleme sonucu düzenlenen ... tarihli Tespit Tutanağı (5798 yevmiye no.lu ödeme emri belgesi eki) ile projesine uygun yapılmadığı veya hiç yapılmadığı tespit edilen imalatlarla ilgili hesaplanan … TL kamu zararının tazminine ilişkin hüküm tesis edilmiştir.

Söz konusu tazmin hükmüne karşı daha önce yapılan temyiz başvurusu sonucu düzenlenen 12.01.2022 tarihli ve 50906 Tutanak (34948 İlam) sayılı Temyiz Kurulu Kararının 3’üncü maddesinde özetle;

“Yapılan incelemede; temyiz dilekçesinde; İlam maddesine dayanak oluşturan ... tarihli Tutanağın 1, 2 ve 4 no.lu maddeleri ile proje ve mahal listesine uygun olmadığı belirtilen imalatların aslında sözleşmesine uygun yapıldığı, 3 no.lu maddesindeki eksik imalat bedelinin ise 7 no.lu hakedişten kesildiği ve eksik imalattan kaynaklı kamu zararının oluşmadığı iddia edilerek, yerinde çekildiği belirtilen ölçümlü ve diğer fotoğraflar da dilekçe ekine konularak konunun esasına (Tutanakta yer alan tespitlere) itiraz edildiği ancak temyize başvuran Kurum yetkilisince öne sürülen bu iddia ve fotoğrafların yargılama esnasında değerlendirilmesi için Dairesine sunulmadığı, ilk kez Temyiz Kuruluna sunulduğu görülmüştür.

Yargılama aşamasında öne sürülmeyen ve değerlendirme dışı kalan söz konusu iddia ve fotoğrafların incelenmesi ise Temyizin konusu olmadığından, bu hususta Kurulumuzca yapılacak işlem bulunmamaktadır. Bununla birlikte; denetleme veya hesap yargılaması sırasında bulunmayan hükme tesir edebilecek bazı belgelerin hükümden sonra ortaya çıkması sonucu yargılamanın iadesi sebeplerinin olduğu durumlarda konunun ilgili Daire tarafından incelenmesi ve yargılamanın iadesi gerekçelerinin bulunup bulunmadığına Sayıştay Daireleri tarafından karar verilmesi gerektiğinden; ilgili Kurum (… İl Özel İdaresi) adına temyiz başvurusunda bulunan … (Vali Yard.)’ın dilekçe ekinde yeni belge olarak ibraz ettiği ve Dairesinin daha önceden görmediği iddia ve fotoğrafların, yargılamanın iadesini gerektiren nitelikte görüldüğü takdirde bu yolda işlem yapılması için DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, oy çokluğuyla” denilerek karar verilmiştir.

Temyiz Kurulunun bu Kararı üzerine 2. Dairenin 20.10.2022 tarih ve 35734 T. no.lu Kararında özetle;

“Temyiz Kurulunun söz konusu kararı üzerine yazılan ek raporun Dairemizde görüşülmesi ve konunun yeniden incelenmesi neticesinde;

Dilekçe ekinde 1, 2 ve 4 üncü imalatlara ilişkin gönderilen resim ve belgelerin yargılama öncesinde idare tarafından “yüklenici savunması” adı altında gönderilen resim ve iddialarla aynı olduğu ve bu iddia ve fotoğrafların yargılamada göz önünde bulundurulduğu;

3 üncü imalatla ilgili olarak temyiz dilekçesinde Y.19.057/003 poz no.lu imalatın yapılmayan ... TL’lik tutarının 7 no.lu hakedişten düşüldüğü belirtilmişse de, 55 no.lu ilamın 6 ncı maddesinin Kamu Zararının Hesabı ile ilgili bölümünde, söz konusu imalata ait yapılmayan ... TL’lik tutarının kesildiği; dolayısıyla kamu zararı tutarının bu tutar kadar eksik hesaplandığı;

görülmüştür.

Bu itibarla, yetkili kişilerce tutanak altına alınmamış itirazlar ile hangi imalatta çekildiği tespit edilemeyen fotoğraflara dayanılarak, ilama esas olan ve işin kontrolünden sorumlu heyetçe hazırlanmış Tespit Tutanağını yok saymanın mümkün olamayacağı değerlendirilmiş ve 7 no.lu hakedişten yapılan kesintinin hesap tablosunda zaten dikkate alındığı anlaşılmıştır.

…

Temyiz dilekçesi ve eki belgelerin incelenmesinde, söz konusu madde hükmünde sayılan yargılamanın iadesi sebepleri bulunmadığından ek rapor üzerine yapılacak işlem bulunmadığına, oybirliğiyle, karar verildi” denilmiş ve söz konusu Kararın Kurum adına temyiz başvurusunda bulunan … (Vali Yard.)’a bildirilmesi için ... tarih ve ... sayılı yazı yazılmıştır.

Daha sonra 2. Daire Başkanlığınca Başkanlık Makamına yazılan ... tarih ve E-... sayılı Yazıda; “...Temyiz Kuruluna sunulan resim ve belgelerin yargılama öncesinde İdare tarafından “yüklenici savunması” adı altında gönderilen resim ve iddialarla aynı olduğu, bu iddia ve fotoğraflar yargılamada göz önünde bulundurulduğundan yargılamanın iadesine gerek olmadığına karar verilmiş olması nedeniyle ilgilinin olağan kanun yolu olarak yapmış olduğu temyiz başvurusunun esastan karara bağlanmadığı dikkate alınarak sorumluların hak kaybının engellenmesi açısından gerekli tedbirlerin alınması hususunda gereğini arz ederim.” denilmiş olup, bu yazı Temyiz Kurulu Raportörlüğüne sunulmuştur.

Usul Yönünden İnceleme:

55 sayılı İlamın 6’ncı maddesinde yer alan tazmin hükmüne karşı yapılan temyiz başvurusu sonucunda verilen 12.01.2022 tarihli ve 50906 Tutanak (34948 İlam) sayılı Temyiz Kurulu Kararı (3’üncü maddesi) ile konu esastan görüşülmeyerek, ibraz edilen belgelerin (iddia ve fotoğrafların) incelenmesi temyizin konusu olmadığından Kurulca yapılacak işlem olmadığına ancak bu belgelerin yargılamanın iadesini gerektirir nitelikte olup olmadığının değerlendirilmesi için Dairesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Temyiz Kurulunun bu Kararı üzerine, ilgili Dairece, Temyiz Kurulu kararına ekli ilgilinin dilekçesi ve eki belgelerin görüşülmesi ve konunun incelenmesi neticesinde; Temyiz Kuruluna gönderilen iddia ve fotoğrafların yargılama öncesinde gönderilen savunmalarla (İdare tarafından “yüklenici savunması” adı altında gönderilen) aynı olduğu ve bunların yargılamada göz önünde bulundurulduğu, dolayısıyla 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 56’ncı maddesinde belirtilen yargılamanın iadesi sebeplerinin bulunmadığından bahisle yargılamanın iadesine gerek olmadığına karar verilmiştir. (20.10.2022 tarih ve 35734 Tutanak no.lu Daire Kararı)

Bu defa Dairece ilgilinin olağan kanun yolu olarak yapmış olduğu temyiz başvurusunun esastan karara bağlanmadığı dikkate alınarak sorumluların-ilgililerin hak kaybının engellenmesi açısından gerekli tedbirlerin alınmasını teminen Temyiz Kurulu Raportörlüğüne yazı yazılarak bilgi verilmiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanununun “Temyiz” başlıklı 55’inci maddesinin 7’nci fıkrasında; ”Temyiz Kurulu temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik eder, bozar ya da Kurul üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırır. Bozma halinde evrak yeniden karara bağlanmak üzere o kararı veren daireye gönderilir.” denilmektedir. Bu hüküm uyarınca, ilgilinin 55 sayılı İlamın 6’ncı maddesine ilişkin yaptığı temyiz başvurusunun Kurul tarafından tasdik, düzelterek tasdik, bozma ya da kaldırma kararlarından herhangi birisi ile sonuçlandırılmadığı görülmektedir.

Temyiz Kurulu Kararı ile ilgilinin temyiz dilekçesindeki iddia ve fotoğraflar, yargılamanın iadesini gerektiren nitelikte görüldüğü takdirde bu yolda işlem yapılması için Dairesine gönderilmiştir. Ancak yukarıda da ifade edildiği üzere Daire, gönderilen belgelerin yargılama aşamasında bulunduğu ve dikkate alındığını belirterek 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 56’ncı maddesinde belirtilen yargılamanın iadesi sebepleri bulunmadığından yargılamanın iadesine gerek olmadığına karar vermiştir. Bu durumda ilgilinin yaptığı temyiz başvurusunun esastan incelenerek sonuçlandırılması gerekmektedir.

Bu açıdan Dairece verilen Karar hakkında bilgi verilmek suretiyle dosyanın Temyiz Kurulu Raportörlüğüne gönderilmesinin Sayıştay yargılama usulüne aykırı bir yönü bulunmadığından, ilgilinin temyiz başvurusunun bu kez esastan incelenmesine geçildi.

Konunun Esası Yönünden İnceleme:

55 sayılı İlamın 6’ncı maddesiyle; … İl Özel İdaresi tarafından ... tarihinde … TL anahtar teslim götürü bedelle ihale edilen “Merkez … Ortaokulu Yapımı” işine ilişkin olarak Sayıştay Denetimi esnasında talep üzerine … Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğinin ... tarih ve ... sayılı Olur’u ile oluşturulan teknik komisyon üyeleri ile birlikte iş mahallinde yapılan fiili fiziki inceleme sonucu düzenlenen ... tarihli Tespit Tutanağında (5798 yevmiye no.lu ödeme emri belgesi ekindeki) yer alan;

“1-İhale dokümanı eki uygulama projesi ve mahal listesi gereğince çatı yapımında 10*10 cm ve 5*10 cm kalaslar kullanılması gerekirken 9*9 cm ve 9,3*9,3 cm ile 4*9 cm kalasların kullanıldığı,

2-İhale dokümanı gereğince bina çevresine 4 cm kalınlığında andezit döşenmesi gerekirken 3,5 cm kalınlığında döşendiği,

3-İhale dokümanı gereğince bodrum zeminlerine ısı yalıtımı maksadıyla 300 KPA 5 cm kalınlığında XPS döşenmesi gerekirken bu imalatın temin edilememe gerekçesiyle fiilen tatbik edilmediği,

4-İhale dokümanı eki uygulama projesi ve mahal listesi gereğince bina çatısına Osmanlı kiremit (Y.18.201/A01A pozu tarifi) döşenmesi gerekirken Marsilya tipi kiremit (Y.18.201/A02 pozu) döşendiği” tespitlerine dayanılarak hesaplanan … TL kamu zararının tazminine karar verilmişti.

Kurum adına temyiz başvurusu yapan … (Vali Yard.) tarafından gönderilen temyiz dilekçesinde; 1, 2 ve 4 no.lu tespitlerle ilgili olarak; işin projesine ve mahal listesine uygun olarak çatı yapımında 10*10 cm ve 5*10 cm kalasların kullanıldığı, Y.26.020/305A pozundan 4 cm kalınlığında andezit taş döşendiği, bina çatısına Y.18.201/A01A pozundan osmanlı kiremit döşendiği belirtilerek, bunun yanı sıra 3 no.lu tespitle ilgili olarak da; proje ve mahal listesinde Y.19.057/003 poz numarası ile yer alan ancak yapılmayan imalat için hesaplanan (tenzilat oranı uygulanarak bulunan) ... TL’nin 7 no.lu hakedişten düşüldüğü ifade edilerek, kamu zararının olmadığı iddia edilmiş ve bu ifadelerin kanıtı niteliğinde her bir imalat bazında çekilmiş ölçümlü ve diğer fotoğraflar dilekçe ekine konularak Temyiz Kurulu’na gönderilmiştir.

İlgili, temyiz dilekçesinde İlamdaki tespitlere itiraz etmiş ise de;

Yapılan incelemede; İlamdaki tazmin hükmünün, … Valiliği İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğinin ... tarih ve ... sayılı Olur’u ile oluşturulan teknik komisyon üyeleri tarafından Sayıştay Denetçileri ile birlikte iş mahallinde gerçekleştirilen incelemeler sonucu düzenlenen ... tarihli Tutanakta yer alan tespitlere ve hesaplamalara dayanılarak verildiği, işin kontrollüğünü üstlenen yapı denetim heyetinin bu tespitlere karşı herhangi bir itirazda bulunmadığı hatta kamu zararı hesabına esas metraj cetvelleri, fiyat analizleri ile tutarların bizzat yapı denetim görevlisi tarafından hazırlandığı görülmüştür.

Bununla birlikte; anılan Tutanakta yer alan 1, 2 ve 4 no.lu tespitlerle ilgili olarak temyiz dilekçesinde öne sürülen iddia ve fotoğrafların sadece işin yüklenicisi tarafından hazırlandığı, gönderilen fotoğrafların hangi imalat sahasında çekildiğinin ve fiili durumu yansıtıp yansıtmadığının açık olmadığı, yüklenicinin Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 51’inci maddesi uyarınca bu konuda İdareye herhangi bir itiraz ve şikâyet başvurusu yapmadığı, dolayısıyla yapı denetim heyetince veya İdare tarafından görevlendirilen teknik bir komisyon nezdinde bu itirazların ve fotoğrafların görülmediği ve kabul edilmediği anlaşıldığından, ayrıca 3 no.lu tespitle ilgili olarak da; proje ve mahal listesinde Y.19.057/003 poz numarası ile yer alan ancak yapılmayan imalat için hesaplanan (tenzilat oranı uygulanarak bulunan) ... TL’nin 7 no.lu hakedişten düşüldüğü ve bu tutarın zaten kamu zararının hesabında dikkate alınmadığı görüldüğünden; Kurum adına temyiz başvurusu yapan … (Vali Yard.)’ın temyiz dilekçesi ekinde yer alan iddia ve fotoğrafların bu haliyle kabul edilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla; İdarece görevlendirilmiş teknik komisyon üyeleri ile Sayıştay Denetçilerinin birlikte iş mahallinde gerçekleştirdiği incelemeler neticesinde düzenlenen ... tarihli Tutanağa dayanılarak verilmiş tazmin hükmünün mevzuatına uygun olduğu değerlendirilerek, söz konusu Tutanak ile işin projesine uygun yapılmadığı veya hiç yapılmadığı tespit edilmiş imalatlarla ilgili yapılan ödemeler nedeniyle 5018 sayılı Kanunun 71/g bendi uyarınca İlamda hesaplandığı tutarda kamu zararına sebebiyet verildiği anlaşıldığından, 55 sayılı İlamın 6’ncı maddesiyle verilen … TL’lik tazmin hükmünün TASDİKİNE, oy çokluğuyla,

6085 sayılı Kanunun 57’nci maddesi gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, karar verildi.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 15.02.2023 tarih ve 53882 sayılı kararı)