… Belediyesi 2017 yılı hesabının 7.Daire tarafından yargılanması neticesinde düzenlenen 13.02.2019 gün ve 72 sayılı ilamın 7’nci maddesinin, Temyiz Kurulu tarafından 14.07.2021 tarih ve 49917 tutanak sayılı kararı ile bozulması sonucu, Uzman Denetçisi tarafından düzenlenen 03.01.2022 tarihli yargılamaya esas ek rapor ile anılan rapora ilişkin Savcı ve Üye düşünceleri Daire tarafından görüşüldükten sonra, 6085 sayılı Kanun’un 55’nci maddesinin 7’nci fıkrasına istinaden yapılan yeniden yargılama neticesinde; ilk kararda ısrar edilerek,

72-341 sayılı Ek İlamın 1’nci maddesi ile; Belediye ile Emniyet Müdürlüğü arasında imzalanan protokole istinaden oluşturulan Elektronik Denetleme Sisteminde (EDS) çalışan şirket personeli ile emniyet mensuplarına mevzuata aykırı olarak yemek yardımı yapılması neticesinde oluşan … TL kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine hükmedilmiştir.

Sorumlu Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi …, Harcama Yetkilisi … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenilmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

72-341 sayılı Ek İlamın 1’nci maddesi ile; Belediye ile Emniyet Müdürlüğü arasında imzalanan protokole istinaden oluşturulan Elektronik Denetleme Sisteminde (EDS) çalışan şirket personeli ile emniyet mensuplarına mevzuata aykırı olarak yemek yardımı yapılması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verilmesi hususuna ilişkin olarak;

Temyiz kuruluna yapılan itiraz nedeniyle dosyanın incelenmesi neticesinde KGYS- TEDES hizmet binası içerisinde çalışan hem emniyet personelinin hem de hizmet alımı yoluyla çalışan personelin yemek giderlerinin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak Belediye tarafından karşılandığı görülmüştür.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 16’ncı maddesinde;

“Belediyelerce veya sermayesinin tamamı belediyelere ait şirketler tarafından kendi bütçe kaynakları kullanılarak, karayollarında can ve mal güvenliğini sağlamak düzenli ve güvenli trafik akışını temin etmek amaçlarına hizmet etmek üzere kurulmuş veya kurulacak elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce trafik ihlallerinin tespiti amacıyla kullanılması durumunda, aylık dönemler halinde yapılan tespitlere dayanılarak düzenlenen trafik idari yaptırım karar tutanaklarında yer alan trafik idari para cezasının % 30’u oranındaki tutar, izleyen ayın sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ilgili belediyelere sistem kullanımı hizmet bedeli olarak ödenir. Elektronik sistemlerin belediyeler tarafından hasılat paylaşımı yoluyla kurdurulması ve işlettirilmesi hâlinde belediyelere ödenecek tutar, elektronik sistemlerin yatırım maliyetine ulaşıncaya kadar %30, sonrasında %15 olarak uygulanır.

Bu madde kapsamında hizmetinden yararlanılacak elektronik sistemlerin taşıması gereken teknik özellikler, kurulması gereken yerler ve belediyelerle yapılacak protokollere ilişkin diğer şartlar ile maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca (Emniyet Genel Müdürlüğü) müştereken belirlenir. ”

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 16’ncı maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esasların “Mali Esaslar” başlıklı bölümünde,

“(1) EDS için gerekli olan bina temini ile kurulum, işletim, tadilat, kira, ısınma, elektrik su, temizlik hizmetleri vb. (trafik idari para cezası karar tutanaklarının ilgililere tebliği esnasında yapılacak posta masrafları hariç) giderleri ilgili belediye tarafından karşılanır.

(2) EDS için gerekli olan tüm donanım, yazılım, teknik altyapı, her türlü büro malzemesi ve tefrişat ve sarf malzemesi ihtiyacı, sistemler arasında gerek duyulacak entegrasyon işi ve işlemleri, sistemin kesintisiz çalışmasını sağlayacak bakım, onarım ve kontrolü ile gereksinimlerin temini (veri iletişim hatlarının sağlıklı çalışması, kesintiye uğramaması, sistemi besleyen enerji hatlarının kesintisiz çalışması, sistemden alınacak görüntü kayıtlarının yazıcı cihazından çıktısının yeterli kalitede olması, tutanaklar için gerekecek yazıcı ve sarf malzemelerinin temini vb. dahil olmak üzere) ilgili belediyenin sorumluluğunda olur ve bunlara ilişkin tüm masraflar belediye tarafından karşılanır.

(3)İlgili belediye, EDS’nin teknik yönden işletimini ve devamlılığını sağlar ve arıza durumlarında müdahale edecek teknik ekibi hazır bulundurur. ”

Aynı Usul ve Esasların 6’ncı maddesinin 8 numaralı bendi de “EGM EDS Komisyonunun görüş ve önerileri doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılıp; il/ ilçe ve belde EDS ön protokolleri ilde İl Emniyet Müdürü ve Belediye Başkanınca; ilçelerde, ilçe emniyet müdürü/amiri ve belediye başkanınca, beldelerde ise sistemin kurulduğu yerde trafik denetiminden sorumlu olan emniyet teşkilatı biriminin bağlı bulunduğu il/ilçe emniyet müdürü/ilçe emniyet amiri ve belde belediye başkanınca imzalanır ” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere Belediye ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile arasındaki yapılacak protokolde hangi giderlerin belediye tarafından karşılanacağı belirtilmiş, EDS sisteminde görevli emniyet mensuplarının veya çalışacak diğer personellerin yemek yardımı giderlerinin protokol ile Belediye tarafından karşılanabileceğine dair herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

İlgili Kanun hükümlerine istinaden 30.05.2016 tarihinde İlçe Emniyet Müdürü ve Belediye Başkanı arasında KGYS-TEDES Ek Protokolü imzalanmıştır. Protokolün Amaç ve Kapsam başlıklı 2’nci maddesinde, “24 saat hizmet veren KGYS-TEDES hizmet binasında görevli personelin günlük yemek ihtiyaçlarının karşılanması ile ilgili kuralları belirler. Günlük yemek ihtiyacı 30 (Otuz) adet olarak belirlenmiş olup yemek giderleri … Belediyesi tarafından ödenecektir.” hükmüne yer verilmiştir.

Protokolde yer alan hükme istinaden KGYS- TEDES hizmet binası içerisinde çalışan hem emniyet personelin hem de hizmet alımı yoluyla çalışan personelin yemek giderleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d bendine göre doğrudan temin usulü ile 30 adet ve 4 kap şeklinde restorandan mal alımı yapılması suretiyle Belediye bütçesinden karşılanmıştır.

Emniyet mensuplarına yapılan yemek yardımının değerlendirilmesi:

2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’un 1’nci maddesinde, “Barışta ve savaşta Milli Savunma Bakanlığı bütçesine bağlı fiili kadrolarda bulunan subay, askeri memur, astsubay, uzman çavuş, sivil memur ve yardımcı hizmetler personeline, Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kıt'a ve kurumlarında görevli Maliye Bakanlığına bağlı muhasebeler teşkilatındaki memur ve yardımcı hizmetler personeline; Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kıt'a ve kurumlarında görevli Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kadrolarındaki memur ve yardımcı hizmetler personeline; Jandarma Genel Komutanlığı fiili kadrolarında görevli subay, askeri memur, astsubay, uzman jandarma çavuş, sivil memur ve yardımcı hizmetler personeli ile Jandarma Genel Komutanlığı kuruluşlarında görevli Maliye Bakanlığına bağlı muhasebeler teşkilatındaki memur ve yardımcı hizmetler Personeline; Emniyet Genel Müdürlüğü kadrolarında görevli her sınıf personele; Milli İstihbarat Teşkilatında görevli sivil memurlara; Gümrük Muhafaza merkez ve iller kuruluşundaki muhafaza ve muamele sınıfı kadrolarına dâhil memurlara ve muhafaza teşkilatında görevli gemi adamlarına, Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğü hizmetlerinde çalışan orman muhafaza memurlarıyla bunlara refakat eden şoförlerine ayda günlük er tayın istihkakının bir aylık tutarı tayın bedeli olarak verilir.” düzenlemesi mevcuttur. Bu düzenlemeye göre emniyet mensuplarına yemek yardımı karşılığında tayın bedeli (ilgili personele yiyecek ve içecek yardımı yapılması yerine ödenen ücret) verilmektedir.

86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 2’nci maddesinde yer alan, “...2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanuna göre tayın bedeli verilen personel bu yardımdan faydalanamaz. Ancak Emniyet Genel Müdürlüğü özel harekat birimi personeli ile çevik kuvvet birimlerinde çalışan personel ve bunlarla birlikte görev ve harekata katılan diğer personele yiyecek yardımı yapılır.” hükme istinaden tayın bedeli alan emniyet mensuplarına yemek yardımı yapılmayacağı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in 4’ncü maddesinde ise; “Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun'a göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır. ” denilmek suretiyle tayın bedeli verilen personelin Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamının kendilerinden alınacağı belirtilmiştir.

Devlet memuru olan emniyet personeline yemek yardımı 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği ve 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’da belirlenen esaslar dâhilinde yapıldığı için yapılan protokole eklenen hüküm ile emniyet personeline Belediye bütçesinden yemek yardımı yapılması mümkün değildir.

Ayrıca Emniyet personelinin yemek yardımı karşılığı olarak tayın bedeli alması nedeniyle yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre ikinci kez yemek yardımı alması mümkün değildir.

Nitekim EDS’den elde edilen gelirin büyük kısmının genel bütçeye aktarılması ve görevli emniyet mensuplarının genel bütçeli idare personeli olması nedeniyle tayın bedeli haricinde ek olarak yapılacak yemek yardımı giderlerinin Belediye bütçesinden değil Emniyet bütçesinden karşılanması gerekmektedir.

Şirket Personeline Yapılan Yemek Yardımının Değerlendirilmesi:

Belediye, “2015-2018 Yılı … İlçe Emniyet Müdürlüğü Kent Güvenlik Yönetim Sistemi-Tedes Projesinin Uygulanmasında Görevlendirilecek Personel ile İlgili Hizmet Alımı” ihalesi kapsamında personel istihdam etmiştir.

Emniyet mensupları dışındaki Elektronik Denetleme Sisteminde de görevlendirilen personelin, Belediye işçisi olmayıp hizmet alım ihalesi kapsamında çalıştırılan şirket personeli olduğu görülmüştür.

Belediyenin 2015/46662 ihale kayıt numarası ile “2015-2018 Yılı … İlçe Emniyet Müdürlüğü Kent Güvenlik Yönetim Sistemi-Tedes Projesinin Uygulanmasında görevlendirilecek Personel ile İlgili Hizmet Alımı” ihalesinin teknik şartnamesinin 5.3 maddesinde, “istihdam edilecek personel için yemek ücreti verilmeyecektir.” hükmü yer almaktadır.

Şartnamede yemek ücreti verilmesi öngörülmediği halde şirket personelinin yemek bedeli, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d bendine göre doğrudan temin usulü ile 30 adet ve 4 kap şeklinde restorandan mal alımı yapılması suretiyle Belediye bütçesinden ihale şartnamesine aykırı olarak ödenmiştir.

Sorumlular savunmalarında hizmet alımı kapsamında yükleniciye sözleşme bedeli haricinde herhangi bir ödeme yapılmadığını; hizmet alımı yoluyla çalışan personele günlük olarak ayni şekilde yemek verildiğini ifade etmişlerse de yükleniciye nakdi olarak ödenecek yemek ücreti ile doğrudan temin yoluyla restorandan mal alımı yapılmak suretiyle Belediye bütçesinden karşılanması arasında bir fark bulunmamaktadır. Nitekim yemek ücretlerinin ihale kapsamında ödenip ödenmeyeceği ise ihaleye verilen tekliflerin seyrini değiştireceğinden bu şekilde ihale hükümlerine aykırı davranmak, ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlilik ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin ihlal edildiği anlamına gelecektir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar doğrultusunda, Belediye ile Emniyet Müdürlüğü arasında imzalanan protokole istinaden oluşturulan Elektronik Denetleme Sisteminde (EDS) hizmet alımı yoluyla çalışan şirket personeli ile emniyet mensuplarına mevzuata aykırı olarak yemek yardımı yapılması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiğinden sorumlu talebinin reddi ile 72-341 sayılı Ek İlamın 1’nci maddesiyle verilen 93.830,40 TL tutarındaki tazmin hükmünün TASDİKİNE, oy çokluğu ile, karar verildi.

(Sayıştay Temyiz Kurulunun 22.02.2023 tarih ve 53916 sayılı kararı)