Birim Fiyat Teklif Cetvelinde Aritmetik Hata ve Yuvarlama

Kamu ihalelerinde milyonlarca liralık teklif hazırlayan firmaların, 1 kuruşluk bir hesap hatası yüzünden elendiğini biliyor muydunuz? İhale komisyonlarının en kırmızı çizgisi **"Aritmetik Hata"**dır.

Kamu İhale Mevzuatı, teklif cetvellerinin doldurulması ve hesaplanması konusunda çok katı matematiksel kurallar getirmiştir. Bu kurallara uymayan teklifler, içeriği ne kadar iyi olursa olsun "Değerlendirme Dışı" bırakılır.

Aritmetik Hata Nedir?

Birim Fiyat Teklif Cetvelinde;

  1. Çarpım Hatası: (Miktar) x (Birim Fiyat) = (Tutar) işleminde yapılan yanlışlık.
  2. Toplam Hatası: Kalemlerin tutarlarının alt alta toplanıp "Genel Toplam"ın yanlış yazılması.

Eskiden ihale komisyonları bu hataları re'sen (kendiliğinden) düzeltebiliyordu. Ancak mevcut kanunda (4734 Sayılı Kanun Madde 37), aritmetik hata yapan isteklinin teklifi doğrudan değerlendirme dışı bırakılır. Düzeltme yapılmaz.

İstisna: E-ihalelerde sistem otomatik hesaplama yaptığı için manuel aritmetik hata riski azalmıştır, ancak Excel yüklemelerinde veya birim fiyatın virgülden sonraki hanelerinde yapılan hatalar hala risk taşır.

Yuvarlama Kuralı: Virgülden Sonra 2 Hane

Kamu İhale Genel Tebliği'ne göre hesaplamalarda şu kural geçerlidir:

  1. Birim Fiyatlar: Virgülden sonra istediğiniz kadar hane kullanabilirsiniz (Örn: 1,23456 TL).
  2. Satır Tutarı (Çarpım Sonucu): Miktar ile Birim Fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar da virgülden sonra çok haneli olabilir.
  3. Toplam Teklif: Ancak, cetvelin en altındaki "Toplam Teklif Tutarı", virgülden sonra en yakın iki ondalık basamağa yuvarlanmalıdır. (Örn: 100.55 TL).
    • 3. hane 5 ve üzeriyse yukarı, 5'ten küçükse aşağı yuvarlanır.

2026 Yılı Dikkat: Hizmet alımlarında (işçilik hesaplama modülü vb.) ve yapım işlerinde bu yuvarlama kurallarına uymayan, toplamı kuruşu kuruşuna tutmayan teklifler risk altındadır.

Excel ile Çalışanların Dikkatine!

Firmalar tekliflerini genellikle Excel'de hazırlar. Excel'de "görünen" sayı 2 haneli olabilir (Örn: 10,55) ama arka plandaki gerçek sayı (10,55432...) olabilir. Toplama işlemi yapıldığında Excel arka plandaki sayıları toplar. Ancak ihale komisyonu kağıt üzerindeki (veya ekrandaki) görünen sayıları toplar.

Eğer Excel toplamı ile görünen sayıların toplamı arasında 1 kuruşluk bile fark olursa, bu Aritmetik Hata sayılır ve elenirsiniz.

  • Çözüm: Excel'de YUVARLA(Sayı; 2) formülünü kullanarak her satırı gerçekten 2 haneye sabitlemelisiniz.

Sonuç

İhalede en düşük fiyatı vermek yetmez, o fiyatı matematiksel olarak hatasız sunmak da şarttır. Birim fiyat teklif cetvelinizi hazırlarken hesap makinesiyle manuel sağlama yapmak veya profesyonel ihale yazılımları kullanmak, sizi basit bir çarpım hatası yüzünden ihale kaybetmekten kurtarır.