2026 yılı Asgari Ücret Artışının Hakedişe Yansıması: İşçilik Fiyat Farkı Hesabı

Her yıl veya dönem ortasında Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından açıklanan yeni asgari ücret, kamuya iş yapan yükleniciler için maliyetlerin artması demektir. Devlet, bu artışın yüklenicinin üzerinde kalmaması için "İşçilik Fiyat Farkı" mekanizmasını işletir. Ancak bu farkın nasıl ödeneceği, işin türüne (Hizmet veya Yapım) ve sözleşmenin detaylarına göre değişir.

2026 yılında olası asgari ücret artışlarının hakedişlere nasıl yansıyacağını iki ana başlıkta inceleyelim.

 

Hizmet Alımlarında İşçilik Fiyat Farkı

Hizmet alımları (temizlik, güvenlik, veri giriş vb.), işçilik fiyat farkının en net uygulandığı alandır. Burada iki temel ayrım vardır:

A) Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetler:

Bu işlerde (örneğin güvenlik ihalesi), ihale dokümanında personel sayısı bellidir ve ücretler "Asgari ücretin %50 fazlası" gibi katsayılarla belirlenmiştir.

  • Hesaplama: Asgari ücret arttığında, yükleniciye aradaki fark birebir ödenir.
  • Formül: (Yeni Asgari Ücretin İşverene Maliyeti - Eski Asgari Ücretin İşverene Maliyeti) x Personel Sayısı.
  • Ayrıca %5'lik sözleşme ve genel gider payı da bu farkın üzerine eklenerek ödenir. Yani devlet, zammın tamamını ve bu zammın getirdiği ek yükleri karşılar.

B) Personel Çalıştırılmasına Dayalı Olmayan Hizmetler:

Yemek veya araç kiralama gibi işlerde, işçilik sadece bir maliyet kalemidir.

  • Katsayılar (a1, a2): Sözleşmede işçilik için a1 (asgari ücretli) ve a2 (diğer işçilik) katsayıları belirlenmişse, Pn formülü üzerinden fiyat farkı hesaplanır. Burada birebir ödeme değil, endeks ve katsayı oranında bir fark ödenir. a1 katsayısına denk gelen işçi sayısı kadar fiyat farkı, fiyat farkına ilişkin usul ve esaslar üzerinden ve usul ve esasların 6 ncı maddesine göre ilave olarak ödenmektedir.

 

Yapım (İnşaat) İşlerinde İşçilik Fiyat Farkı

İnşaat işlerinde "personel çalıştırılmasına dayalı" mantığı yoktur. İşçilik, toplam maliyetin bir parçasıdır ve "a" katsayısı ile temsil edilir.

Hesaplama Yöntemi (Pn Formülü):

Yapım işlerinde asgari ücret zammı doğrudan maaş farkı olarak ödenmez. Bunun yerine TÜİK'in yayınladığı İşçilik Endeksi (veya TÜFE endeksi) kullanılır.

  • Formül: Pn = a x (In / Io) ...
  • a Katsayısı: İdare, işin niteliğine göre (Örn: %30) bir işçilik ağırlığı belirler.
  • Endeks: Hakediş dönemindeki TÜİK endeksindeki artış oranı, "a" katsayısı ile çarpılarak fiyat farkı bulunur.

Önemli Not: Eğer asgari ücret %50 artsa bile, TÜİK endeksi %40 artmışsa, yapım müteahhidi formül gereği %40 artış üzerinden fark alır. Yani yapım işlerinde birebir karşılama garantisi yoktur, formül ve endeks esastır.

 

İşçilik Fiyat Farkı İçin Ek Sözleşme Gerekir mi?

Hayır. Fiyat farkı kararnamesi ve sözleşme hükümleri gereği, asgari ücret artışlarından kaynaklı fiyat farkları (sözleşmede fiyat farkı maddesi varsa) otomatik olarak hesaplanır ve hakedişe eklenir. Ek bir protokol yapılmasına gerek yoktur.

 

Kıdem Tazminatı Farkları

Asgari ücret arttığında, personelin kıdem tazminatı yükü de artar. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, işten ayrılan personelin kıdem tazminatı ödenirken, yeni asgari ücret üzerinden hesaplama yapılır ve bu fark da İdare tarafından yükleniciye ödenmelidir. Bu konuda tartışma ve anlaşmazlık konusu davalar devam etmektedir.

 

Sonuç

Asgari ücret artışı, özellikle çok sayıda personel çalıştıran firmalar için ciddi bir nakit akışı konusudur. Hizmet alımlarında devlet bu artışı kuruşu kuruşuna karşılarken, yapım işlerinde endeks ve katsayı sistemiyle dolaylı bir koruma sağlar. 2026 yılında yapılacak hakedişlerde, "a" katsayısının ve doğru endekslerin kullanıldığından emin olmak, hak kaybını önleyecektir.