Teknik Şartnamede "Toptancı" Yaklaşımın Riskleri

İdareler bazen ihale dokümanı hazırlarken işin kolayına kaçarak tüm kalemler için aynı teknik şartı (örneğin "tüm araçlar 2024 model olacak") koyabilmektedir. Ancak işin niteliği farklılık gösterdiğinde bu durum rekabeti engeller. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sürecin başından itibaren doğru kurgulanmasını sağlar. Aşağıda Kamu İhale Kurulu'nun 22.04.2025 tarihli ve 2025/UH.II-960 sayılı kararı analiz edilmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"...idare tarafından kiralamaya konu tüm araç ve iş makineleri için herhangi bir ayrıma gidilmeksizin tüm araçlar ve üst yapıları için en az 2024 model yılı olması gerektiği şeklinde belirleme yapılmasının... rekabeti engeller nitelikte olduğu ve mevzuata uygun olmayacağı sonucuna varılmış olup ihalenin iptali gerekmektedir."

İsteklinin "Rekabet Engelleniyor" İddiası

Kısmi teklife açık bir ihalenin 1. ve 2. kısımlarında toplam 79 adet araç ve iş makinesi (binek araç, sepetli vinç vb.) kiralanacaktır. İdare, Teknik Şartname'de bu araçların tamamının "en az 2024 model" olmasını istemiştir. İstekli, binek araç ile sepetli vinç gibi iş makinelerinin temin koşullarının farklı olduğunu, her ikisi için de "sıfır/son model" şartı getirilmesinin rekabeti engellediğini ve kamu kaynaklarının verimsiz kullanılmasına yol açtığını iddia etmiştir.

İdarenin Düzenlemesi

İdare, 36 aylık iş için hem binek araçlarda hem de vinçlerde en yüksek standardı sağlamak amacıyla 2024 model şartı koyduğunu belirtmiştir.

Kamu İhale Kurulu'nun "Ölçülülük ve Farklılaştırma" Kararı

Kurul, yaptığı incelemede idarenin takdir yetkisini aşarak rekabeti daralttığına karar vermiştir. Kurul'a göre:

  1. Araç Çeşitliliği: İhalede binek araçlardan, özel donanımlı sepetli vinçlere kadar çok farklı araç türleri vardır.
  2. Toptancı Yaklaşım Hatası: Her araç grubu için piyasa koşulları, ekonomik ömür ve temin zorluğu farklıdır. İdarenin hiçbir ayrım yapmadan "hepsi 2024 model olacak" demesi, işin niteliğiyle bağdaşmayan ve katılımı zorlaştıran bir düzenlemedir.
  3. Tasarruf Tedbirleri: Kararda dolaylı olarak, araçların özelliklerine göre daha ekonomik (daha düşük model) seçeneklerin de değerlendirilmesi gerektiğine işaret edilmiştir.

Kurul, bu düzenlemenin düzeltici işlemle (zeyilname vb.) giderilemeyecek kadar esaslı bir hata olduğuna hükmederek, şikayete konu olan 1. ve 2. kısımların tamamen iptal edilmesine karar vermiştir.

 

Analizin Sonucu

Bu karar, teknik şartname hazırlığında ve itiraz süreçlerinde şu hususları öne çıkarır:

  • Özelleştirilmiş Kriterler: Teknik şartnameler "kopyala-yapıştır" mantığıyla hazırlanmamalıdır. Bir binek araç ile bir vincin model yılı gereksinimi aynı tutulmamalıdır.
  • İptal Riski: Eğer bir şartname maddesi, makul bir gerekçe olmaksızın piyasadaki oyuncuların çoğunu eliyorsa, ihalenin iptal edilme riski çok yüksektir.
  • Kısmi İptal: Kısmi teklife açık ihalelerde, hukuka aykırılık sadece belirli kısımları etkiliyorsa, Kurul sadece o kısımları iptal edebilir.