Yargıtay'dan Yüklenicileri İlgilendiren Karar: Hakedişten Kesilen Asgari Ücret Desteği İade Edilmez

Kamu ihalelerinde yüklenicilere sağlanan SGK teşviklerinin kime ait olacağı, idarelerin bu teşvikleri hakedişten kesip kesemeyeceği uzun süredir devam eden bir tartışma konusudur. Özellikle 5510 sayılı Kanun kapsamında sağlanan "asgari ücret desteğinin" akıbeti, birçok davaya konu olmuştur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, mevzuatın doğru yorumlanması açısından kritik önem taşır. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 10.02.2025 tarihli ve 2024/3478 Ε., 2025/413 Κ. sayılı kararı, bu tartışmaya net bir nokta koyarak kesintilerin hukuka uygun olduğuna hükmetmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"4734 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hakedişinden kesilir" hükmünü içermektedir."

Olayın Arka Planı: Yüklenicinin Kesinti İadesi Talebi

Bir yüklenici firma, 2015-2018 yıllarını kapsayan özel güvenlik hizmet alımı işinde, idarenin hakedişlerinden "asgari ücret destek primi" adı altında kesintiler yaptığını belirtmiştir. Yüklenici, 5510 sayılı Kanun'un geçici 68, 71 ve 75. maddeleri uyarınca bu desteğin işveren olarak kendisine ait olduğunu, idarenin yaptığı kesintinin usul ve yasaya aykırı olduğunu iddia ederek, kesilen tutarların faiziyle birlikte iadesi için dava açmıştır.

İdarenin Savunması: "Kesinti Yasal Zorunluluktur"

Davalı idare ise, yüklenicinin teklifini verirken SGK primleri dahil tüm masrafları fiyata yansıttığını, idarenin bu primleri zaten yükleniciye ödediğini savunmuştur. Hazine tarafından sağlanan bu desteğin tekrar yükleniciye verilmesinin mükerrer ödeme olacağını ve 5510 sayılı Kanun'un ilgili geçici maddesinin (Geçici 68/8) kamu idarelerine "kesinti yapma" yükümlülüğü getirdiğini belirterek davanın reddini istemiştir.

Yerel Mahkemelerin Kabul Kararı Yargıtay'dan Döndü

İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi, yükleniciyi haklı bulmuştur. Mahkemeler, asgari ücret desteğinin, sigorta primlerini ödemeyi üstlenen yükleniciye (işverene) devlet tarafından sağlanan bir ek katkı olduğunu ve bu desteğin idarece hakedişten kesilmesinin hukuka uygun olmadığını belirterek davanın kabulüne karar vermiştir.

Yargıtay'ın Bozma Gerekçesi: 5510 S.K. Geçici Madde 68/8

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, temyiz üzerine bu kararları bozmuştur. Yargıtay, kararında doğrudan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Geçici 68. maddesinin 8. fıkrasına atıf yapmıştır.

Bu madde, açıkça, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, Hazine tarafından karşılanan asgari ücret desteği tutarlarını, işverenlerin (yüklenicilerin) hakedişinden kesmekle yükümlü olduğunu ("hakedişinden kesilir") emretmektedir.

Yargıtay, davaya konu hizmet alımının bu kapsama girdiğini ve idarenin yaptığı kesintinin, kanunun bu emredici hükmüne dayandığını tespit etmiştir. Bu nedenle, yapılan kesintilerin iadesinin mümkün olmadığına ve davanın reddedilmesi gerektiğine oy birliğiyle karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, benzer durumdaki tüm idareler ve yükleniciler için emsal niteliğindedir:

Kanun Hükmü Net: 5510 S.K. Geçici 68/8 maddesi, idarelere bir tercih hakkı değil, bir zorunluluk yüklemektedir.

İki Şart Aranır: İdarenin bu kesintiyi yapabilmesi için iki temel koşul vardır:

İhale, 4734 sayılı Kanun kapsamında bir hizmet alımı olmalıdır.

Sözleşmede "fiyat farkı ödeneceğine" dair bir hüküm bulunmalıdır.

Hangi Teşvik? Bu karar, tüm SGK teşviklerini değil, spesifik olarak Hazine tarafından karşılanan "Asgari Ücret Desteği" (Geçici 68, 71, 75 vb.) ile ilgilidir. (Örneğin, 5 puanlık genel prim teşviki bu kapsamda değerlendirilmeyebilir).

Yüklenicinin Durumu: Yüklenicilerin, fiyat farkı içeren hizmet alımı ihalelerine teklif verirken, asgari ücret desteğinden Hazine kanalıyla yararlansalar bile, bu tutarın idare tarafından hakedişlerinden geri kesileceğini bilerek maliyet hesabı yapmaları gerekmektedir.